به گزارش فرهنگ سار، خام فروشی یکی از اصلی‌ترین معضلات صنایعی همچون کشاورزی در کشورمان محسوب می‌شود، سود و عواید مشقت و رنج فراوانی که کشاورزان، دامداران، باغداران و تولیدکنندگان متحمل می‌شوند در نهایت به جیب افرادی می‌رود که کمترین سهم را در فرایند استحصال داشته اند.
صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی به صنایعی گفته می‌شود که با انجام کارهای مختلف روی محصولات زراعی، باغی، دامی، طیور، شیلات، جنگل و مرتع، باعث افزایش ارزش اقتصادی آن شود در حقیقت در این صنعت، انواع محصولات کشاورزی و دامی را به مواد مختلف و قابل مصرف تبدیل می‌کند و رابطه با ارزشی بین کشاورزی و صنعت، ایجاد خواهد شد.
کارشناسان معتقدند که برای اینکه بتوان صنایع را برای بهره برداری هرچه بهتر از تولیدات خام کشاورزی تشویق کرد خود به برنامه ریزی، اقدامات مناسب، تسهیلات و حمایت‌های ویژه نیاز دارد و باید این نکته را مدنظر قرار داد که ارتقا و پیشرفت در این بخش به سود کشاورزی استان اصفهان و کشور خواهد بود.
ارتقای هرچه بیشتر صنایع تبدیلی و اضافه شدن واحدهای جدید برای فرآوری، تبدیل و بهره‌برداری صحیح و بهینه از محصولات خام کشاورزی از جمله مباحثی است که امروزه در کشاورزی بیش از گذشته مطرح می‌شود.
ظرفیت ۷۲ میلیون تُنی فرآوری محصولات کشاورزی کشور
در دولت‌های یازدهم و دوازدهم توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی بیش از قبل در دستور قرار گرفت و در استان‌های مختلف طرح‌ها و برنامه‌های متعددی اجرا شد.
بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، در هشت سال اخیر، ظرفیت فرآوری، نگهداری و بسته بندی محصولات کشاورزی از ۳۲ میلیون تن به حدود ۷۲ میلیون تن افزایش یافته است.
تا پایان سال ۱۳۹۱، تعداد واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی (فرآوری، بسته بندی و نگهداری) ایجاد شده دارای پروانه بهره برداری از وزارت جهاد کشاورزی حدود ۶ هزار و ۴۵۲ واحد با ظرفیت حدود ۳۲ میلیون تن جذب ماده خام کشاورزی و اشتغال ۶۱ هزار و ۵۰۶ نفر بوده است.
از سال ۹۲ تاکنون بیش از ۶ هزار واحد صنایع تبدیلی و غذایی با ظرفیت حدود ۴۰ میلیون تن جذب ماده خام و اشتغال ۱۰۰ هزار نفر به بهره برداری رسید و اکنون بیش از ۷.۴ میلیون تن واحدهای فرآوری در حال احداث با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰درصد نیز در کشور وجود دارد.
در این مدت ظرفیت نگهداری محصولات کشاورزی از طریق سردخانه‌های بالای صفر درجه از ۳۲۱ واحد به ظرفیت ۷۵۰ هزار تن به یک هزار و ۱۴۰ واحد به ظرفیت حدود ۴ میلیون تن افزایش یافت و در کنار آن بیش از یک میلیون تن سردخانه با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد در کشور در حال احداث است.
جذب ۱۴ میلیون تن مواد خام کشاورزی در طول یک سال
از سوی دیگر ظرفیت واحدهای فرآوری و بسته بندی انواع میوه و سبزی براساس جذب ماده خام از هفت میلیون تن در سال ۹۱ به ۱۴ میلیون تن تا پایان سال ۹۹ رسید و ظرفیت واحدهای خوراک دام، طیور و آبزیان نیز از ۶.۶میلیون تن در سال ۹۱ به حدود ۱۵ میلیون تن تا پایان سال ۱۳۹۹، افزایش یافت، همچنین در این دوره بیش از یک هزار و ۵۰۰ واحد فرآوری، نگهداری و بسته بندی محصولات کشاورزی بازسازی و نوسازی شده است.
