به گزارش فرهنگ سار، هم‌زمانی و همراهی هنرمندان در قامت جشنواره‌های هنری چون تئاتر فجر، فیلم فجر، موسیقی فجر و تجسمی فجر هم‌زمان با ایام شکوه‌مند پیروزی انقلاب اسلامی بازتاب رنگ و بویی خاص در قالب گفتمان فرهنگی در جامعه به‌شمار می رود. اتفاقات و رویدادهای جشنواره های فجر در مواجهه مخاطبان با آثار ارائه شده در این رخدادها گره خورده است و همین امر مهم‌ترین بخش اخبار و اطلاعات را شکل می دهد، به ویژه سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر که در سایه شیوع ویروس کرونا و حضور قریب به یک سال این میهمان ناخوانده متفاوت‌ترین دوره برگزاری خود را پشت سر می‌گذارد.
اما گاه برخی حاشیه‌ها دامنه فعالیت جشنواره‌های هنری را متاثر می‌کند تا جاییکه گاهی حواشی، پررنگ‌تر از متن اتفاقات جشنواره‌های هنری فجر خود را نشان می‌دهد. سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه کار خود را از روز شنبه یازدهم بهمن ۱۳۹۹ آغاز کرد.
جشنواره‌ای که تاکنون سه روز را پشت سر گذاشته و در این میان با توجه به نوآوری‌ها و خلاقیت‌های مسئولان برگزاری این رخداد نه‌تنها بازتاب نگرشی نو در شکل برگزاری این رویداد به شمار می‌رود که در بطن و متن خود با کمترین حواشی توانسته قواره جشنواره سی‌ونهم را با وجود تنگناها و مشکلات راست قامت نگه دارد.
نگاهی بر سایه‌روشن‌های روز سوم برگزاری سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر را می‌خوانید.
چرا در جشنواره سی‌ونهم خبری از آمبولانس برای مواقع اضطراری نیست؟
در کنار برگزاری جشنواره‌های هنری در کشور ازجمله جشنواره تئاتر فجر که مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین رویداد نمایش کشور به شمار می‌رود، یکی از اصلی‌ترین مسائل در حوزه تدارکات و برگزاری این رویداد به مسئله ایمنی بازمی‌گردد.
در شرایطی که هرساله شاهد حضور حداقل یک دستگاه آمبولانس در پارکینگ چسبیده به ساختمان محوطه تئاترشهر در ایام برگزاری جشنواره تئاتر فجر بودیم، تا خدای‌ناکرده در صورت بروز اتفاق و یا صدمه‌ای با حضور نیروهای متخصص امدادی بتوان خطر را به حداقل میزان کاهش داد، بعد از گذشت دو شب از برگزاری این رویداد، این‌بار شاهد حضور آن دستگاه آمبولانس نه‌تنها در پارکینگ چسبیده به ساختمان تئاترشهر نیستیم که در پهنه فرهنگی رودکی که دو سالن حافظ و تالار وحدت به‌عنوان دیگر تالارهای میزبان این رویداد نیز حضور دارند خبری از آمبولانس نیست!
در راستای این اتفاق که خدای‌ناکرده در صورت بروز حادثه‌ای می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری با خود به‌همراه داشته باشد با محسن حسن‌زاده مدیر روابط‌عمومی جشنواره سی‌ونهم تئاتر فجر مسئله را در میان گذاشتیم.
حسن‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی فرهنگ سار با اشاره به شرایط ویژه این روزهای پایتخت، همسو با دیگر شهرهای کشور در سایه شیوع ویروس کرونا و لزوم آماده‌باش تمامی دستگاه‌های آمبولانس برای جابجایی افرادی که ممکن است به سبب ابتلا به این ویروس نیازمند انتقال سریع به بیمارستان باشند گفت: طی تعامل با اورژانس تهران با توجه به محدوده سالن‌های میزبان این رویداد چون مجموعه تئاترشهر، همواره یک دستگاه آمبولانس به صورت آماده به خدمت (استند بای) حضور دارد تا خدای‌ناکرده در صورت بروز رویداد و حادثه‌ای برای گروه هنرمندان و یا مخاطبان در سریع‌ترین زمان ممکن شاهد حضور آمبولانس باشیم.
وی افزود: اما با وجود اولویت‌سنجی این روزها و علیرغم شیوع ویروس کرونا شاهد حضور ثابت و دائمی دستگاه آمبولانس در کنار سالن‌های میزبان جشنواره نیستیم.
