به گزارش فرهنگ سار اعتیاد به مواد مخدر از چالش‌های مهم مخاطره‌آمیز سلامت عمومی محسوب می‌شود که همه گروه‌های جمعیتی و سنی را تهدید می‌کند و زمینه‌ساز بروز بسیاری از آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی است.
اعتیاد فقط جنبه فردی و شخصی ندارد و علاوه بر تهدید سلامت جسم و روان افراد در جنبه‌های اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی جامعه نیز آثار زیانبار و جبران ناپذیری بر جای می‌گذارد.
امروز شیوع مواد مخدر، تنوع و سهولت دسترسی به آنها در کنار کاهش سن معتادان بر دامنه تبعات اعتیاد افزوده زیرا اعتیاد یک پدیده مخرب چندوجهی است که مسائل خانوادگی، فرهنگی و نیز اقتصادی جامعه در بروز و تشدید آن نقش موثری دارند.
خراسان جنوبی با قرار گرفتن در نوار مرزی شرق ایران و داشتن مرزهای طولانی با افغانستان و همچنین برخورداری از کویر به دلیل اینکه مسیر باصرفه برای سوداگران مرگ محسوب می‌شود، یکی از آسیب‌پذیرترین نواحی در مقابله با قاچاق مواد مخدر است و یکی از خطوط مقدم مبارزه با مواد مخدر به شمار می‌رود.
با وجود قاچاق و ترانزیت مواد مخدر از پهنه وسیع خراسان جنوبی اما میزان آلودگی در این استان به دلایل مختلف از جمله فرهنگ و تدین حاکم بر منطقه و پیشینه آموزشی، کم بوده هرچند این پدیده مانند سایر مناطق کشور آسیب‌های جدی در این استان نیز به دنبال دارد.
در سال‌های اخیر کاهش پنج آسیب اجتماعی مهم در اولویت کار دولتمردان و دستگاه‌های ذیربط قرار گرفت که اعتیاد یکی از این موارد است.
در حال حاضر ۲ میلیون ۸۰۰ هزار معتاد در کشور وجود دارند که ۱۹ هزار نفر متعلق به خراسان جنوبی است که از این تعداد در حال حاضر ۱۴ هزار و ۷۵۰ نفر زیر پوشش مراکز درمانی هستند.
امروز کودکانی که باید دوران شیرین کودکی خود را سپری کنند به دلیل عدم رعایت مسائل اخلاقی، انسانی و اسلامی از سوی والدین قربانی می‌شوند، در این خصوص نیز از ابتدای امسال ۱۰۰ کودک در خراسان جنوبی درمان رایگان شدند.
همچنین از ابتدای امسال، ۹۸ نفر معتاد متهاجر از سطح شهرها جمع‌آوری و از خدمات مراقبتی تبصره ۲ ماده ۱۶ بهره‌مند شدند.
با توجه به شیوع ویروس کرونا تمام اقدامات پیشگیری از اعتیاد دستگاه‌های عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر خراسان جنوبی از طریق فضای مجازی دنبال می‌شود چرا که به اعتقاد کارشناسان در همان فضایی که سودجویان دخانیات و مواد اعتیادآور را تبلیغ می‌کنند باید از همان فضا برای تبلیغ پیام‌های پیشگیرانه استفاده کرد و در حقیقت در فضای مجازی باید از آموزش‌ها به مثابه واکسن اعتیاد استفاده کرد تا جوانان کمتری به دام اعتیاد بیفتند.
درمان ۱۰۰ کودک و ۹۸ معتاد متجاهر
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان جنوبی گفت: خانواده‌ها باید توجه کنند که خطر مواد مخدر کمتر از کرونا نیست و امروزه یکی از پنج آسیب مهم، اعتیاد است.
محمدرضا حسنی مقدم در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ سار عنوان کرد: در پنج ماه ابتدای امسال ۳۴ تن انواع مواد مخدر در استان کشف شده که تریاک، حشیش، هرویین، شیشه، مرفین، گراس و پیش‌ساز از مهمترین مواد کشف شده است.
وی با بیان اینکه امروزه استکبار جهانی و معاندان نظام با بهره‌گیری از شبکه‌های سایبری و ماهواره‌ای اقدام با ترویج نگرش‌های غلط در بین جوانان و نوجوانان می‌کنند افزود: مدارس و محیط‌های کار از مهمترین مکان‌های مورد نظر معاندان است.
وی اظهار داشت: اکنون ۸۶ مرکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد در استان فعالیت دارند که ۱۴ هزار و ۷۵۰ نفر زیر پوشش این مراکز هستند.
