به گزارش روز یکشنبه خبرنگار فرهنگی فرهنگ سار نشست زبان فارسی در کشورهای حوزه خلیج فارس و آفریقای زیرصحرا از سلسله نشست‌های تخصصی بخش بین‌الملل نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با همکاری بنیاد سعدی برگزار شد.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آفریقای جنوبی در این نشست با بیان این‌که ادبیات با فرهنگ ایرانی‌ها عجین شده، گفت: هر کس به هر اندازه‌ای که با ادبیات فاخر فارسی آشنا شود به همان اندازه با دین اسلام آشنا می شود.
احمدعلی محسن‌زاده ادامه داد : اعتقاد داریم ادبیات فارسی سرشار از آموزه‌های اسلامی و معنوی است؛ کمتر زبانی پیدا می‌شود که چنین ویژگی‌هایی داشته باشد. وقتی اشعار فردوسی و حافظ را می‌خوانیم هم از ادبیات و هم از آموزه‌های دینی بهره می بریم.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آفریقای جنوبی تاکید کرد: در آفریقای جنوبی به صورت جسته و گریخته در چند مقطع توجه به زبان و ادبیات فارسی مورد توجه قرار گرفته بود، تا این‌که شروع ماموریت ما با آغاز شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا همزمان شد. آفریقای جنوبی یکی از کشورهای درگیر این بیماری است و تا مدت‌ها امکان کار حضوری میسر نبود.
او در ادامه اظهار کرد: از این رو، طی همکاری با بنیاد سعدی توانستیم کلاسی در حوزه دانش‌آموزی برای نخستین‌بار در سطح جهان برگزار کنیم. بسیاری از دانش‌آموزانی که اینجا متولد شدند و در سنین پایین هستند، نمی‌توانند فارسی بنویسند، بخوانند و صحبت کنند. بنابراین، اولین دوره این کلاس با حضو ۳۸ نفر آغاز شد و ۳۰ نفر توانستند این دوره را با موفقیت بگذرانند و گواهی دریافت کنند.
محسن‌زاده در رابطه با وضعیت زبان فارسی در دانشگاه‌های آفریقای جنوبی گفت: در دانشگاه‌های این کشور کرسی زبان فارسی نداریم اما طی بررسی‌هایی که انجام دادیم دانشگاه ژوهانسبورگ اعلام آمادگی کرده که زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان دوم در این دانشگاه تدریس شود. اما هنوز وزارت علوم ایران پاسخ قطعی پیرامون این موضوع نداده است. در هرحال، این کشور آمادگی دارد که یک کرسی که تلفیقی از زبان و ادبیات فارسی و ایرانشناسی است در این کشور راه اندازی شود.
سنگالی‌ها به ایران و عناصر فرهنگی آن علاقه ویژه‌ای دارند
در ادامه این نشست ابوذر فاروقی کارشناس دیپلماسی عمومی سفارت جمهوری اسلامی ایران در سنگال با اشاره به جایگاه آفریقا در زبان و ادبیات فارسی، بیان کرد: آفریقا در ادبیات ما به افریقیه مشهور بوده و ابیاتی در فارسی در این‌باره به چشم می‌خورد که ارتباط آفریقا با ادبیات فارسی را نشان می‌دهد.
او با بیان این‌که پیش از این در سنگال رایزنی فرهنگی مشغول آموزش زبان فارسی بود که با تعطیلی آن، کار به سفارت واگذار شد، در رابطه با اهمیت زبان فارسی در سنگال گفت: از چند جنبه زبان فارسی در سنگال جایگاه ویژه‌ای دارد. یکی این‌که ۹۶ درصد سنگالی‌ها مسلمان هستند و به ایران و عناصر فرهنگی آن از جمله زبان فارسی گرایش و علاقه ویژه‌ای دارند. چراکه، زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم جهان اسلام مطرح است و علاقه‌مندند در سطوح مختلف آن را آموزش دهند.
کارشناس دیپلماسی عمومی سفارت جمهوری اسلامی ایران در سنگال اظهار کرد: جامعه سنگال به عنوان پایتخت تصوف جهان مطرح است و با توجه به این‌که ریشه تصوف را در ایران می‌دانند، برای استفاده از منابع موجود علاقه‌مند به یادگیری زبان فارسی هستند. نکته دیگر این‌که یادگیری زبان فارسی برای جامعه سنگال آسان است.
وی افزود: در این کشور بیش از ۲۱ زبان تکلم می‌شود و زبان فارسی پیچیدگی‌های زبان‌هایی مثل زبان فرانسه را ندارد و یادگیری و تلفظ آن راحت است. ضمن این‌که یکسری پیوندهای تاریخی هم میان زبان بومی سنگال و زبان فارسی وجود دارد.
