جمعه, ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۲۱:۲۸:۰۸
غول کنکور اصطلاحی است که در سال های اخیر بر سر زبان ها افتاده است. برگزاری کنکور سراسری سابقه ای ۴۸ دوره ای را دارد. ۴۸ دوره برگزاری کنکور که به گفته بسیاری از کارشناسان باعث ایجاد آسیب های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری شده است. به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری فرهنگ سار، […]
غول کنکور اصطلاحی است که در سال های اخیر بر سر زبان ها افتاده است. برگزاری کنکور سراسری سابقه ای ۴۸ دوره ای را دارد. ۴۸ دوره برگزاری کنکور که به گفته بسیاری از کارشناسان باعث ایجاد آسیب های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری شده است.
به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری فرهنگ سار، امیر محمد بهامیر؛ کنکور راه حلی است که در دهه ۴۰ برای پذیرش دانشجو در دانشگاه ها ایجاد گردید. راه حلی که بر اساس آن متقاضیان شرکت در دانشگاه ها در آزمون جامعه ای شرکت کرده و بر اساس نمرات دریافتی خود می توانستند در دانشگاه ها پذیرش شوند.
در حال حاضر کشورهایی همچون چین، کره، ژاپن و ترکیه نیز دارای کنکور هستند. آزمونی جامع که راه ورود به دانشگاه ها است. اما تا چه اندازه کنکور در ایران توانسته است موفق عمل کند.
پروژه حذف کنکور
بنا بر صحبت های جدید محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش در جلسه مشترک شورای آموزش و پرورش کرمانشاه و خیرین مدرسه‌ساز کنکور باعث ایجاد اقتصادی ۱۰ هزارمیلیاردی شده است. اقتصادی که سهم عمده آن به موسسات کنکور، چاپ و نشر کتاب های کنکور و غیره اختصاص دارد.
شروع پروژه حذف کنکور در آبان ماه ۱۳۸۶ و در مجلس شورای اسلامی زده شد. مجلس قانون حذف کنکور را در این سال تصویب و تکالیفی برای سه وزارتخانه علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تعیین کرد که تا پایان سال اول برنامه پنج ساله توسعه پنجم کشور (حدود سال ۹۱) کنکور را حذف کنند.
اما با گذشت بیش از ۱۰ سال از زمان تصویب طرح حذف کنکور همچنان این ازمون جامع در کشور برگزار می گردد. دکتر ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در این رابطه می‌گوید: در روش جایگزینی که از سوی مجلس معرفی شده بود، قرار شد نمرات امتحانات نهایی سراسری در سه سال دوره متوسطه و یک سال پیش دانشگاهی که به صورت سراسری برگزار می‌شود به عنوان ملاک پذیرش داوطلبان در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی قرار گیرد. البته قانونگذار در همان زمان هم می‌دانست که با توجه به تنوع سیستم آموزشی در مدارس و نظام آموزش و پرورش، این نمرات نمی‌توانست معیار خوبی برای ورود به دانشگاه باشد.
وی در ادامه می‌گوید: در همان زمان، وزارت آموزش و پرورش به عنوان مسئول تهیه و اعلام نمرات و سوابق تحصیلی داوطلبان معرفی شد ولی این هدف‌گذاری تا سال ۹۱ که ما مشغول تدارک برگزاری کنکور ۹۲ بودیم، محقق نشد بنابراین مجلس وارد عمل شده و قانون حذف کنکور را اصلاح کرد. ضمن اینکه در این اصلاحیه به حذف کنکور هیچ اشاره‌ای نشده و قرار شد طی ۵ سال، ۸۵ درصد کل ظرفیت پذیرش آموزش عالی بر اساس سوابق تحصیلی باشد که با این حساب، سال ۹۷ پنجمین سال اجرای این قانون خواهد بود.
اما حذف کنکور به طور کامل هنوز محقق نشده است. با وجود پذیرش ۸۵ درصدی متقاضیان بدون کنکور در دانشگاه ها ولی همچنان پذیرش در رشته ها و دانشگاه های پر طرفدار که ۱۵ درصد باقی مانده را شامل می شود با کنکور انجام می گردد.