حسنی مقدم با بیان اینکه از ابتدای امسال ۱۰۰ کودک معتاد زیر ۱۸ سال با ارائه خدمات و پذیرش توسط برخی بیمارستان‌ها، درمان رایگان شدند، ادامه داد: همچنین در این مدت ۹۸ نفر معتاد متهاجر از سطح شهرها جمع‌آوری و از خدمات مراقبتی تبصره ۲ ماده ۱۶ بهره‌مند شدند.
وی با بیان اینکه متاسفانه روند افزایشی تقاضای مواد مخدر در دنیا بسیار بالا است، افزود: در حال حاضر بیش ۸۰۰ نوع ماده مخدر داریم که موارد استفاده از آن حتی در بین جوانان و نوجوانان افزایش یافته که این موضوع بسیار نگران کننده است.
پیشگیری از اعتیاد در فضای مجازی
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان جنوبی عنوان کرد: افزایش تولید مواد صنعتی در کشور سبب نگرانی است زیرا بسیاری از افراد تمایل به مصرف همزمان و ترکیبی دارند.
حسنی مقدم نرخ شیوع مواد مخدر را در کشور ۵.۴ و در خراسان جنوبی ۳.۷۸ بیان کرد و گفت: در حال حاضر ۲ میلیون ۸۰۰ هزار معتاد در کشور وجود دارند که ۱۹ هزار نفر مر بوط به این استان است که باید اقدامات پیشگیرانه در این زمینه تشدید شود.
وی خسارت‌های بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی را از مهمترین پیامدهای مصرف مواد مخدر دانست که در جامعه، بزه‌کاری، همسر آزاری، کودک آزاری، طلاق و نزاع از مهمترین نتایج آن است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان جنوبی با اشاره به اینکه ما در موضوع مواد مخدر مباحث فرهنگی و پیشگیری، درمانی و بحث اشتغال را دنبال می‌کنیم، افزود: در سال جاری ۵۳ طرح فرهنگی و پیشگیری در استان در حوزه‌های مختلف تهیه کرده ایم.
حسنی مقدم تولید محتوای پیشگیرانه و پخش از صدا و سیما، طرح یاریگران زندگی، اجرای تفاهم‌نامه «نه به اعتیاد» با همکاری جمعیت هلال احمر، برگزاری کارگاه‌های مجازی آموزشی، نمایشگاه‌های پیشگیری از اعتیاد و عقد تفاهم‌نامه با ورزش و جوانان برای توسعه و تجهیز خانه‌های ورزش روستایی را از مهمترین اقدامات پیشگیرانه ستاد مبارزه با مواد مخدر خراسان جنوبی ذکر کرد.
وی گفت: اولین برنامه حوزه پیشگیری و فرهنگی تلاش در جهت توقف ورود افراد جدید به حوزه مواد مخدر و اعتیاد بوده و حوزه‌های درمان و کاهش آسیب در قدم بعدی قرار دارد.
حسنی مقدم اظهار داشت: در سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا بیشتر اقدامات پیشگیرانه دستگاه‌های عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر استان از طریق فضای مجازی دنبال می‌شود.
فعالیت ۲۸ مرکز درمان و کاهش آسیب
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی هم در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ سار گفت: اعتیاد به مواد مخدر به هر دلیل یکی از جدیدترین آسیب‌ها و معضلات در جامعه پیش روی ما است که نسل جوان و سلامت جوامع بشری را به مخاطره انداخته است.
علی عرب نژاد افزود: مبارزه جدی و تاثیرگذار با مواد مخدر نیازمند هم‌افزایی و همکاری همه دستگاه‌ها و اجرایی کردن مصوبات ستاد مبارزه با مواد مخدر است.
وی گفت: در جامعه باید به گونه‌ای اطلاع‌رسانی شود تا اعتیاد همچون کرونا برای مردم حساسیت ایجاد کند و برای ریشه‌کن شدن آن تلاش کنند.
وی با بیان اینکه در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد ۲۸ مرکز درمان و کاهش آسیب توسط بخش غیردولتی با رویکرد اجتماعی فعالیت می‌کنند، اضافه کرد: از این تعداد ۱۳ مرکز سرپایی، ۹ مرکز اقامتی بهبودی میان مدت، یک مرکز اجتماع درمان مدار از نوع اقامتی بلندمدت و پنج مرکز کاهش آسیب در استان فعالیت دارند.
وی افزود: این مراکز توسط تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم نهاد اداره می‌شوند در کنار رویکردهای درمانی، حمایت‌های اجتماعی و صیانت اجتماعی از آسیب‌دیدگان جامعه و خانواده توسط بهزیستی به طور کامل در این مراکز انجام می‌شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه با شیوع کرونا در مراکز تجمعی از جمله مرکز ماده ۱۵ پذیرش معتادین نداشته‌ایم اضافه کرد: اما از ابتدای امسال در مراکز سرپایی این نهاد هزار و ۹۰۵ معتاد از خدمات مختلف از جمله مشاوره و دارویی استفاده کرده‌اند.