سومین شب اجرا به زنده‌نام تقی زارع از شهدای سلامت تقدیم شد
مطابق رسم و سنتی پسندیده که با اقبال بسیار بالایی میان هنرمندان و مخاطبان جشنواره سی‌ونهم مواجه شده است، شاهدیم که در قالب شب‌های برگزاری جشنواره تئاتر فجر تمامی اجراها به یکی از شهدای مدافع سلامت تقدیم می‌شوند.
آن‌گونه که در شب‌های اول و دوم این رویداد شاهد تقدیم آثار نمایشی به نرجس خانعلی‌زاده نخستین شهید سلامت کشور و دکتر محمد آقایی‌میبدی از پزشکان و متخصصان به‌نام کشورمان به‌عنوان نماینده شهدای عرصه سلامت و ایثارگرانی که طی حضور قریب به یک سال از شیوع ویروس کرونا، ایثارگرانه در خط مقدم مبارزه با این ویروس برای ارتقاء سطح سلامت کشور جان خود را نثار کردند، نمایش‌های سومین شب از جشنواره تئاتر فجر در گام سی‌ونهم به شهید تقی زارع تقدیم شد.
تقی زارع که از شهدای عرصه سلامت بیمارستان بقیه‌الله است از نیروهای کادر خدمات این مرکز درمانی به شمار می‌رفت. وی درهمان روزها و هفته‌های نخست فراگیری ویروس کرونا در پایتخت در حوزه خدمت‌رسانی به پاکیزه کردن محیط بیمارستان جان خود را از دست داد و به صف شهدای عرصه سلامت کشور پیوست.
سنت قدیمی تبلیغ و جذب بیشتر مخاطب
مطابق رسم همیشگی برگزاری جشنواره تئاتر فجر با پشت سر گذاشتن گام‌های نخستین این رویداد و رسیدن به شب‌های سوم و چهارم به بعد ایام برگزاری جشنواره تئاتر فجر، سالن‌های میزبان و محیط‌های عمومی معین شده برای اجرای نمایش‌های خیابانی هر روز با اقبال بیشتری از سوی مخاطبان مواجه می‌شوند.
به قول معروف تنور جشنواره گام به گام درحال گرم‌تر شدن است. آن‌چنان که پیش‌تر نیز اشاره شد یکی از حاشیه‌های جشنواره سی‌ونهم تئاتر فجر به مسئله تبلیغات عمومی و محیطی این رویداد بازمی‌گردد.
اما این بار دوستداران و علاقمندان عرصه تئاتر جور ضعف مسئله تبلیغات را با یکی از کهن‌ترین شیوه‌های تبلیغات یعنی تبلیغ دهان به دهان کشیدند. به گونه‌ای که در شب سوم برگزاری سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر هم سالن‌های میزبان و هم محیط‌های معین شده برای اجرای نمایش‌های خیابانی با حضور بیشتر مخاطبان نسبت به دو شب قبل مواجه بود.
حضور مدیران فرهنگی – هنری و غیبت دیگر مسئولان
از دیگر سنت‌های شناخته‌شده جشنواره تئاتر فجر میزبانی آثار نمایشی از مدیران، مسئولان و متولیان امور فرهنگ و هنر از یک سو و از سوی دیگر دولت‌مردان، مدیران و متولیان دستگاه‌های دیگر اجرایی به سبب برگزاری مهم‌ترین رویداد عرصه هنرهای نمایشی کشور که فصل مهمی از آن با جشن‌های ایام انقلاب شکوه‌مند اسلامی نیز گره خورده است باز می‌گردد.
سومین شب از اجراهای سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر نیز میزبان حمید نیلی مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس بود که به تماشای نمایش «کجایی ابراهیم» به کارگردانی لیلی عاج در تالار حافظ نشست. هرچند که هنوز جشنواره تئاتر فجر شاهد حضور مدیرانی غیر از مسئولان و متولیان امر فرهنگ و هنر نبوده، اما گمان آن می‌رود که طی روزهای پیش‌ِ رو به ویژه در تعطیلات پایان هفته، شاهد حضور تعدادی از نمایندگان مجلس و دیگر دولت‌مردان و متولیان دستگاه‌ها و ارگان‌هایی غیر از نهادهای فرهنگی نیز باشیم. امید!
