بررسی تجارب جهانی نشان می‌دهد همواره شرکت‌های بزرگ پیشران توسعه صنعتی و اقتصادی کشورها بوده‌اند، شرکت‌های بزرگ با استفاده درست از منابع و اتخاذ راهبردهای موثر می‌توانند اقتصاد کشور را متحول کنند.
صنایع بزرگ، صنایعی است که در آن بیش از ۱۵۰ نفر نیروی انسانی مشغول به کار باشند و از نظر سرمایه، دارایی کل، حجم فروش و ظرفیت تولید حجم قابل توجهی را شامل شوند، براین اساس هر منطقه‌ای که صنایع بزرگ و مادر ایجاد شود بی‌شک رونق اقتصادی و صنعتی فراهم می‌شود و می‌توان زیرمجموعه آن صنایع کوچک شکل داد و اشتغالزایی کرد.
این مهم برای استان‌های کمتربرخوردار از اهمیت دوچندانی برخوردار است چرا که در این استان نرخ بیکاری بالا است و اگر چه صنایع کوچک و متوسط می‌تواند بخشی از خلاهای ناشی از صنایع بزرگ را پر کند اما به تنهایی کافی نیست و می‌طلبد در توزیع صنایع بزرگ در کشور سهم همه استانها دیده شود.
چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌هایی است که با وجود موقعیت راهبردی جغرافیایی در جنوب غربی کشور که می‌تواند استان‌های جنوبی را به فلات مرکزی متصل کند، ظرفیت کشاورزی و دامپروری و منابع آب می‌تواند میزبان خوبی برای احداث صنایع بزرگ و سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی بزرگ کشور باشد.
دهم تیرماه روز صنعت و معدن فرصتی فراهم کرده است تا با بررسی وضعیت و جایگاه صنعت این استان در کشور در گفت‌وگو با متولیان این حوزه، فعالان و کنشگران بخش صنعت استان به چرایی نبود صنایع بزرگ در این استان پرداخته شود.
وجود ۸۵۰ واحد صنعتی فعال در چهارمحال و بختیاری
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری در همین رابطه با تشریح وضعیت صنعت استان به خبرنگار فرهنگ سار گفت: ۸۵۰ واحد صنعتی در استان فعال است که ۲۰ درصد این واحدها با ۱۰۰ درصد ظرفیت و مابقی بین ۳۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت خود فعال هستند.
محمد کاظم منزوی با بیان اینکه بیشترین و مهمترین صنایع شکل گرفته در استان از شهرستان بن تا بروجن ایجاد شده است، افزود: بیشترین تقاضای سرمایه‌گذاری و ایجاد صنایع در این منطقه است.
وی، صنایع فلزی را از مهمترین و منحصربه‌فردترین صنایع فعال در استان دانست و گفت: وجود چهار کارخانه فولاد سفیددشت، توان آوران آسیا، ورق گالوانیزه و تازار چهارمحال بخش زیادی از نیاز کشور به محصولات فلزی را تامین می‌کند.
منزوی به جایگاه مهم این استان در صنایع نساجی نیز اشاره کرد و افزود: استان در تولید موکت در جایگاه نخست کشور و در تولید الیاف و نخ در جایگاه سوم کشور قرار دارد و برند معروف چادر مشکلی حجاب از مهمترین ظرفیت‌های این استان در حوزه نساجی به شمار می‌رود.
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری، وجود شهرک آب معدنی را از دیگر ظرفیت‌های حوزه صنعت استان برشمرد و گفت: تاکنون ۲ برند آب معدنی را به کشور معرفی کرده‌ایم اما این قابلیت وجود دارد که این تعداد به ۶ برند افزایش پیدا کند.
۹۰ درصد صنایع چهارمحال و بختیاری، کوچک است
منزوی با بیان اینکه ۹۰ درصد صنایع فعال در استان را صنایع کوچک تشکیل می‌دهد، اظهار داشت: امید است بتوان با هم‌افزایی بین‌بخشی با جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی و ورود شرکت‌ها و هلدینگ‌های مطرح کشور، سهم استان را از وجود صنایع بزرگ افزایش دهیم.
وی با اشاره به اینکه صنایع شکل گرفته در استان از تنوع بالایی برخوردار است، افزود: خوراک آبزیان، ماشین‌سازی و لوازم خانگی از جمله صنایع متوسط فعال در استان است و صنایع دیگری نظیر صنایع غذایی و آشامیدنی، شیمیایی، لبنیات و خشکبار تنوع‌بخش صنایع فعال در استان است که زنجیره تولید در تعدادی از این صنایع کامل شده است.
