بیش از یک سال از ثبت نخستین مورد ابتلا به ویروس کرونا در کشور می گذرد و انتشار سریع آن در کشور موجب ایجاد موجی از ترس و اضطراب در میان مردم شد.
اما در کنار این نگرانی‌ها، ارتقای زیر ساختهای دولت الکترونیک منجر به رونق کسب و کارهای اینترنتی و ایجاد کارآفرینی در فضای مجازی شده است همچنین کرونا با ایجاد فرصتهای آموزش الکترونیکی – مجازی و تولید محتوا فصل نوینی را در نظام آموزشی ایجاد کرد.
از طرفی دیگر این چالش بزرگ قرن، رعایت دقیق قوانین و مقررات اجتماعی را به ما گوشزد کرد و این که حفظ سلامتی ما در گرو حفظ سلامتی جامعه است و این تغییر رفتار به ارتقای رعایت بهداشت فردی و اجتماعی در جامعه کمک کرده است.
تاثیرات مثبت کرونا بر فرهنگ و رفتار روزمره مردم
شیوع کرونا در کنار آثار منفی که داشته دارای بعضی اثرات مناسب هم بوده و تقویت حس نوع دوستی، ساده زیستی و دوری از تجملات را ایجاد کرده که هرچند برخی از آنها از روی اجبار رخ داده است اما شرایط مثبتی را در زندگی ها ایجاد کرده است.
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری در این خصوص به خبرنگار فرهنگ سار گفت: بحران کرونا همچون تمامی جنبه‌های زندگی ۲ سویه مثبت و منفی دارد از این رو علاوه بر ترس و اضطراب حاصل از آن، تلنگری سهمگین و سترگ به بعضی از عادات و رفتارهای ناپسند روزمره ما انسان ها زده است.
زهرا جمشیدی افزود: یکی از عادات ناپسند برخی از افراد جامعه، کم توجهی به بهداشت فردی و جمعی است که این معضل فرهنگی به طور کلی برطرف نشده است اما در دوران کرونا این فرهنگ سازی در خصوص مسائل بهداشتی با قوت بیشتری ادامه پیدا کرد.
وی اضافه کرد: برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، مردم از انداختن ماسکها و دستکشهای استفاده شده روی زمین، به شدت منع می‌شوند و رسانه‌های مختلف آنها را تشویق و ترغیب می‌کنند تا این گونه زباله‌ها را در سطلهای زباله بیندازند که تداوم این رفتار و رعایت بهداشت عمومی می تواند به یک عادت پسندیده تبدیل شود.
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری گفت: همچنین در زمینه بهداشت فردی مانند شستن مکرر دستها و ضدعفونی دقیق میوه‌ها و اقلام غذایی که شاید در گذشته کمتر به آن توجه می شد با فرهنگ سازیها و آموزشهای دوران کرونا، تغییر عادت صورت گرفت و هم اکنون مردم با دقت و ظرافت بیشتری به این مساله توجه می‌کنند و برای آن اهمیت قائل می‌شوند.
جمشیدی افزود: یکی دیگر از عادات ناپسند قبل از کرونا این بود که بسیاری از افراد هنگام سخن گفتن با دیگران، فاصله لازم را رعایت نمی کردند و این موضوع باعث عذاب بسیاری از مخاطبان آنها می شد اما پس از شیوع این ویروس و تاکید بر لزوم حفظ فاصله لازم هنگام صحبت کردن ممکن است این عادت ناپسند هم تغییر یابد و به فرهنگی نهادینه شده، بدل شود.
کرونا و رونق تجارت الکترونیک
عملکرد مناسب بخش تجارت الکترونیک در دوران کرونا موجب تامین نیازهای مشتریان شد و علاوه بر جلوگیری از افزایش رکود اقتصادی سبب رونق این حوزه هم شد.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری در این خصوص گفت: طی دهه های گذشته استقرار دولت الکترونیک و استفاده از وسایل ارتباطی مدرن شامل اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ایران به کندی پیش رفته چنان که طبق اعلام سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ رتبه ایران در زمینه برخوردای از شاخصهای دولت الکترونیک در بین کشورهای جهان ۸۶ بوده است.
دکتر راضیه موسوی فر افزود: اما در میانه بهت و حیرت و رویارویی با بحران مهیب ناشی از ورود میهمان ناخوانده منفوری به نام کرونا، افقهای جدیدی همچون رونق کسب و کارهای اینترنتی و تشویق مردم به انجام امور خود از طریق اینترنت و ایجاد کارآفرینی در فضای مجازی فراهم شد.
وی اضافه کرد: ضرورت ایجاد و تقویت زیرساختهای تکنولوژیکِ “دورکاری” در دستور کار قرار گرفت و توزیع حجم اینترنت رایگان و افزایش سرعت اینترنت سبب شده استادان به سوی تسهیل، تقویت، ارتقا و تجربه آموزش مجازی بشتابند.
او ادامه داد: همچنین کارمندان گریزان از کار با روش های نوین برای حفظ موقعیت و از دست ندادن کار، در یادگیری و به کارگیری فناوری و ابزارهای نوین با یکدیگر مسابقه گذاشته اند.
تحول در نظام آموزشی
ارائه آموزش‌ها به صورت الکترونیکی از تحولات بخش آموزشی در این دوران در مدارس و دانشگاهها بود که با توجه به زیرساختهای موجود، تلاش شد به بهترین شکل ممکن اجرایی شود.
