حتما در فیلم ها زیاد دیده اید که یکی از اصلی ترین ژست های بازیگران کشیدن سیگار است به طوری که در هاله ای دود بر بالای سرشان فرو رفته اند و بعد از به اتمام رسیدن سیگار معمولا آن را زیر پا له و یا به بیرون پرتاب می کنند، شاید در فیلم ها چنین صحنه هایی به نوعی جذاب باشد اما در دنیای واقعی همین ته سیگار بلایی بر سر طبیعت می آورد که در نهایت به انسان و زیستمندان در محیط زیست بر می گردد.
آمارها نشان می دهد سالانه حدود هشت میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف می شود که این میزان موجب می شود تا نیاز آبی شهری هفت برابر وسعت برای همیشه از چرخه مصرف خارج شود، تعجب نکنید اگر بگویم که سهم ته سیگار از تمام پسماندهای دنیا ۳۰ تا ۴۰ درصد است که بخش زیادی از آن در جنگل‌ها، سواحل، آبراهه‌ها و معابر شهری رها می‌شوند، افراد زیادی که سیگار مصرف می کنند به گمانشان اگر ته سیگار را زیر پا له کنند و یا از پنجره خودرو به بیروت پرتاب کنند پس دیگر این پسماند ناپدید شده است در حالی که اینطور نیست بلکه تازه روند تخریب آن در طبیعت آغاز می شود چون باد و باران ته سیگارها را به عنوان پسماندهایی سرگردان پخش می کند و در نهایت دودش به چشم ما انسان ها می رود.
گفته می شود در فیلتر ته سیگار علاوه بر آرسنیک ۳۶ ماده شیمیایی دیگر وجود دارد که با رها شدن در طبیعت علاوه بر نفوذ بر منابع آبی، منابع خاکی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و این مساله بر روند رشد گیاهان نیز تاثیر منفی می گذارد. همچنین حیوانات به ویژه پرندگان آن را به عنوان غذا می خورند، بسیاری اوقات صدها کیلومتر دورتر از مناطق شهری، در شکم پرندگان دریایی یا لاک‌پشت‌ها ته سیگار کشف می‌شود که در نهایت سر از زنجیره غذایی انسان ها در می آورد.
شرکت ها موظفند خطرات ناشی از مصرف توتون و تنباکو را پشت پاکت‌های سیگار به آگاهی مصرف‌کنندگان برسانند و چند سالی است که شاهد نقش بستن ریه سالم و ریه بیمار ناشی از مصرف سیگار در بسته های آن هستیم هر چند تاثیری در کاهش مصرف سیگار ندارد اما مساله این است که هنوز هیچ هشداری درباره پیامدهای دورانداختن ته سیگار در طبیعت و زنجیره زیستی بر روی این پاکت‌ها دیده نمی‌شود در حالی که هر ته سیگار در صورت بارندگی نزدیک به یک متر مربع از زمین اطراف خود را آلوده می کند.
محمد درویش رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو به خبرنگار محیط زیست فرهنگ سار گفت: سالانه حدود هشت میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف می شود که اثرش بسیار زیاد است، به رغم اینکه فضای کمی را اشغال می کند اما به دلیل تعداد استفاده زیاد از آن به عنوان پرحجم ترین زباله جهان یاد می شود و متاسفانه به دلیل اینکه پرندگان و حیات وحش به اشتباه ته سیگارهای رها شده در طبیعت را به عنوان غذا استفاده می کنند و دوباره وارد زنجیره غذایی می شود، یکی از عمده ترین دلایل افزایش بیماری ها و سونامی های گوارشی و سرطان ها به حساب می آید.
وی افزود: مهمترین ضرر ته سیگارها آرسنیکی است که در فیلتر آن وجود دارد و می تواند سالانه نیاز آبی شهری به بزرگی هفت برابر وسعت تهران را برای همیشه از چرخه مصرف خارج کند، یعنی هشت میلیارد نخ سیگار می تواند حدود هفت میلیارد متر مکعب آب را برای همیشه از بین ببرد که این میزان آب هفت برابر نیاز آب مردم تهران در یک سال است.