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه این استان ظرفیت ایجاد سالانه ۵۰ تا ۶۰ واحد صنعتی کوچک را دارد، تصریح کرد: همچنین این استان هر چهار سال یکبار ظرفیت ایجاد یک واحد صنعتی بزرگ را دارد که در کنار واحدهای صنعتی کوچک می‌توان سالانه یک هزار و ۵۰۰ شغل در بخش صنعت استان ایجاد کرد.
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری، تامین نقدینگی را از مهمترین چالش‌های بخش صنعت استان برشمرد و گفت: نوسانات نرخ ارز، تورم و کمبود مواد اولیه از دیگر چالش‌های موجود است که امید است بتوان از این مرحله گذار عبور کرده و واحدهای فعال همچنان سرپا بمانند.
منزوی خاطرنشان کرد: ناتوانی برخی واحدهای صنعتی در بازپرداخت تسهیلات بانکی و مشکلات مربوط به کرایه‌های حمل و نقل از دیگر چالش‌های موجود است.
اما بخش صنعت در چهارمحال و بختیاری با وجود ظرفیت‌های بسیاری که ایجاد کرده، آن طور که شایسته است در تولید ناخالص داخلی کشور در جایگاه مناسبی قرار ندارد.
دانش فنی بالا، حجم بالای دانش‌آموختگان دانشگاهی و شرایط اقلیمی و ظرفیت‌های اقلیمی و منابع آب در چهارمحال و بختیاری وجود دارد اما با وجود همه این ظرفیت‌ها و توانمندی‌های قابل توجه و کم‌نظیر، بخش صنعت نتوانسته در این طول این سال‌ها سهم مطلوبی از تولید ناخالص داخلی این استان را به خود اختصاص دهد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی چهارمحال و بختیاری در خصوص مقایسه سهم بخش صنعت استان و کشور در تولید ناخالص ملی گفته است: سهم نسبی استان ۱۲.۶ درصد و در کشور ۳۴.۲ درصد است که به عبارتی سهم صنعت استان یک سوم کشور است از همین رو می‌توان نتیجه گرفت هنوز جایگاه صنعت در استان در سطح متوسط کشور نیست و باید این بخش بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
به باور برخی از کارشناسان و فعالان عرصه صنعت یکی از مهمترین چالش‌های توسعه‌یافتگی این استان نبود صنایع بزرگ است. بیش از ۹۰ درصد صنایع این استان کوچک و متوسط است و همین موضوع نه تنها رونق صنعت در این استان را با چالش مواجه کرده بلکه سبب شده تا این استان با نرخ بالای بیکاری مواجه شود.
نبود صنایع بزرگ بخش صنعت استان را به سمت رکود سوق می‌دهد
رییس خانه صنعت و معدن چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ سار روند اجرای طرح‌های کوچک و متوسط صنعتی در استان را مطلوب ارزیابی می‌کند اما در عین حال نبود صنایع بزرگ را مهمترین خلا صنعتی در استان عنوان کرده و می‌گوید: آنچه باعث شده تا صنعت استان حالت رکود به خود گیرد و مهمتر از آن بیکاری در استان با نرخ بالایی مواجه شود، نبود صنایع بزرگ است.
شهرام زارع افزود: هر واحد صنعتی بزرگ به طور مستقیم برای ۸۰۰ نفر و به صورت غیرمستقیم برای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر اشتغالزایی می‌کند و چنانچه بتوان با جذب سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی و خصوصی دست کم ۲ کارخانه بزرگ به ویژه در مناطق کمتربرخوردار استان نظیر کوهرنگ و لردگان ایجاد کرد بی‌شک معضل بیکاری استان برطرف و با شکل‌گیری صنایع تکمیلی زیرمجموعه می‌تواند در رونق صنعتی استان نقش مهمی ایفا کند.
وی تصریح کرد: سال‌هاست که یکی از مهمترین مطالبات مردم، بخش خصوصی و حتی مسوولان استقرار صنایع بزرگ در استان بوده است اما این مهم تاکنون به خوبی در استان محقق نشده است و صنایع بزرگ در استان به تعداد انگشت‌شمار در منطقه صنعتی بروجن خلاصه شده است.