یک عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه حکیم سبزواری در این خصوص به خبرنگار فرهنگ سار گفت: یکی از مهمترین مشکلاتی که با پدیده کرونا رخ نمود تعطیلی ناگزیرانه و زودهنگام مکانهای آموزشی و به ویژه دانشگاهها بود.
دکتر علی یحیائی افزود: با تدارکات و الزام وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم تحقیقات و فناوری، کم کم دیوار مقاومت های سنتی در امر آموزش شکسته شد و راهی جز پیوستن به برگزاری کلاس به صورت آنلاین و آفلاین وجود نداشت.
وی اضافه کرد: این تحول نه فقط شکلی که محتوایی نیز هست یعنی بخشی از استادان و معلمان ملزم به بالابردن سطح ارایه دروس و چارچوب بندی مطالب و محتواهای آموزشی شدند که بخشی عظیمی از این محتواهای آموزشی و پژوهشی به صورت صوت و فیلم برای آیندگان باقی خواهد ماند.
یک عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه حکیم سبزواری نیز گفت: کرونا مظلومیت آموزش را به ما یادآوری کرد.
دکتر امینه محبی امین افزود: کرونا ما را وادار کرد تا ساعتی را به آنچه می خواهیم ارایه کنیم فکر کنیم چرا که حالا دیگر محتوای کلاس ما ضبط می شود، فیلمهایش را بارها می بینند و می توانند اشتراک دهند و در واقع ما در معرض قضاوت قرار می گیریم. قضاوتی که نمونه آن را تا به حال ندیده بودیم.
وی عنوان کرد: همچنین توسعه آموزش از طریق فضای مجازی سبب شد تا با تشکیل زیرساختهای این حوزه، درآینده در صورت تعطیلی مدارس به دلیل سرما و یا آلودگی هوا، آموزش دیگر تعطیل نشود.
کاهش آلایندگی‌ها
ویروس کرونا با توجه به تغییری که در الگوی زندگی انسانها ایجاد کرده است به طور حتم می‌تواند آثار مستقیم و غیرمستقیمی را به دلیل تغییرات الگویی در محیط زیست از خود بر جای گذارد.
رییس و کارشناس اداره حفاظت محیط زیست سبزوار در این خصوص گفت: کاهش آلودگی هوا که ناشی از کاهش مصرف سوخت انرژی و تردد بین شهری و درون شهری خودروها بوده یکی از این پیامدها است.
حمیدرضا صادقی افزود: کاهش مصرف انرژی در برخی از واحدهای صنعتی سبب کاهش میزان انتشار کربن و گازهای گلخانه ای شده که این موضوع در کاهش دمای کره زمین موثر بوده است.
وی اضافه کرد: از موارد دیگر مثبت بودن این ویروس بر محیط زیست می‌توان به کاهش آلایندگی‌های صوتی در محیط‌های شهری به دلیل کاهش ترددها اشاره کرد که این موضوع هم در نوع خود حائز اهمیت است.
افزایش همدلی
ویروس کرونا در کنار همه خسارت هایی که به بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه وارد کرد، موجب به راه افتادن دریایی از همدلی و مهربانی برای رفع کمبودها و کمک به محرومان جامعه شد.
از همان روزهای ابتدایی اعلام شیوع ویروس کرونا، پویش های مردمی در کشور نه تنها برای رفع اقلام و نیازهای بهداشتی بلکه برای تامین اقلام معیشتی قشرهای آسیب دیده به راه افتاد.
یک کارشناس مذهبی و استاد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور سبزوار در این خصوص گفت: یکی از آثار مثبت شیوع کرونا تغییر نگرش از خودمحوری به اجتماعی و جامعه شناختی شد که سبب بازگشت به هویت و اصالت اجتماعی با نگرش خدامحوری در باورها و نظام ارزشی افراد جامعه گشت
دکتر مهدی مرادی افزود: شیوع ویروس کرونا با تقویت همدلی، همبستگی و مسوولیت اجتماعی، برادری دینی و وحدت را در سطح جامعه گسترانید.
وی اضافه کرد: یکی از مهمترین ویژگیهای مردم کشور ما یاری رساندن به همنوع و نوع دوستی در شرایط سخت است که با شیوع ویرس کرونا و پیام مقام معظم رهبری مبنی بر کمک مومنانه و رزمایش همدلی، موجی از حرکات جهادی و خیرخواهانه در سطح کشور شکل گرفت.
روزهای سخت کرونا، اگرچه برای برخی موجب گلایه از زمین و زمان شده است اما برخی دیگر این روزها را به فرصت خودشناسی و دیدن نیمه پرلیوان تبدیل کرده اند.
در سطح و مقیاس جهانی هم فارغ از بحثهای ایدئولوژیک، جغرافیایی و فرهنگی برخی از آدمها دوران کرونا را با خلاقیت، خانواده دوستی، توسعه ارزشهای انسانی، یادگیری و دنبال کردن اهداف عقب مانده به تعطیلات مطلوب تبدیل نموده‌اند.
اکنون باید دانست که این چالش بزرگ قرن، جزیی از زندگی انسانهای کره خاکی شده که می توان با کاهش تنشها و توجه به نکات مثبت آن همزیستی مناسبی با آن داشت.
بنا بر آخرین اعلام سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاکنون یک میلیون و ۷۳۱ هزار و ۵۵۸ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده اند و با فوت ۵۳ تن از مبتلایان طی ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در ایران به ۶۱ هزار و ۶۹ تن رسیده است.