عرب نژاد گفت: از ابتدای امسال ۹۸ نفر از معتادین متجاهر از سطح شهرها جمع آوری در مراکز تبصره ۲ ماده ۱۶ پذیرش شده‌اند.
وی اظهار داشت: از ابتدای سال جاری پنج میلیارد و ۱۸۹ میلیون ریال به مراکز حوزه درمان و کاهش آسیب در زمینه یارانه درمان معتادین و ساماندهی معتادان متجاهر و توانمندسازی افراد درگیر اعتیاد اختصاص یافته است.
عرب نژاد با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۰ براساس طرح شیوع شناسی مصرف مواد مخدر در خراسان جنوبی میزان شیوع ۲.۶۰ بود که میانگین کشوری در همان سال ۲.۶۵ بوده است، عنوان کرد: همچنین در سال ۱۳۹۵، میزان شیوع مصرف مواد ۲.۳۶ در استان و در کشور میزان شیوع ۴.۲۸ برآورد شده است.
وی ادامه داد: فراوانی ماده مصرفی برابر آخرین شیوع شناسی استان در سال ۱۳۹۵ با ۴۲.۷ از نوع تریاک بوده است.
عرب نژاد گفت: دفتر پیشگیری از اعتیاد یکی از دفاتر تخصصی معاونت امور توسعه پیشگیری استان است که از سال ۱۳۸۶ رویکرد اجتماع محور را به عنوان روشی برای فعالیت در محلات شهری و روستایی با هدف پیشگیری از اعتیاد اجرا می‌کند.
وی افزود: این دفتر در سال ۱۳۹۸ در ۵۸ محله فعال بوده و با کمک تسهیلگران بخش غیر دولت فعالیت‌هایی در زمینه کاهش عوامل خطر و افزایش عوامل محافظ در فرد و خانواده و جامعه انجام داده است.
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی برگزاری ۲۰۴ کارگاه آموزشی و پیشگیری برای هفت هزار و ۳۵۲ نفر، برگزاری ۵۶ نمایشگاه، توزیع سه هزار و ۳۴۷ نسخه بسته آموزش پیشگیری و برگزاری ۱۳ همایش پیشگیری از اعتیاد از مهمترین اقدامات پیشگیرانه در زمینه اعتیاد در سال گذشته بیان کرد.
وی اظهار داشت: این فعالیت‌ها در ابتدای سال ۱۳۹۹ با توجه به شرایط ناشی از گسترش ویروس کرونا به صورت فعالیت در فضاهای مجازی و تبلیغات محیطی صورت گرفته است و از جمله اقدامات موثر این دفتر استفاده از کلیپ‌های آموزشی ویژه فضاهای مجازی که از تولیدات سازمان بهزیستی کشور است، بوده است.
وی عنوان کرد: از برنامه‌های دیگر سال ۹۹ این دفتر معرفی وآگاه‌سازی خط ملی اعتیاد “۰۹۶۲۸” است که این خط در زمینه مشاوره پیشگیری و درمان اعتیاد فعالیت می‌کند و استفاده از خدمات این خط رایگان است.
عرب نژاد گفت: این خط هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب آماده پاسخگویی و مشاوره به افرادی است که درباره اعتیاد، داروها و نحوه استفاده از آن سوال دارند و نشانی نزدیک ترین مراکز درمانی ترک اعتیاد را ارئه می‌کند.
وی از دیگر طرح‌های اجرایی این دفتر طرح مصون سازی خانواده محور به خصوص کودکان زیر سن دبستان در برابر اعتیاد ذکر و اضافه کرد: این طرح در مهد های کودک استان اجرا و خانواده‌ها، محور تمامی آموزش‌ها هستند.
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی گفت: این طرح در ۲۱ مهد کودک استان در سال ۹۸ اجرایی شده و هزار و ۲۴ نفر از والدین آموزش‌های لازم را فرا گرفتند.
عرب نژاد از دیگر طرح‌های اجرایی دفتر پیشگیری از اعتیاد طرح محله پاک با هدف پیشگیری از اعتیاد در زنان و کودکان عنوان کرد و افزود: زنان و کودکان قشری هستند که ممکن است از زندگی با فرد معتاد آسیب دیده و بعضا دچار اعتیاد شوند لذا این طرح با هدف کاهش این آسیب‌ها اجرا می‌شود.
وی عنوان کرد: این طرح در سال گذشته در ۱۵ محله استان اجرا شد و سه هزار و ۸۲۰ نفر از خدمات طرح بهره‌مند شدند.
