به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ سار از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حامد طهماسبی‌زاوه، با اعلام این خبر گفت: در پی ضرورت انجام مطالعات هدفمند باستان‌شناسی در پهنه فرهنگی-تاریخی دژ طبیعی کلات نادر، بررسی باستان‌شناسی محدوده دژ طبیعی کلات با مجوز پژوهشگاه و همکاری اداره کل میراث‌فرهنگی استان خراسان‌رضوی آغاز شد.
به گفته این باستان شناس، در طی این بررسی تاکنون ۱۲۷ اثر تاریخی شناسایی شد که بازه زمانی عصر مفرغ تا دوره قاجار را در برمی‌گیرد.
طهماسبی‌زاوه افزود: در طی این بررسی گورستان پیش‌از تاریخی (عصر مفرغ و عصر آهن)، آسیاب‌ها، آسبادها، سیستم آبرسانی با استفاده از تنبوشه‌های سفالی، قنات، چندین مجموعه ذخیره آب (آب انبارها و حوض انبارها و بند تاریخی) پنج دروازه اصلی (دروازه ارغوان‌شاه، دروازه نفطه، دروازه دهچه، دروازه چوب‌بست و دروازه کشتنی)، چندین راه فرعی تاریخی، راه‌ها سنگ فرش پله‌ای، یک معدن تاریخی سنگ در روستای نفطه، دیوارهای تاریخی، برج و باروها، قلعه‌ها، مساجد، حمام‌ها، پل‌ها و باغ‌های تاریخی شناسایی شده است.
او با بیان اینکه در طی این بررسی برای اولین بار کاخ‌های دوره افشاریه در روستای گرو، روستای قله زو و روستای خلج برای اولین بار شناسایی شدند، خاطرنشان کرد: همچنین چندین محوطه تاریخی در روستای گرو و روستای قله زو مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفته است.
این باستان شناس اظهار کرد: گورستان‌های پیش از تاریخی شناسایی شده بخشی از فرهنگ اقوام کوچ‌روی اوراسیا را نشان می‌دهد که تاکنون در نیمه شرقی ایران گزارش نشده بود و طی این بررسی برای اولین بار در خراسان بزرگ و در محدوده کلات مورد شناسایی قرار گرفت. این فرهنگ پیش از این در کشورهای حوزه دریای کاسپین و در ایران در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل شناسایی شده بود.
طهماسبی‌زاوه در پایان گفت: ادامه یافتن مطالعات باستان‌شناسی در محدوده دژ طبیعی کلات می‌تواند منجر به ارائه اطلاعات منحصر بفردی از اقوام مهاجر اوراسیا در طول ادوار عصر مفرغ و آهن و همچنین اطلاعات ذیقیمتی در مورد معماری تدافعی دوره افشاریه و قاجاریه در اختیار علاقمندان به فرهنگ و تاریخ این مرزوبوم قرار دهد.