این فعال محیط زیست اظهار داشت: این خسارتی که ته سیگارها بر منابع آبی وارد می کند غیر از هزینه ای است که مردم در ایران دود می کنند؛ در ایران این رقم به قیمت سال ۱۳۹۶ حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان عنوان شده البته با هزینه های درمانی که برای سیگار در نظر می گیرند این رقم به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان می رسد؛ مبلغی حدود پنج برابر بودجه وزارتخانه آموزش و پرورش، یعنی پنج برابر بودجه بزرگترین وزارتخانه کشور هزینه درمان عوارض ناشی از مصرف سیگار هزینه می شود.
وی ادامه داد: همچنین در دنیا یکی از بالاترین گردش مالی بعد از اسلحه، سیگار است که اینها همه سبب می شود تا مافیای دارو بتواند به حیات خود ادامه دهد و از کنار این میزان مصرف سیگار و عوارض ناشی از آن بیزینس خود را داشته باشد، فکر می کنم یک دلیلی که بشریت نتوانست با مشکل سیگار به درستی و خردمندی برخورد و آنرا مهار کند؛ خرج وحشتناک و جذابی است که مافیای سودبرنده از ترویج سیگار انجام می دهد اینکه می بینیم افسانه ترین و محبوب ترین هنر پیشه ها و حتی شعرا و روشنفکران را در کنار هاله دود نشان می دهند دلیلش همین ماجرای تبلیغاتی است که وجود دارد البته برخی کم کاری های دولت ها هم سبب می شود که جوانان به دامن سیگار پناه ببرند، به هر حال بحث های تبلیغاتی زیادی هم وجود دارد که سبب شد سیگار اینگونه همچنان به خسارت های خود ادامه دهد.
رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو درباره تاثیر ته سیگار بر روی گیاهان گفت: وقتی که ته سیگار بر روی آب و خاک اثر می گذارد قطعا بر روی گیاهان هم اثرگذار خواهد بود چون علاوه بر آرسنیک ۳۶ ماده شیمیایی دیگر در فیلتر سیگار وجود دارد که در خاک نفوذ می کند و در رشد گیاهان تاثیر خواهد گذاشت، اینکه هنوز سازمان بازیافت شهرداری در ایران هیچ مکانیسمی برای بازیافت فیلتر سیگار ندارد و آنرا با بقیه زباله ها دفن می کند این خودش بسیار خطرناک است و می تواند منابع آب و خاک را آلوده کند، یک دلیلی که کمپوست تولید شده از زباله را هنوز شهرداری تهران نتوانسته به تاییدیه وزارت جهاد کشاورزی برساند وجود همین مواد آلاینده از جمله فیلترهای سیگار است که می تواند بحران جدی ایجاد کند.
درویش اظهار داشت: قانونی در زمینه کنترل ته سیگار و رها کردن آن وجود ندارد فقط فعالان محیط زیست در کشورهای مختلف تلاش می کنند که مردم را عادت دهند تا اگر سیگار می کشند حداقل ته سیگار را در طبیعت رها نکنند، همچنین جریمه هایی در برخی از کشورها برای پرتاب کردن ته سیگار به طبیعت وضع شده که بالاترین آن در انگلستان است که دو هزار پوند جریمه دارد، این باعث شده ته سیگارها را در جایی متمرکز کنند اما هنوز نشنیدنم که بتوانند در دنیا مشکل بازیافت ته سیگار را حل کنند؛ ته سیگار یک پسماند خطرناک است.
وی گفت: در ایران به صورت کلی پرت کردن زباله از شیشه خودرو به بیرون ۳۰ هزار تومان جریمه دارد اما ته سیگار از آن تفکیک نشده، البته این قانون چندان هم درست اجرا نمی شود چون اگر فردی ببیند که خودروی جلویی زباله خود را به بیرون پرت کرد و شماره پلاک را به پلیس راهور بدهد شامل جریمه نمی شود چون پلیس می گوید باید خودمان ببینیم در حالی که کسی در مقابل چشم پلیس این کار را نمی کند، پس خودمان مراقب محیط زیست، طبیعت و سلامت خود باشیم.
