به گزارش فرهنگ سار این شماره از مجله «گاهِ نقد»، نخستین جلد از مجموعه سهجلدی گاهِ نقد علوم اجتماعی با موضوع «جدال الگوهای توسعه در نشر ایران» است که جلد نخست، بر الگوهای توسعه نئولیبرال تمرکز کرده است و به بررسی و تحلیل توسعه و الگوهای گوناگون آن در فضای نشر کشور میپردازد و با تمرکز بر الگوهای نئولیبرال و کمّینگر، ویژگیهای آنها و الگوهای جایگزین را نقد و بررسی میکند.
در این شماره مهمترین و اصلیترین ناشران حوزه توسعه واکاوی شده و کتابهای هرکدام از این ناشران نقد و بررسی میشود. «گفتار»، «دیدار»، «هشدار» و «نقدوار» بخشهای گوناگون این شماره هستند که هرکدام از زاویهای ویژه به توسعه و ویژگیهای آن در آینه کتابها نگریستهاند.
در بخش «گفتار»، علیرضا حدادی، سردبیر این شماره از «گاهِ نقد»، سری به تاریخچه توسعه و خاستگاههای آن میزند و با نگاهی به تاریخ چندصدساله غرب، الگوی توسعه غربی ها و تلاش برای جهانیکردن آن را موشکافی میکند.
حدادی در پیشگفتار این شماره با عنوان «رویای آمریکایی در چالش نشر ایران» گفته است: یادداشت حاضر با طرح معنای توسعه آغاز می شود و از تبادلات میان فرهنگی استمداد طلبیده و بحث را به بررسی وضع سیاسی امروز ایران می رساند، حاصل این گذار طرحی از کنشگری عناصر بازار نشر علوم اجتماعی است که امید دارم در نهایت بتواند به سازمان کار مخاطب فرهیخته خود منجر شود و در استمرار گفت وگو و تغییر وجودی صحنه سیاست موفقیت خود را طلب کند.
اقتصاد رانتی، رکود اقتصادی، حجم انبوه نقدینگی، نرخ عجیب تورم، کیفیت پایین تولید، سنگین بودن بدنه دولت، ضعف خدمات عمومی و …همواره بستر شکل گیری کلان بنگاه ها و واگذاری های گسترده تحت عنوان خصوصی سازی در اقتصاد ایران بوده است. ترویج کنندگان این ایده به علت ارتباط با الگوی جهانی و پشتوانه نظری نامدار و برنامه های ایجابی جزئی و مفصل از پیش مهیا ، نقش های مدیریتی و هدایت سیاست گذاری کلان را به سادگی تصاحب کرده اند…
دخالت نداشتن دولت اساسا به معنای آزادی فردی نیست بلکه این قدرت را به پول منتقل می کند تا سرمایه دار با آزادی در گردش سرمایه کنشگران بازار را در راستای منافع مسلط جهت دهد، بازاری خودتنظیمگر نه رهایی بخش مردم که خادم طبقه خاص است.
در واقع این لحن حکم سیاسی نه مقوم دموکراسی مردمی که ماهیت دموکراسی نمایندگی (آن هم نه نماینده مردم که نماینده گروه ویژه) یا همان الیگارشی است چنانچه در بحران های مالی بزرگی چون بحران سال ۲۰۰۸ بدهی بانک ها از خزانه دولت تسویه شد…
در قسمت «دیدار» این نسخه نخست محسن امین در ویژگیهای اصلی توسعه چونوچرا میکند و با قراردادن توسعه در برابر پساتوسعه، به آسیبشناسی آن میپردازد و با نگاهی به نظریات پسااستعماری و شرقشناسی، محوریت آمریکا و اروپا در الگوی توسعه را به چالش میکشد. در ادامه ایمان عابدی، با بررسی پیوند میان انسان و توسعه، به جایگاه انسان در الگوهای توسعه میپردازد و ابعاد فرهنگی و روانی توسعه موجود و توسعه مطلوب را واکاوی میکند.
در بخش «هشدار»، سیدمحمدرضا دادگستر به نقد و بررسی نئولیبرالیسم ایرانی و کارگزاران و نمایندگان آن پرداخته است و مکتب نیاوران و اعضای آن را به عنوان مهمترین نماینده الگوی نئولیبرال و بازار آزاد در برنامهریزیهای توسعه در ایران معرفی و بررسی میکند. سپس مهدی امیدی به جستوجوی عدالت در نحلههای معاصر لیبرالی میپردازد و دیدگاههای گروههای برابریطلب، اختیارگرایان و جماعتگرایان را با یکدیگر مقایسه میکند.
💠در بخش «نقدوار» مهمترین ناشرانی که به توسعه نگاهی نئولیبرال و سرمایهمحور دارند معرفی و بررسی شده و اصلیترین کتابهای آنان بهصورت دقیق نقد و بررسی میشوند. در این بخش به ناشرانی همچون دنیای اقتصاد، نی، روزنه، کویر و… پرداخته شده و الگوهای مطلوب توسعه و ویژگیهای آن از نگاه هرکدام از این ناشران بررسی میشود.
شماره چهارم مجله «گاه نقد» به سردبیری علیرضا حدادی، در ۲۷۲ صفحه در مراکز پخش و روزنامهفروشیها عرضه شده است.
مجله «گاهِ نقد» به همت سامانه کارشناسی کتاب مجمع ناشران انقلاب اسلامی، با توجه به خلأ موجود در نقد تخصصی حوزههای مختلف کتاب تدوین و در حوزههای گوناگون ادبیات داستانی، تاریخ، علوم اجتماعی، فلسفه، زبان فارسی و درستنویسی، روانشناسی و دین عرضه میشود.