اقتصادی که کنکور به وجود آورده است
در سال های اخیر واژه حذف کنکور در ادبیات مسئولین مربوطه بیشتر به چشم می خورد. اما در عمل بسیاری از شواهد و نظرات کارشناسان نشان می دهد که حذف کنکور آن چنان که باید راحت نیست. زیرا کنکور اقتصادی عظیمی را به وجود آورده است و قطعا کسانی که از کنکور منفعت می برند به راحتی اجازه حذف آن را نمی دهند.
مدارس غیر انتفاعی یکی از ذی نفعان کنکور هستند. با نگاهی به آمار پذیرفته شدگان در کنکور ۹۸ می توان فهمید که درصد بالایی از پذیرفته شدگان در کنکور در مدارس غیر انتفاعی تحصیل می کرده اند.
بیش از ۷۰ درصد رتبه‌های برتر کنکور امسال در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی دانش‌آموزان مدارس سمپاد هستند، سهم غیردولتی‌ها ۱۴ درصد و نمونه دولتی‌ها ۱۳ درصد است؛ در میان ۴۰ نفر اول کنکور سراسری، ۱۹ دانش‌آموز اهل تهران هستند که ۶۶ درصدشان در مدارس غیردولتی و نمونه دولتی و ۳۳ درصد در مدارس سمپاد درس خوانده‌اند.
امار بالا نشان می دهد که چرا کنکور غولی سود آور برای بسیاری از مدارس و موسسات کنکوری است. مدارسی که با دریافت شهریه های نجومی که گاهی تا ۶۰ میلیون تومان می رسد به والدین تضمین می دهند که می توانند فرزندانشان را جزو رتبه های برتر کنکور کنند.
زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در موضوع ترغیب خانواده ها برای ثبت نام دانش آموزان در موسسات غیر انتفاعی برای آمادگی در کنکور گفته است: تا وقتی کنکور باشد این وضعیت ادامه دارد. باید بساط کنکور را به هم ریخت. خیلی از این موسسات می خواهند کنکور برقرار باشد و خیلی از القائات بیرونی به آموزش و پروش هم توسط این موسسات صورت می گیرد. تا زمانی که کنکور جمع نشود بساط این موسسات هم جمع نمی شود، توجیه آنها این است که برای کارشان مجوز دارند، برخورد با این موسسات منوط به لغو مجوزشان است که این کار ارتباط به حوزه اجرا دارد. مجلس خیلی ریز وارد این حوزه های اجرایی نمی‌شود.
عدالت آموزشی کجاست؟
نابرابری عدالت آموزشی واژه ای است که در کنار واژه کنکور زیاد به چشم می خورد. کنکور در ابتدا وسیله ای بوده است تا بر اساس آن متقاضیان شرکت در دانشگاه ها بتوانند با عدالت و مساوی با دیگران برای حضور در دانشگاه ها تلاش کنند.
هرچند که کنکور توانسته است این عدالت آموزشی را برای همگی فراهم کند ولی متاسفانه در پشت پرده کنکور وضعیت متفاوت است. مدارس غیرانتفاعی و موسسات آموزش کنکور به همراه ناشران کتب تخصصی کنکور امروزه جزو عناصر اصلی در برقرار نشدن عدالت آموزشی هستند.
زیرا افراد ثروتمند در جامعه می توانند با پرداخت هزینه های گران مدارس غیرانتفاعی و موسسات آموزشی کنکور یا خرید کتب تخصصی شرایطی را فراهم آورند تا فرزندانشان بهتر بتوانند در کنکور قبول شوند.
حضور اساتید به نام در مدارس غیرانتفاعی یا موسسات کنکور و آشنایی محصلان با سوالات کنکور و مباحثی که کنکور می آید بخشی از اتفاقاتی است که در این مدارس رخ می دهند. بلعکس قشر ضعیف جامعه که توانایی پرداخت این هزینه ها را ندارد نمی تواند به طور برابر از این امکانات استفاده نماید.
