سروش محمدی/ آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور از جمله مشکلاتی است که طول آن به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. متاسفانه به مرور زمان این معضل نه تنها کم نشده بلکه هر ساله بر شدت آن افزوده می‌شود. آلودگی هوا علاوه بر آسیب‌های جسمی بر سلامت شهروندان، خسارات اقتصادی زیادی بر بدنه جامعه ما وارد آورده است. از تعطیلی مدارس و بعضا مراکز اداری گرفته تا اخلال در نظم عمومی و اجرایی کشور از جمله این خسارات است که طی سال‌های اخیر اعداد و ارقام مختلفی در رابطه با آن مطرح شده است.
به عنوان مثال روز گذشته و در ۲۳ آبان ماه ۱۴۰۲ اعلام شد که ناوگان اورژانس استان تهران در میادین اصلی حاضر خواهند شد تا در صورت وقوع هرگونه حادثه آمادگی لازم برای اقدامات پزشکی را داشته باشند. این تنها نمونه‌ای از هزینه‌ی مادی و غیرمادی دستگاه‌های اجرایی هنگام آلودگی هوا در شهرهاست. در صورتی که عوامل پیشگیری از وقوع آلودگی هوا پیش از این موارد به صورت زیرساختی در کشور تهیه و تامین می‌شد، امروز توان دستگاه‌ها در سایر امور و در بخش‌های دیگر جامعه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت.
همچنین سیاری از کارشناسان معتقدند که تعطیلی مدارس هیچ کمکی به رفع آلودگی هوا نمی‌کند و حتی باعث می‌شود خانواده‌ها به همراه فرزندانشان حضور بیشتری در سطح شهر داشته باشند که این امر خود بر سلامت آنان به طور مستقیم تاثیر سوء خواهد داشت. از طرفی حجم انباشت آلاینده‌ها که منجر به آلودگی هوا می‌گردد، با تعطیلی مدارس کم نمی‌شود.
کارشناسان آموزشی تاکید دارند که مسئولین مرتبط می‌بایست راهکاری برای رفع آلودگی در نظر بگیرند و تعطیلی مدارس را به اولویت آخر بسپارند؛ چراکه آموزش بسیار حائز اهمیت است و هرگز نباید تعطیل شود.
طی بررسی‌های صورت‌گرفته در نقشه آلودگی هوا در سطح جهان، تهران و اصفهان دو شهری هستند که در غرب آسیا دارای هوای بسیار آلوده‌اند. این در حالی است این کیفیت هوا در نقاط بسیار پرجمعیت چون کشورهای شرق آسیا، چین و هند دیده می‌شود و نباید انتظار این شدت از آلودگی هوا را در ایران داشت.
.jpg)
.jpg)
کنترل وضعیت آلودگی هوا تنها متوجه یک سازمان یا ارگان نیست و به علت وجود عوامل مختلف در پدید آمدن چنین شرایطی، نهادهای مختلف می‌بایست با هم‌افزایی و همکاری با یکدیگر برای جلوگیری از پدید آمدن این معضل تلاش کنند. برای آگاهی بیشتر از مسئولیت دستگاه‌های مسئول در این مسئله، می‌بایست ابتدا عوامل آلودگی هوا را شناسایی کرد.نیروگاه‌ها، کارخانجات و فعالیت‌های صنعتی
شاید مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در شهرهای کشور حضور و فعالیت نیروگاه‌های مختلف، کارخانجات و فعالیت‌های صنعتی کارگاه‌ها باشد. این عامل هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم بر شاخص کیفیت هوای شهرها اثرگذار است. این دست فعالیت‌ها که عمدتا در اطراف کلانشهرها نیز وجود دارد، به علت نوع سوخت مصرفی و همچنین آلایندگی‌های خود این مراکز هوا را آلوده می‌کند. تهران، تبریز، مشهد، اصفهان، اهواز، قزوین، اراک و کرج از جمله این شهرها هستند.
