یکم شهریور، زادروز پزشک حاذق ایرانی ابوعلی سینا بعنوان روز پزشک نام گذاری شده است، امسال اما این روز حال و هوایی دیگر داشت، تجربه جهانگیری کرونا بار دیگر اهمیت علم و تلاش پزشکان و کادر درمان را برای مردم دنیا یادآوی کرد.
امسال به علت شیوع کرونا نقش اجتماعی و مخاطره آمیز بودن شغل پزشکی بیش از پیش نمایان کرد که پزشکی مسئولیتی الهی و انسانی است از یک جهت الهی است که منادی انسان سازی و اهدای زندگی دوباره به انسان است و از طرفی انسانی است زیرا فراتر از نگاه قشر بندی اجتماعی بدون هیچ طبقه بندی به انسان ها خدمت می کند.
اعضای جامعه پزشکی سرآمد نخبگان علمی به شمار می روند، رقابت علمی برای ورود به این رشته از همان دوران برگزاری آزمون سراسری از اهمیت خاصی برخوردار است تا دانش آموزان نخبه و ممتاز به این عرصه ورود پیدا کنند.
همین رقابت علمی برای اخذ مدارج تخصصی و فوق تخصص ادامه دارد و باز هم نخبگان در بین خود رقابت سرسختانه و شدیدی دارند که همه این فرایند بیانگر اهمیت دانش و تخصص علم پزشکی است که این اهمیت بخصوصی در دورانی همچون اپیدمی بیماری ها برای همگان روشن می‌شود.
نوع خدمت پزشکان نوعی ایثار اجتماعی هم می تواند باشد، وقتی انسان سالم است و پزشکان در دسترس، خیلی نقش و اهمیت دانش و تخصص آنها دیده نمی شود اما بروز بیماری های فراگیر بهترین زمان برای درک نقش اجتماعی و ایثار اجتماعی آنها است.
عصر حاضر با توجه به تعدد بیماری ها و افزایش جمعیت بیمار پزشکان مجبور به خدمات تخصصی بر مبنای علم روز هستند واین مهم مستلزم مطالعه ، تحقیق، پژوهش وکسب تجارب جدید است از طرفی جامعه انسانی خواستار حضور پر رنگ والبته مسئولانه پزشکان در خدمت رسانی ویا شاید نقش آفرینی در لایه های دیگر اجتماعی هستند.
پزشکان منادیان امید به زندگی برای بیماران هستند؛ راز ورمز عجیبی در وجود پزشک نهفته است که بیمار در نگاه اول آرامش را حس می کند و دیگر تسلیم محض توصیه های پزشک وشنیدن او از عمق وجود است.
جامعه سالم محصول مسئولیت پذیری اجتماعی پزشکان است؛ پیشرفت تکنولوژی تغییر در سبک زندگی ،تولید محصولات شیمیایی به ویژه در حوزه غذایی و آلودگی محیط زیست سبب شده تا خطرات متعددی سلامت انسان را تهدید کند و همگی سلامت خود را از پزشکان بخواهند.
اما بهترین هدیه برای پزشکان و کادر بهداشت و درمان در چنین روزهایی که کرونا همچنان قربانی می گیرد ؛ رعایت موازین بهداشتی است به اینصورت که همگان بطور منسجم در زدن ماسک. شستشوی مرتب دست و رعایت بهداشت فردی و رعایت فاصله اجتماعی است.
بنا بر گفته دکتر محمد کاکاوند رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان بروجرد، کادر بهداشت و درمان بصورت شبانه روزی در سخت ترین شرایط کار می کند و بسیاری از افراد بهداشت و درمان نیز مبتلا شده اند.بطوریکه تا کنون بیش از ۹۰ از پرسنل بهداشت و درمان شهرستان بروجرد به کرونا مبتلا شده اند و در مواردی پیش آمده که خود ناقل بیماری بوده اند و عضوی از خانواده خود را از دست داده اند.
وی با تاکید بر رعایت دستورالعملها گفت: معلوم نیست این شرایط تا کی ادامه دارد و اکنون پرسنل بهداشت و درمان با فرسودگی و خستگی ناشی از کار تمام وقت به سر می برند در حالیکه مردم همچنان می چرخند و این ویروس را انتقال می دهند.
پزشکان؛ فداکاری در کنار وظیفه شناسی
پزشک عمومی دکتر فرید ترکاشوند در خصوص اهمیت حرفه پزشکی در دوران کرونا می گوید: فداکاری بهترین واژه در توصیف پزشک در عصر حاضر است.
