یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۰۹:۰۴:۵۹
یک فیلم دفاع‌مقدسی برای موفقیت به چه عناصری نیاز دارد؟ «جلوه‌های ویژه‌ی باکیفیت» حتما بخشی از پاسخ این سوال است اما همه‌ی پاسخ نیست.
«آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسکری در ردیف ۷ فیلمی است که در بسته اکران نوروزی قرار گرفته و از اول فروردین ماه در سینماهای کشور به روی پرده رفته است.
این فیلم که پس از سال‌ها گونه اکشن جنگی- هوایی را با قصه‌ای ناگفته از قهرمانان پرواز به سینمای ایران آورده ،تلاش کرده ،گوشه‌ای از ایستادگی و دلاورمردی‌های شهید علی‌اکبر شیرودی و دیگر خلبانان قهرمان هوانیروز ارتش ایران را در التهابات یک ماه نخست جنگ در کنار مردم و برای حفظ وطن روایت کند.
راز ماندگاری یک فیلم جنگی فقط خلق صحنه‌های اکشنِ پرحجم و نفس‌گیر نیست. کم نیستند فیلم‌هایی که با اکتفا به همین توانایی‌های تکنیکی و با هزینه‌هایی بالا ساخته شده و خیلی زود فراموش شده‌اند.
آن‌چه یک فیلم را ماندگار می‌کند، ترکیبی از عوامل مختلف است که فیلمنامه خوب، داستان پرکشش، شخصیت‌پردازی قوی و بازی‌های تاثیرگذار بخشی مهمی از آن را تشکیل می‌دهند و متاسفانه باید گفت «آسمان غرب» فاقد بخش زیادی از این عناصر است.
بزرگترین ضعف فیلم را باید در فیلمنامه جستجو کرد. آسمان غرب از سوژه‌ای ملتهب و ایده‌ای خوب بهره‌مند است اما در پرداختن به آن و توسعه فیلم بر اساس خلق موقعیت‌های دراماتیک، ناتوان به نظر می‌رسد. «شیرودی» در آسمان غرب یک رزمنده کلیشه‌ای است؛ یک خلبانِ خوش‌تیپ که مدام درباره‌ی جنگیدن برای مردم حرف‌های تکراری می‌زند و شعار می‌دهد. نسبتش با خانواده هم شبیه آن چیزی است که بارها و بارها در فیلم‌ها و سریال‌های دفاع‌مقدسی دیده‌ایم؛ با حداقل تعین‌پذیری و ظرافت. ترکیب سناریوی لاغر و بازی معمولی میلاد کی‌مرام باعث شده «آسمان غرب» نتواند فرصت مواجهه با یک قهرمان ملی به نام شهید علی‌اکبر شیرودی را برای تماشاگر بیافریند.
فیلم هرچه دارد از صحنه‌های جنگی پرشمار و جلوه‌های ویژه‌ی درخشان دارد که پرقوت اجرا شده‌اند اما برای درخشش فیلم کافی نیستند. نسخه آسمان غرب که برای نمایش در اکران عمومی آماده شده، چیزی در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد در زمینه تدوین، نسبت به نسخه جشنواره تغییر کرده که این تغییرات بر روی زمان فیلم هم تاثیر گذاشته است.
در مجموع می‌توان گفت نسخه جشنواره‌ای «آسمان غرب» برای اکران عمومی، حذف و اضافه‌های بسیاری داشته است. نسخه جشنواره‌ای در حدود ۱۱۷ دقیقه بود که اکنون با احتساب تیتراژ، به نسخه ای ۱۰۱ دقیقه‌ای رسیده است. این فیلم در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، نامزد ۶ سیمرغ و برنده ٣ سیمرغ بلورین از جمله جایزه بهترین فیلم از نگاه ملی شد که به نظر می رسد دلیل آن در وهله اول موضوع فیلم و پرداختن به رشادتهای یک قهرمان ملی است و سپس جلوه های ویژه فیلم که از نقاط قوت آن محسوب می شود.
«آسمان غرب» راوی روزهای نخست آغاز جنگ است؛ روزهای دستورات عجیب فرمانده وقت کل قوا (ابوالحسن بنی‌صدر) که برای ارتشی‌های باغیرتی مثل شیرودی و کشوری پذیرفتنی نبود و آن‌ها را برخلاف دستورات بنی‌صدر به میدان دفاع از کشور کشاند. حماسه شیرودی و هم‌رزمانش در روزهای اول جنگ، ظرفیت بالقوه‌ی فراوانی برای روایت‌شدن دارد اما محمد عسکری در فیلم دوم خود هم درست مثل فیلم اول (اتاقک گلی) از متن ضربه خورد و هرقدر در کارگردانی موفق و امیدوارکننده است در طراحی قصه و روایت، به توفیق چندانی نمی‌رسد. برای خلق یک اثر هنری ماندگار، اکتفا به تکنیک و خلق جلوه‌های ویژه‌ی بصری، هرقدر هم درخشان، کافی نیست و با این حساب «آسمان غرب» یک فیلم پرزرق‌وبرق است که به عمق نمی‌رسد و «آن»ِ ماندگاری را در خود ندارد.
