به گزارش فرهنگ سار؛ «در هزاره جدید و در عصر جهان گرایی و سمت گیری جوامع به سوی ساختارهای جهانی، یکی از معیارها و شاخص های توسعه یافتگی ملتها، میزان و غلظت دموکراسی در آن جوامع است و فارغ از ماهیّت و شکل ارزشهای حاکم بر «دولت- شهرها» نفس وجود دموکراسی و تعدد و تنوع رویه ها و سازوکارهای مردم سالاری، از معیارها و شاخص هایی است که همواره مورد توجه دولتمردان، کارشناسان و محافل سیاسی در سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی است.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری بی بدیل و حکیمانه حضرت امام خمینی (س) به عنوان بزرگترین واقعه قرن بیستم در منطقه خاورمیانه در سال ۱۳۵۷ با چهارچوب ارزشی مبتنی بر آموزه های متعالی اسلام و مکتب تشیع و با غلظت دینی خویش، توانست تعریف جدیدی را از مردم سالاری دینی به دنیا عرضه نماید و در دورانی از تاریخ که دموکراسی و میزان مشارکت مردمی در برنامه های خرد و کلان سیاسی جوامع، خود یک ارزش قلمداد می گردید توانست خط بطلانی بر تمامی تصورات و ذهنیات غلط ناشی از برداشتی ناصحیح از اسلام کشیده و تئوری جمهوری اسلامی را با تعریف سازوکارهای دموکراتیک مبتنی بر نظام مردم سالاری دینی و حضور حداکثر مشارکت مردمی در بهره گیری از اصل حاکمیت بر سرنوشت خویش ارائه نماید و آموزه های جدیدی از رفتار سیاسی فردی و اجتماعی را ارائه نماید که در کنار جمهوریت می توان اسلامیت را نیز حفظ و ارتقا داد.
و این نشأت گرفته از تئوری انقلابی حضرت امام خمینی (س) از آغاز شکل گیری نهضت اسلامی از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در استراتژی مبارزاتی آن رهبر فرزانه در اتکا به قدرت مردم و آحاد افراد ملت مسلمان ایران، بود و نه تنها در ۱۵ سال مبارزه علیه رژیم سلطنتی و توتالیتر پهلوی بلکه در تمامی ایام و وقایع پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه در مقابله با گروهها و سازمانهای ضدانقلاب و برانداز، و یا در ۸ سال دفاع مقدس در مقابل رژیم متجاوز بعث عراق و سایر موارد، در دکترین انقلابی آن امام فرزانه، نه چشمداشت به حمایت قدرتهای خارجی داشته و نه سلاحهای متعارف یا هسته ای در تفکر حضرت امام (س) جایگاهی نداشت و آنچه مبانی قدرت ملی را در تمامی شئون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی تشکیل می داد، اتکا به پایگاه توده ای و بسترسازی برای حداکثر مشارکت مردمی بویژه در اعمال مستقیم حق حاکمیت بر سرنوشت خویش در قالب برخورداری از حق انتخاب شدن و انتخاب نمودن به عنوان منتخَب و منتخِب بود.
تعریف سازوکارهای سیاسی از بالاترین مرجع قدرت چه در انتخاب خبرگان قانون اساسی در اولین انتخابات پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و یا رفراندم قانون اساسی و چه در سایر انتخابات از جمله انتخاب خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و یا شوراهای شهر از جمله این موارد است و این اوج هنر بنیانگذار و معمار جمهوری اسلامی ایران است که امروزه در هزاره جدید جمهوری اسلامی ایران مفتخر است که توانسته است در تمامی عرصه ها حمایت مردمی و مشارکت ملت را در جریان تصمیم سازی و اعمال حق حاکمیت بر سرنوشت خویش در برداشته باشد.»