این پزشک عمومی که در مناطق محروم مشغول طبابت و درمان بیماران است می گوید: کرونا چالشی را پیش روی جامعه بهداشت و درمان کشور های مختلف قرار داده و تا این مرحله که تلاش های زیادی برای کنترل نسبی بیماری صورت گرفته است اما تلفات و سختی های زیادی را بر جسم و جان و روح جامعه پزشکی وارد کرده است.
این پزشک با اشاره به تلاقی دو صفت وظیفه شناسی و فداکاری پزشکان در چنین شرایطی گفت: مسئله ای که باید به روشنی به آن پرداخته شود انسجام اجتماعی و رعایت پروتکل های بهداشتی و هنجارهای جهانی است که در کنار فعالیت شبانه روزی پزشکان و مجموعه درمان مکمل عبور از بحران جهانی کرونا است.
این پزشک عمومی می گوید: نبود برنامه های مدون سیستمی و نگاه مدیریتی از بالا به پایین، وجود برخی کاستی ها و بی توجهی برخی شهروندان در رعایت نکردن نکات بهداشتی جمله عواملی هستند که گاه فداکاری پزشکان را هم در سایه ابهام فرو می برد.
دکتر ترکاشوند افزود: فداکاری از اولویت های اخلاقی نظام پزشکی است مادامی که همگان به وظیفه خود عمل کنند در کنار تقسیم وظایف تا حد قابل توجهی می تواند بار مسئولیت و فشار کاری پزشکان و کادر بهداشت و درمان را کم کند و کمتر در معرض فرسودگی شغلی قرار خواهند گرفت.
وی با تاکید بر وظیفه شناسی مردم و مسئولان گفت: عمل به توصیه های پزشکی توسط آحاد مردم و حل مشکلات صنفی پزشکان و دانشجویان رشته پزشکی نمونه ای از وظایفی است ک مسئولین باید بر انجام ان اهتمام ورزند.
پزشکی؛ تعهد و مسئولیت
دکتر روح اله عزیزی اینترن (کارورز) لرستانی که در بخش کرونای یکی از بیمارستان های دولتی خدمت می کند می گوید: در ابتدای کتاب هاریسون آمده است:”هیچ سرنوشتی بیش از پزشک بودن نمیتواند فرصت ٬ مسئولیت یا تعهد برای نوع انسان مقدر کند در مراقبت از دردمند ٬ نیاز به مهارت تکنیکی٬ اطلاعات علمی و درک انسانی دارد و اوست که با بهره گیری از شجاعت، تواضع و عقلانیت خدمتی منحصر بفرد برای همنوعان فراهم میکند و عمارتی ماندگار از صفات ممتاز در درون خود بنا میکند پزشک نه باید انتظاری بیش از این از سرنوشت خود داشته باشد و نه به کمتر از آن راضی شود”
وی افزود: وقتی اسم “پزشکی” می آید ناخودآگاه اولین کلماتی که به ذهن متبادر می شود مسئولیت و تعهد است.مسئولیتی که به سبب تماس مستقیم با بیمار اهمیتش دوچندان است.
دکتر عزیزی یادآوری می کند: بیمار در آسیب پذیرترین مواقع به دامان پزشک پناه می برد.و چه حسی زیبا تر از این که بتوان مرهمی بر زخم دردمندی نهاد.بی شک احساس مفید بودنی که به پزشک دست می دهد می تواند جبران بسیاری از خستگی ها و مشقت های این راه پرمخاطره باشد.
تعامل با جامعه و کیفیت خدمات پزشکی
وی گفت: آنچه که می تواند کیفیت خدمات پزشکی را بالا ببرد رابطه متقابل بیمار و پزشک و در سطح گسترده تر تعامل جامعه با پزشکان است.
دکتر عزیزی یادآور شد: از سوی دیگر مسئولیت ذاتا استرس آور است و در این بین نباید محدودیت های انسانی و روانشناختی پزشکان را نادیده بگیریم.پزشکان با تمام توان ادامه می دهند اما خستگی، ناگزیر و اجتناب ناپذیر است. خطری که در همه گیری کرونا با آن مواجه هستیم.
وی گفت: هر کدام از ما بعنوان شهروندانی که در این زمان که سلامت هر کدام از ما به سلامت دیگری بستگی دارد باید با رعایت اصول بهداشتی و به ویژه ماسک زدن می توانیم کمک شایانی به جامعه پزشکی داشته باشیم.
اگر چه پزشکان در طول ایام سال و ماههای متمادی در سنگر دفاع و حمایت از سلامت مردم به دور از بسیاری تشریفات و بورکراسی اداری خدمت می کنند اما تجربه همه گیری کرونا به جهانیان آموخت که علم پزشکی از چه درجه ای از از اهمیت ، عقلانیت و شجاعت قرار دارد. پزشکان متعهد، جانانه در این طوفان بلا تا پای جان ایستادند .