رییس خانه صنعت و معدن چهارمحال و بختیاری از وجود ۶۳۰ واحد صنعتی در دست اجرا در استان خبر داد و گفت: تمامی این طرح‌ها صنایع کوچک و متوسط هستند و به طور تقریبی در چهار سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد و اگر چه نیروی کار قابل توجهی را جذب می‌کند اما استان همچنان نیازمند واحدهای بزرگ صنعتی وابسته به هلدینگ‌های مطرح کشور است.
زارع در خصوص چرایی سهم ناچیز استان از صنایع بزرگ گفت: مدیران در قدرت چانه‌زنی نسبت به جذب سرمایه‌گذاران مطرح کشور باید از قدرت بالایی برخوردار باشند و ما نیاز به مدیرانی توانمند، با نفوذ و دارای قدرت چانه‌زنی بالا داریم تا بتوانند با ارتباط با مرکز در جذب سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی موثر واقع شوند.
وی خاطر نشان کرد: انتظار می‌رود مسوولان استان، فعالان عرصه صنعت، رسانه‌ها و گروه‌های مردم‌نهاد با هم‌افزایی و اتحاد، بر حق استان مبنی بر استقرار صنایع بزرگ اصرار ورزیده و تا رسیدن به نتیجه از این خواسته و مطالبه خود دست نکشند.
مطالبه‌گری استان در سطح ملی ضعیف است
یک فعال بخش خصوصی نیز مطالبه‌گری استان در سطح ملی را ضعیف عنوان کرد و افزود: با نگاهی به سهم استانها در جذب صنایع بزرگ می‌توان دریافت که استان‌هایی که از نفوذ بیشتری در مرکز برخوردار بوده و یا ارتباط بیشتری گرفته‌اند موفق‌تر بوده‌اند.
امین مالکی تصریح کرد: از یک سو همواره مسوولان استان گلایه دارند که چرا در سطح کلان به استان توجهی نمی‌شود و سهم این استان از صنایع و شرکت‌های بزرگ نادیده گرفته شده در حالی که به اذعان برخی از مسوولان کشوری در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پیگیری مطالبه از سوی مسوولان استان برای جذب صنایع مادر نیازمند یک اراده بسیار وی است.
وی، نبود شرکت‌ها و صنایع بزرگ را از عوامل عقب‌ماندگی استان از قافله توسعه عنوان کرد و گفت: اگر یک شرکت بزرگ در استان شکل گیرد به تبع آن صنایع و واحدهای کوچکتر و بخش حمل و نقل متحول می‌شود و می‌توان در سایه آن علاوه‌بر اشتغال مستقیم، به صورت غیرمستقیم اشتغال قابل توجهی ایجاد کرد.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه صنایع بزرگ می‌تواند نقش پیشران در بخش صنعت استان به خوبی ایفا کند، اظهار کرد: کمتر از ۱۰ درصد صنایع استان نظیر پتروشیمی و فولاد جزو صنایع بزرگ ایجاد شده در استان هستند و سال‌ها استان از وجود چنین ظرفیتی بی‌بهره مانده است.
محمد کاظم منزوی افزود: هنوز فرهنگ سرمایه‌گذاری در استان ما نهادینه نشده و زمانی می‌توان این فرهنگسازی را شکل داد که همه مردم استان از مسوولان و نمایندگان مجلس گرفته تا تشکل‌ها و بخش خصوصی متحد و منسجم به دنبال پیگیری مطالبات استان تا رسیدن به نتیجه باشند.
وی تصریح کرد: با برگزاری جلسات صرف، نمی‌توان امیدوار بود که برای استان می‌توان کار مثبتی انجام داد بلکه باید بر مطالبات خود اصرار ورزیم و آن را تا رسیدن نتیجه رها نکنیم و تبدیل به یک مطالبه عمومی شود.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه ایجاد صنایع بزرگ در استان به صورت لازم صنعت فولاد و پتروشیمی نیست، خاطرنشان کرد: صنایع بزرگ دانش‌بنیان که خطری برای محیط زیست نداشته باشد از بهترین صنایعی است که می‌توان در استان مستقر کرد.
به گزارش فرهنگ سار، چهارمحال و بختیاری با حدود ۸۵۰ واحد صنعتی ۱.۳۴ درصد واحدهای صنعتی کشور را به خود اختصاص داده است و با اشتغال ۲۱ هزار نفر، ۹۸ صدم درصد اشتغال واحدهای صنعتی کشور را دارد.
همچنین سرمایه‌گذاری انجام شده در بخش صنعت استان، ۱.۲ درصد کل سرمایه‌گذاری صنعتی کشور است.
