به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی فرهنگ سار از میراث‌آریا، علی اصغر مونسان اظهار داشت: مؤسسه ایران‌شناسی بریتانیا در تهران در گذشته محل استقرارهای گروه‌های باستان‌شناسی و ایران‌شناسان بریتانیایی بود که برای مطالعه، بازدید، بررسی‌های میدانی و کاوش باستان‌شناسی به ایران می‌آمدند.
او افزود: گروه‌های بریتانیایی در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی ( دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی) برخی اشیا و مواد فرهنگی را برای تکمیل طراحی و عکاسی به‌منظور آماده‌سازی برای انتشار به محل استقرار خود در مؤسسه ایران‌شناسی در قلهک منتقل می‌کردند. با وقوع انقلاب اسلامی بخشی از این آثار و پروژه‌ها به صورت نیمه‌کاره در آن محل باقی ماند.
این آثار شامل مواد فرهنگی از محوطه نوشیجان‌تپه (استان همدان، سگزآباد (قروین ) خوروین البرز، باباجان‌تپه (استان همدان)، پاسارگاد (استان فارس) بررسی ملایر، هفتوان‌تپه (استان آذربایجان‌غربی)، بقایای جانوری و قطعات شکسته سفال (بانک سفال) از محوطه‌های گوناگون ایران است.
وی خاطرنشان کرد: این آثار حاصل بررسی‌ها و کاوش‌های پژوهشگران وابسته به موسسه ایران‌شناسی بریتانیا در ایران در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی است که در مناطق مختلف ایران پژوهش میدانی باستان‌شناسی داشتند. در بین این مجموعه بیش از ۱۰۰ اثر اشیای موزه‌ای وجود دارد که شمار مواد فرهنگی آن بیش از ۱۰هزار یافته است. یافته‌ها از جنس ابزار سنگی، سفالی، استخوانی، آجر و… است که مستندنگاری این آثار در دستور کار موزه ملی ایران قرار دارد.
دکتر مونسان افزود: اهمیت این یافته‌ها در این است که حاصل بررسی و کاوش علمی باستان‌شناسی از بسیاری محوطه‌های مهم کشور هستند. امیدواریم در آینده‌ای نزدیک بتوانیم با همکاری موزه و مؤسسه، این مجموعه ارزشمند را منتشر و نمایشگاهی در این خصوص در موزه ملی ایران برگزار کنیم.
بر پایه این گزارش، مواد فرهنگی یادشده روز ۱۳ اسفند ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران منتقل شد. مؤسسه ایران‌شناسی بریتانیا در تهران (British Institute of Persian Studies) به اختصار «BIPS» یکی از چند مؤسسه تحقیقاتی بین‌المللی این کشور که زیر نظر فرهنگستان انگلیس فعالیت می‌کند. این مؤسسه در سال ۱۹۶۱ زیر نظر فرهنگستان انگلیس تأسیس شد و در سال ۱۹۷۶ ساختمان‌های خود را در تهران خیابان قلهک، خیابان شریعتی افتتاح کرد.
مونسان همچنین در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: با دیپلماسی فرهنگی مجموعه‌ای دیگر شامل ۱۰هزار مواد فرهنگی از جمله ۱۰۰ اثر موزه‌ای که در اختیار موسسه ایران‌شناسی بریتانیا (در تهران) بود پس از نیم قرن به موزه ملی ایران بازگشت. استرداد آثار تاریخی از مهم‌ترین دغدغه‌های من در دوران مسئولیتم بود که با تلاش همکارانم این مهم محقق شد.
به گزارش فرهنگ سار، با آغاز به کار دولت تدبیر و امید و دیپلماسی فعال دولت، موضوع پیگیری‌های حقوقی برای بازگرداندن آثار فرهنگی‌تاریخی شناسایی شده ایران در کشورهای مختلف سرعت گرفت طوری که از سال ۹۳ تا سال ۹۶ در دولت یازدهم ۸۸۷ قلم شیء فرهنگی تاریخی شامل: ۳۰۰ لوح هخامنشی از آمریکا، ۳۴۹ شی از بلژیک متعلق به خوروین، ۱۰۹شی از اشیای هخامنشی از آمریکا، ۵۶ قلم شی از ایتالیا و ۷۳ قلم اثر مهر از آمریکا به ایران مسترد شد.
به گفته معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در چهار سال گذشته نیز یکهزار و ۸۳۴ شیء تاریخی به تفکیک یکهزار و ۷۸۳ لوح و یک سردیس سرباز هخامنشی از آمریکا و ۵۱ کاشی لعابدار معروف به قلایچی از سوئیس به ایران مسترد شده است.