شهرام جمالی یکی از معلمان شاغل در در آموزش و پرورش در رابطه با نابرابری آموزشی گفته است: گسترش شکاف طبقاتی و نابرابری‌های اجتماعی و تمایل خانواده‌های طبقه برخوردارتر به ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس خاص و از طرف دیگر، سیاست‌گذاری‌های کلان آموزشی مثل نخبه‌پروری و توسعه مدارس خاص که عمدتاً با توجه به میزان درآمد خانواده‌ها و با استفاده از فیلترهایی مثل مصاحبه و آزمون اجرا می‌شوند، ضمن اینکه تنوع گسترده‌ای را در مدارس بوجود آورده، تاثیرات چشمگیری بر فراوانیِ دانش آموزان خاص و ناهمگونی جامعه آماری دانش‌آموزان مدارس کشور از نظر اقتصادی، علمی و فرهنگی برجای گذاشته است.به این ترتیب، عامل دیگری که در همین مورد و در ارتباط با عامل قبلی، شکل گرفته است، سیاست‌گذاری‌ها و چگونگی عملکرد انواع مدارس در مواجهه با موضوع کنکور بوده است.
این معلم ادامه داد: متاسفانه بخش بزرگی از این موارد محدود به یکسری مهارت‌های شناختی است که در نظام عرضه و تقاضای بازار کنکور تبدیل به مهارت‌ها و شناخت ترفندهای تست‌زنی شده است از این رو خانواده‌هایی که اغلب از مزیت نسبی ثروت برخوردار بوده و قادر به خرید امکانات و تامین هزینه‌های ویژه کنکور فرزندان خود بوده‌اند ” اعم از کتاب‌های کمک درسی، کلاس‌های خصوصی و …” موفقیت بیشتری کسب کرده‌اند، بهترین شاهد این مدعا هم صحبت‌های نفرات برتر کنکور است که تقریباً تمامی آنها به استفاده از کتاب‌های کمک‌درسی ویژه کنکور یا حضور در کلاس‌های فوق برنامه مدارس خود اشاره کرده‌اند.
آموزش و پرورش گران
وزارت آموزش و پرورش معتقد است که آموزش و پرورش در کشور گران اداره می شود. بر همین اساس سهم عمده ای از پرداخت این هزینه ها با سیاست گذاری های آموزش و پرورش بر عهده خانواده ها گذاشته شده است.
یکی از این سیاست ها تقسیم بندی مدارس به عناوینی همچون سمپاد، نمونه‌دولتی، هیئت‌امنایی است. در کنار این تقسیم بندی بایستی مدارس غیرانتفاعی و مدارس وابسته به نهاد ها و بخش های دیگر را نیز در نظر گرفت.
وجود انواع این مدارس که غلبا هزینه های بالایی را نیز در راستای آماده سازی دانش آموزان برای کنکور دریافت می کنند باعث شده است دانش آموزان به طور خاص دسته بندی شوند. این دسته بندی باعث می شود تا دانش آموزان که وضعیت مالی بهتری دارند بتوانند خدمات آموزشی بیشتری را دریافت کنند.
همچنین معلمان بهتری نیز به این دسته از دانش آموزان تعلق گیرد. حال با این وضعیت دانش آموزانی که توانایی پرداخت این هزینه ها را ندارند باید در کنار نفراتی در کنکور شرکت کنند که از همه لحاظ حمایت شده اند. این وضعیت خود ثابت کننده این است که عدالت آموزشی در کشور در چه وضعیتی قرار دارد.
اگر ما در مباحث اقتصادی از شکاف طبقاتی سخن به میان می آوردیم امروزه باید شکاف طبقاتی را در بحث آموزش نیز بیان کنیم. شکاف طبقاتی که باعث شده است عدالت آموزشی در ورود دانش آموزان به دانشگاه ها را با چالش جدی مواجه کند.
حال باید دید بعد از گذشت ده سال از قانون حذف کنکور و تلاش های بسیاری که برای حذف آن صورت گرفته است می توان غول کنکور را که بیش از ۱۰ هزار میلیارد گردش مالی دارد را حذف کرد یا خیر.
/انتهای پیام
۱۳۹۸/۰۷/۱۰