بنا به گفته وی، دلیل دیگر این اهمیت، زبان عربی است که به دلیل شناخته شدنش به عنوان زبان اصلی جهان اسلام بسیاری از زبان‌ها را با هم خواهرخوانده کرده است. مانند زبان سنگال و زبان فارسی که کلمات مشترک زیادی دارند.
فاروقی در رابطه با وضعیت آموزش زبان فارسی در سنگال با اشاره به این‌که این موضوع در چهار سطح قابل بررسی است، گفت: دانشگاه شیخ انتادیوپ سنگال به‌عنوان دانشگاه شاخص غرب آفریقا در سال ۱۳۸۳ کرسی زبان و ادبیات فارسی را راه اندازی کرده و در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد ۲۰۰ نفر فارغ‌التحصیل شده‌اند. اما از سال ۹۴ سیاست این دانشگاه تغییراتی کرد و دیگر به زبان فارسی دانشجو نگرفت.
کارشناس دیپلماسی عمومی سفارت جمهوری اسلامی ایران در سنگال مطرح کرد: با توجه به این‌که رسیدگی به این امر بر عهده ما بود سفارت ورود پیدا کرد و دریافتیم که فقط یک نفر از ایران برای تدریس دروس را پوشش می‌داد و وزارت علوم ایران خیلی پیرامون این موضوع جدیت نشان نداده بود. همین باعث انتقاد و بحث ادغام مطرح شد. اکنون دو استاد بومی این رشته را تدریس می‌کنند ولی قرار است ایران اساتید را تامین کند.
وی افزود: سطح دوم مربوط به باشگاه زبان فارسی است که از اسفند ۹۸ برای اولین بار در یکی از مدارس راهنمایی اطراف پایتخت سنگال آغاز به کار کرد که فعالیت خوبی بود. اما متاسفانه این اقدام با بحران کرونا همزمان شد و عملا نتوانستیم بحث آموزش را به فضای مجازی ببریم. خوشبختانه با بازگشایی مجدد مدارس قرار است این کلوپ دوباره آغاز به کار کند.
او همچنین تاکید کرد: بحث سوم آموزش زبان فارسی در جامعه‌المصطفی است که با تصمیم مدیریت جدید آن زبان رسمی پرسنل فارسی تعیین شد و دو سال است که دو واحد آموزش زبان و ادبیات فارسی به‌صورت پیش نیاز از واحدهای اصلی است که دانشجویان جامعه المصطفی باید آن را بگذرانند.
فاروقی در پایان سخنان خود گفت: سطح آخر هم مربوط به انعقاد تفاهم‌نامه میان دانشگاه علمی کاربردی ایرانی دانش پژوهان پیشرو با یک دانشگاه در سنگال مبنی بر تدریس مهندسی نفت در سنگال است که قرار شد استاد را خودمان تعیین کنیم و دو واحد آموزش زبان فارسی هم به صورت پیش‌نیاز در این دانشکده برگزار شود.
فارسی بعد از زبان عربی، دومین زبان با نفوذ در مناطق سواحلی
ابوذر طوقانی نیز با بیان این‌که کشور کنیا دومین کشور با اهمیت قاره آفریقاست که بیش از ۵۰ میلیون جمعیت از نژادها و فرهنگ های مختلف در این کشور وجود دارد، بیان کرد: صبغه تاریخی فرهنگی بسیار پررنگ و پرارزشی در این کشور وجود دارد. در قرن نوزدهم میلادی افرادی از سیستان و بلوچستان، شیراز و همچنین فارسی زبانان بحرین به این کشور مهاجرت کردند و زبان فارسی در زبان مردم این کشور نفوذ پیدا کرد به‌گونه‌ای که طبق تحقیقات صورت‌گرفته، زبان فارسی بعد از زبان عربی، دومین زبان با نفوذ در زبان مناطق سواحلی این کشور است.
سرپرست رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کنیا ادامه داد: ضمن این‌که تعاملات تجاری و روابط فرهنگی بین ایران و کنیا توجه به زبان و ادبیات فارسی را تقویت کرده و تاکنون دوره‌های مختلفی در خصوص آموزش زبان فارسی برگزار شده است. البته، قبل از شیوع کرونا آموزش‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شد که علی‌رغم مزایایی که دارد ایرادی داشت که امکان حضور از شهرهای مختلف با توجه به دوری مسیر وجود نداشت. اما، در آموزش آنلاین استقبال خوبی شد و ۴۰ نفر در این دوره آنلاین حضور پیدا کردند.