در این بازه زمانی ظرفیت واحدهای تولید کود آلی نیز از ۳۷۰ هزار تن در سال ۹۱ به ۱.۹ میلیون تن تا پایان سال ۹۹ افزایش یافت و سه میلیون تن ظرفیت سیلوی صنعتی ایجاد شده است.
به گزارش فرهنگ سار، در دولت تدبیر و امید علاوه بر توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، توسعه زنجیره فرآوری گیاهان دارویی از صفر تا ۱۰۰ در اولویت برنامه‌ها قرار گرفت زیرا تولید اسانس‌های روغن در برخی از محصولات که یک کیلوگرم از ۳.۵ تن محصول استحصال می‌شود، ارزش زیادی دارد.
جهش ۲.۳ برابری ظرفیت صنایع تبدیلی اصفهان
استان اصفهان از جمله موثرترین مناطق کشور در صنعت کشاورزی و زیرمجموعه‌های آن به شمار می‌رود که در بخش صنایع تبدیلی نیز به موفقیت‌هایی دست یافت.
بر مبنای آمار و اطلاعات اخذ شده از سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، ظرفیت صنایع تبدیلی کشاورزی در این دیار در یک بازه زمانی هشت ساله حدود ۲.۳ برابر بیشتر شد، ظرفیت جذب مواد خام در صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان در سال ۹۲، سه میلیون و ۱۷ هزار تُن در سال بود که اکنون به میزان افزون بر هفت تن رسیده است.
توسعه صنایع تبدیلی راهکار کاهش ضایعات
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در این ارتباط گفت: هم اینک تعداد ۶۶۲ واحد تولیدی از زیر مجموعه‌های این سازمان و صنعت، معدن، تجارت با ظرفیت حدود هفت میلیون در سطح استان فعالیت دارند.
مهرداد مرادمند در گفت و گو با فرهنگ سار افزود: برای کاهش ضایعات و افزایش ارزش افزوده در بخش کشاورزی راهی جز توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی نیست.
وی اضافه کرد: ضایعات محصولات کشاورزی در سه بخش تولید، عرضه و مصرف دسته بندی می‌شود و کاهش آن به افزایش واحدهای صنایع تبدیلی متعدد و متنوع نیازمند است.
در این پیوند یک پژوهشگر و معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان اعتقاد دارد که توجه هرچه بیشتر به صنایع تبدیلی کشاورزی در این استان راهکاری برای افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات است.
حمید مُلاحسینی در گفت و گو با فرهنگ سار افزود: کمبود و ضعف صنایع تبدیلی یکی از اصلی‌ترین معضلات صنعت کشاورزی در کشور و استان اصفهان است و این سبب می‌شود که در برخی بخش‌های زیرمجموعه این صنعت، رونق و پیشرفت مطلوبی حاصل نشود.
وی با بیان اینکه ارتقای صنایع تبدیلی، میزان تولید، درآمد و اشتغال را بیشتر می‌کند اظهارداشت: تولید بیشتر از طریق صنایع تبدیلی سبب ایجاد بازارهای جدید خواهد شد و تنوع مشتریان را در پی دارد.
استان اصفهان با داشتن ۵۶۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی معادل ۵ درصد از مساحت استان و ۳.۵ درصد از اراضی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده و با برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، استعداد تولید انواع محصولات کشاورزی را دارد، به‌گونه‌ای که در مناطق گرم و خشک آن خرما، انار و پسته و در مناطق سرد و کوهستانی‌اش بادام و گردو و در مناطق معتدل و معتدل سرد، انواع محصولات دانه‌دار و هسته‌دار کشت می‌شود.
مجموع اراضی زراعی استان اصفهان حدود ۴۸۶ هزار هکتار است که در سال‌های طبیعی از حیث بارندگی حدود۷۰ درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی و گیاهان زینتی اختصاص می‌یابد و تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود چهار میلیون و پانصد هزار تُن برآورد می‌شود.
مجموع اراضی باغی این دیار نیز حدود ۸۰ هزار هکتار است و بطور عمده شامل انواع سیب درختی، انار،به، انگور، بادام، پسته، گلابی و زردآلوست و مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای استان در شرایط عادی حدود ۸۰۰ هزار تُن برآورد می‌شود.