این بخشی از مقدمه کتاب انتخابات در اندیشه امام خمینی (س) دفتر اول از آثار موضوعی تبیان ها است که توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) استخراج و تنظیم شده و توسط موسسه چاپ و نشر عروج به چاپ رسیده است. این اثر در برگیرنده رهنمودهای امام در خصوص نقش و اهمیت انتخابات و ضرورت حضور گسترده ملت در صحنه های مختلف انقلاب است.
در ادامه این مقدمه آمده است: از آنجا که ضرورت دارد نسل جوان امروزی شناخت صحیح و دقیقی از افکار و تئوری های آن رهبر حکیم و سیاستمدار داشته و در پاسخ به شبهات جمهوریت یا اسلامیت و به جهت تسریع و تسهیل در دسترسی به نظریات حضرت امام خمینی (س) در تبیین نظریه جمهوری اسلامی و تفسیر نظام مردم سالاری دینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) اقدام به تدوین نظریات معظمٌ له نمود که در این مجموعه، متن سخنان و پیامهای حضرت امام خمینی (س) به صورت موضوعی در ضمن چهار فصل بر اساس عناوین مندرج در فهرست گردآوری شده است.
فصل اول منحصر به انتخابات مجلس شورای اسلامی یا انتخابات خاصی نیست. در این فصل فرازهایی از رهنمودهای حضرت امام، برگرفته از فرمایشات و پیامهای آن حضرت در مناسبتهای مختلف و انتخابات گذشته در رابطه با «اهمیت انتخابات و نقش مردم»، «معیارهای انتخاب» و «تبلیغات انتخاباتی» تنظیم گردیده است. ضمناً در آغاز این فصل نیز چند فراز از فرمایشات امام در زمینه حاکمیت قانون و لزوم متابعت همگان از قوانین اسلامی ارائه شده است.
فصل دوم به انتخابات و رفراندومهای عام یا فراتر از قوه مقننه اختصاص یافته و فصل سوم به قوه مقننه، اعم از مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و انتخابات مربوط به آن پرداخته شده است. در فصل چهارم به ارائه قطعات کوتاه و به اصطلاح کلمات قصار حضرت امام در مجموعه موضوعات مربوط به انتخابات و مجلس اختصاص دارد که نوعاً در فعالیتهای تبلیغاتی مورد نیاز است. بدیهی است مطالب این فصل، برگرفته از مجموعه مباحث سایر فصول است و تفصیل آنها در جای خود آمده است.
این کتاب حاوی، معیارهای انتخاب کننده و انتخاب شونده است.
امام خمینی (س) بر استقرار نهادهای مردمی در جمهوری اسلامی از طریق برگزاری انتخابات سعی وافر داشتند و برای آن اهمیت بالایی قائل بودند. ایشان بر توجه به حفظ حقوق مردم و رعایت اخلاق اسلامی و موازین تأکید می کردند و ضرورت شرکت همگانی همراه با دقت و هوشیاری را از مسائل مهم انتخابات برمی شمردند و به مردم توصیه می کردند که در مبارزات انتخاباتی کمال آرامش را در تبلیغ کاندیداهاشان رعایت نمایند و نسبت به یکدیگر تفاهم و صمیمیت و اخوت اسلامی داشته باشند. از تفرقه و کدورت شدیداً احتراز کنند که تفرقه و تشتت، دوستان را نگران و دشمنان را کامیاب می‌کند و موجب تبلیغات سوء می شود.
همچنین از کاندیداها می خواستند اخلاق و موازین را در تبلیغات رعایت کنند و خود و طرفدارانشان از انتقادهایی که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد، خودداری نمایند زیرا ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است.