ابوذر طوقانی تصریح کرد: با دانشگاه‌های این کشور هماهنگی‌هایی انجام‌شده تا دوره‌های آموزش زبان فارسی و رشته دانشگاهی را در این دانشگاه‌ها راه‌اندازی کرده و بتوانیم این دوره‌ها را به شکل آکادمیک در کنیا ادامه دهیم.
گروه زبان و ادبیات فارسی در یمن فعال است
فاطمه بخیت، استادیار دانشگاه صنعا نیز با اشاره به این‌که گروه زبان و ادبیات فارسی در یمن بسیار فعال است، بیان کرد: اولین‌بار در سال ۱۹۹۷ در دانشگاه صنعا آموزش زبان و ادبیات فارسی به صورت واحد درسی در رشته زبان و ادبیات عربی آغاز شد و سپس در طی چند سال به صورت رشته رسمی در گروه زبان و ادبیات فارسی با دروس تخصصی راه‌اندازی شد.
وی در خصوص منابع و کتاب‌های رشته دانشگاهی زبان و ادبیات فارسی عنوان کرد: متاسفانه منابع و کتاب‌های موجود در دسترس دانشجویان قدیمی است و نمی‌توانیم به کتاب‌های جدید دسترسی پیدا کنیم و اطلاعات موجود در منابع قدیمی است که مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده است.
تلاش برای راه‌اندازی کرسی زبان فارسی در دانشگاه‌های عمان
در پایان این وبینار سجاد امیری مدیر مرکز زبان فارسی در مسقط با بیان این‌که در سال ۱۳۹۲ نخستین مرکز آموزش زبان فارسی در حوزه خلیج فارس به‌صورت مستقل فعالیت خود را در کشور عمان آغاز کرد گفت: بعد از مدتی این مرکز به دلیل مشکلاتی که داشت تعطیل شده بود و حدود یک سال است که مجددا این مرکز را راه اندازی کردیم.
وی با اشاره به این‌که، آموزش زبان فارسی به شکل مجازی در چندماه گذشته برای زبان آموزان عمانی آغاز شده و در حال فعالیت هستیم، اظهار کرد: از زبان‌آموزان پیرامون کیفیت برگزاری این دوره‌ها نظرسنجی کردیم که در مجموع نسبت به آن نظرات خوبی داشتند.
امیری ادامه داد: در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سلطان قابوس تا دو سال پیش واحدهای اختیاری آموزش زبان فارسی داشتیم. به دلیل این‌که این موضوع از سوی ایران پیگیری نشد، حدود دو سالی است که تدریس این واحدهای اختیاری متوقف شده است. اما حدود یک سال است تلاش کردیم تا مجددا این آموزش‌ها از سر گرفته شود و تفاهماتی هم پیرامون این موضوع صورت گرفت.
سجاد امیری در پایان گفت: بر اساس آن قرار شد اساتید برای دوره‌های دانش‌افزایی به ایران مراجعه کنند و سپس این دو واحد اختیاری مجدد راه‌اندازی شود. تلاش‌هایی هم برای راه‌اندازی کرسی زبان فارسی در دانشگاه‌های عمان انجام شده که البته هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن آغاز و تا ششم بهمن ماه در سامانه ادامه خواهد داشت.
به گزارش فرهنگ سار، پس از لغو نمایشگاه کتاب تهران در فروردین امسال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دنبال راهی برای حمایت از ناشران و بازار کتاب کشور بود و با استفاده از تجربیات حضور در نمایشگاه‌های مجازی برگزار شده توسط دیگر کشورها نظیر نمایشگاه بزرگ کتاب فرانفکورت که مجازی برگزار شد، تصمیم بر برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی گرفت و محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به ریاست ایوب دهقانکار را مسئول برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب معرفی کرد.
در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی ثبت‌نام کردند و بالغ بر ۱۰۰ هزار عنوان کتاب آماده عرضه در سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران قرار دارد. ۱۸۰ ناشر خارجی با ۲۰ هزار عنوان کتاب، ۱۴۲ نهاد فرهنگی و آژانس ادبی در بخش رایت‌سنتر نیز در این نمایشگاه حضور دارند و ۱۴۵ نشست رونمایی کتاب، ۲۰ نشست بین‌المللی و ۲۵ نشست داخلی با حضور ۱۸۰ سخنران داخلی و خارجی در حال برگزاری است.
بیش از ۸۰ هزار دانشجو و طلبه و ۳۰ هزار هیئت علمی و اهالی قلم از تسهیلات نمایشگاه کتاب برخوردار خواهند شد و هزینه ارسال کتاب‌ها نیز از سوی شرکت پست جمهوری اسلامی برای همه مخاطبان رایگان اعلام شده است.
نمایشگاه مجازی کتاب تهران تا ششم بهمن ماه ادامه دارد.