تهران به عنوان پایتخت کشور و یکی از کلانشهرها، متاسفانه همیشه درگیر معضل آلودگی هوا بوده است. محاصره‌ی این استان از شمال توسط رشته‌کوه‌های البرز و همچنین حضور کارخانجات و نیروگاه‌ها در اطراف آن و البته مجاورت استان تهران با سایر استان‌های صنعتی از جمله قزوین، البرز و اراک باعث شده تا این عامل هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم بر کیفیت هوای آن تاثیر سوء بگذارد.
وسایل نقلیه
وسایل نقلیه از جهات مختلفی منجر به آلودگی هوا می‌گردد. آلاینده‌های ناشی از سوخت، ذرات لاستیک‌ها، آزبست لنت‌های ترمز و بسیاری از موارد دیگر از عوامل آلودگی هوا بر اثر وسایل نقلیه هستند. وسایل نقلیه در تهران اولین عامل آلودگی هوا هستند؛ علیرغم واحدهای صنعتی نیز جزو بزرگترین عوامل تاثیرگذار بر این کلانشهر هستند. جمع‌آوری موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده، فراهم‌سازی شرایط اقتصادی و فرهنگی برای خرید موتورسیکیلت و خودروی نو توسط مردم، جایگزینی وسایل نقلیه برقی و نوسازی و ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی از جمله اتوبوس، تاکسی و مترو از جمله راهکارهای اولیه و البته گامی جدی برای مبارزه با معضل آلودگی هوا خواهد بود.
کیفیت سوخت
در وسایل نقلیه‌ای که تامین انرژی آن‌ها توسط بنزین، گاز، گازوئیل و غیره تامین می‌شود آلودگی هوا ناشی از سوخت آن‌ها به مراتب بیشتر از وسایل نقلیه برقی خواهد بود. همانطور که اشاره شد فراهم‌آوردن زیرساخت برای تردد وسایل نقلیه برقی در کشور از جمله عواملی است که می‌تواند بر کاهش قابل توجه آلودگی هوا تاثیر مثبت بگذارد. از طرفی باید توجه داشت که با بهینه‌سازی سوخت وسایل نقلیه غیربرقی نیز می‌توان از حجم آلاینده‌های موجود در هوای آلوده کاست.
ترافیک؛ فرهنگ و مدیریت
دیگر عامل مهم در کنترل کیفیت هوا، فرهنگ‌سازی ترافیک و مدیریت آن در سطح شهرهاست. نهادهای مرتبط می‌بایست برای کنترل ترافیک اقدام به ایجاد و گسترش فضاهای سبز، ایجاد معابر برای افراد پیاده و همچنین وسایل نقلیه عمومی، جلوگیری از ورود وسایل نقلیه عمومی بنزین‌سوز به سیستم حمل‌ونقل عمومی و همچنین اعمال عوارض متناسب با خودروها و میزان مصرف سوخت آن‌ها کنند.
دیگر اقدام مهمی که می‌بایست در این خصوص اجرا شود، اقناع افکار عمومی و تشویق آنان به جایگزینی وسایل نقلیه شخصی با وسایل نقلیه عمومی است. البته ناگفته نماند که برای تحقق این امر، لازم است تا ناوگان عمومی حمل‌ونقل نوسازی شود تا پاسخگوی حداکثر ظرفیت استفاده‌کننده در هر شهر باشد.
برای تحقق برنامه‌های شهری در جهت رفع آلودگی هوا، برخی نهادها چون استانداری‌ها، شهرداری‌ها، پلیس راهور، وزارت بهداشت و درمان به طور مستقیم و نهادهای دیگر به طور غیرمستقیم می‌بایست وارد میدان شوند تا از بروز خسارت‌های جانی و مالی ناشی از آلودگی هوا در کشور جلوگیری شود.
انتهای پیام/