صحیفه امام از جمله آثاری است که معظم له در آن به صورت دقیق و عمیق تر به اصول اخلاق انتخاباتی اشاره فرموده اند:
رعایت اخلاق در تبلیغ انتخاباتی
از آقایان کاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامی- انسانی را در تبلیغ برای کاندیدای خود مراعات؛ و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری نمایند، که برای پیشبرد مقصود، و لو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است. (صحیفه امام؛ ج ۱۲، ص ۱۲)
تبلیغات با آداب اسلامی
من از همه قشرها، از همه ملت می خواهم که آداب اسلامی خودشان را نسبت به همه امور، خصوصاً در انتخابات حفظ کنند. و مبادا خیال کنند که مبارزات انتخاباتی عبارت از این است که به دیگران بد بگویند و کارشکنی بکنند. (صحیفه امام؛ ج ۱۲، ص ۱۵۲)
حفظ آبروی کاندیداها
لازم است مطلبی را که گاهی شنیده می شود که برای تبلیغات انتخاباتی بعضی از کاندیداها – خدای نخواسته – بعضی دیگر را تضعیف یا توهین می کنند، در رابطه با آن تذکر دهم که، امروز این نحو مخالفتها خصوصاً از چنین کاندیداهایی، برای اسلام و جمهوری اسلامی فاجعه آمیز است. اگر فرضاً کسی در دیگری مناقشه دارد، ابراز آن و اظهار در بین مردم هیچ مجوزی ندارد، و حیثیت و آبروی مؤمن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است، و هتک مؤمن، چه رسد به مؤمن عالِم، از بزرگترین گناهان است و موجب سلب عدالت است. امید است ان شاء الله چنین مطلبی نباشد، و اگر غفلتاً اتفاق افتاده است تکرار نشود. (صحیفه امام؛ ج ۱۷، ص۱۳۳)
تفاهم برای خدا
مسأله این نشود که یک دسته برای خاطر اینکه یک کاندیدایی دارند، دیگران را بکوبند، آن دسته هم برای همین کاندیدای خودشان، این را بکوبند. اگر همه برای خدا هست، با هم تفاهم کنید. (صحیفه امام؛ ج ۱۸، ص ۱۷۲)
همه بر اجتناب از اختلاف مردم در انتخابات موظفند، موظف شرعی هستند که اختلافات کوبنده را از آن دست بردارند، و این یک امری است که بین همه هست، یعنی یک تکلیفی متوجه به همه هست، به من طلبه که اینجا نشسته ام و به شما علما و همه علمای بلاد و همه قشرهای ملت، همه روشنفکران، همه نویسندگان، گویندگان، به همه تکلیف شرعی است. (صحیفه امام؛ ج ۱۸، ص ۱۷۳)
خدمت به خدا و خلق
میزان در نظر همه ارزش خدمت باشد، نه خدای نخواسته تحصیل مقام. و شما می دانید در جمهوری اسلامی مقاماتی که در رژیمهای دیگر مطرح است، و برای تحصیل آن دست به همه نوع فعالیت مشروع یا غیر مشروع می زنند، مطرح نیست. و اساساً این مقامات ارزشی ندارد، مگر آنکه خدمت به خدا و خلق خدا باشد. شماها تابع آن بزرگ مرد تاریخ، صلوات الله علیه، هستید که درباره حکومت آن کلام را فرمود. (صحیفه امام؛ ج ۱۸، ص ۳۳۷)
آزادی در انتخابات
مردم در سراسر کشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند؛ و احدی حق تحمیل خود یا کاندیداهای گروه یا گروهها را ندارد. هیچ مقامی و حزبی و گروهی و شخصی حق ندارد به دیگران که مخالف نظرشان هستند توهین کنند، یا خدای نخواسته افشاگری نمایند؛ گرچه همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا کاندیداهای خود یا دیگران را دارند، و هیچ کس نمی تواند جلوگیری از این حق نماید. و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولت باشد. و احدی شرعاً نمی تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رأی بدهد. و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصی تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند ولی رأی دهنده تشخیصش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست، و نزد خداوند مسئولیت دارد. (صحیفه امام؛ ج ۱۸، ص ۳۳۷)
نصیحت پدرانه
نصیحتی است از پدری پیر … که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود؛ و از کارهایی که با شئون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد. باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایتْ حفظ اسلام است. (صحیفه امام؛ ج ۲۱، ص ۱۱)