شوک و بغض گروه‌ها «گرگاس‌ها…» در غم فراق همکار
یکی از تلخ‌ترین اخبار مخابره شده طی دومین روز از برگزاری جشنواره تئاتر فجر، خبر درگذشت سوسن بقا شانجانی هنرمند جوان عرصه تئاتر و فعال در حوزه طراحی لباس و از همکاران گروه طراحی لباس نمایش «گرگاس‌ها یا روز به خیر آقای وزیر» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی بود که به دلیل ایست قلبی در منزل خود دار فانی را وداع گفت.
به همین سبب سومین شب از اجرای نمایش گرگاس‌ها… در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر در کنار میزبانی از مخاطبان و تقدیم این نمایش به تقی زارع از شهدای عرصه سلامت، با قرائت فاتحه، بغض و اندوه ابتدایی گروه نمایشی و اعلام این خبر به مخاطبان حاضر در سالن همراه بود.
بیان این خبر چه در حوزه همراهی و همدلی مخاطبان و چه در ساحت اجرای بازیگران این اثر نمایشی، بار احساسی و فضای همراهی و همدلی با این اثر نمایشی را نسبت به شب‌های عمومی این اجرا بیشتر و بالاتر برد.
تئاتری‌های الگوی رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برای همکاران سینمایی‌شان
طی سالیان اخیر که شاهد برگزاری دو رویداد مهم عرصه تئاتر و سینمای کشور یعنی جشنواره تئاتر فجر و جشنواره فیلم فجر در روزهای یکسان و موازی با یکدیگر بودیم، یکی از مباحث همواره مطرح شده در شب‌های برگزاری این دو رویداد، به تطبیق اتفاق‌های روی‌داده در بطن این جشنواره‌ها بازمی‌گردد.
طی دو روز آغازین از سی‌نهمین جشنواره فیلم فجر و انتشار عکس‌هایی در فضای مجازی و برخی از خبرگزاری‌ها در برج میلاد به‌عنوان کاخ جشنواره که میزبان حضور هنرمندان و چهره‌های سینمایی است، شاهدیم که در کنار تلاش مسئولان و تاکید آن‌ها بر رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌های بهداشتی، شور، تلاش و هیجان اصحاب رسانه برای تهیه خبر و همچنین عکاسان برای ثبت لحظه به لحظه دقایق این حضور، گاهی باعث برهم خوردن نظم و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در راستای رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌های بهداشتی است.
این در شرایطی است که در این حوزه نیز سی‌نهمین جشنواره تئاتر فجر توانسته گوی سبقت در رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌های بهداشتی و رعایت اصل فاصله‌گذاری اجتماعی را چه در اجراهای صحنه‌ای در تماشاخانه‌ها و چه در اجرای نمایش‌های خیابانی در محیط‌های عمومی مشخص‌شده از سوی مسئولان را از جشنواره فیلم فجر برباید.
در همین راستا بخشی از نقل قول‌ها و گفت‌وگوهای مخاطبان، اهالی رسانه و برخی از هنرمندان در تطبیق عکس‌های منتشرشده از این دو رویداد به دقت نظر و تاکید خانواده تئاتر در کنار مسئولان و متولیان برگزاری سی‌نهمین جشنواره تئاتر فجر در حوزه رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و اصل فاصله‌گذاری اجتماعی در شرایط شیوع ویروس کرونا در کشورمان است.
برای گرفتن عکس دیر اومدید!
هنر تئاتر به‌عنوان هنری زنده، پویا و جریان‌ساز در کنار مخاطبانی که ممکن است به شکل رهگذری و یا به سبب حضور برخی از ستاره‌های عرصه سینما در آثار تئاتری میزبان آن‌ها در سالن‌های نمایشی باشد، همواره مخاطبان ثابتی را نیز داشته است. علاقمندانی که به سبب ویژگی‌های ممتاز، یگانه و نمونه‌گون عرصه تئاتر به‌عنوان تماشاگران پروپاقرص این هنر شناخته می شوند.
در سومین روز از برگزاری سی‌نهمین جشنواره تئاتر فجر یکی از همین مخاطبان که در محوطه بیرونی مجموعه تئاترشهر به دنبال اجرای گروه‌های نمایش خیابانی می‌گشت سوژه عکاسان شد.
بانو و مادربزرگ سال‌خورده ۸۸ ساله‌ای (صدیقه جهانبخشی) که در ایام برگزاری رویدادهای تئاتری از جمله جشنواره تئاتر فجر از مخاطبان ثابت اجراهای تئاتر خیابانی است.
او که خبرنگاران و عکاسان حاضر در مجموعه بیرونی تئاترشهر را خطاب قرارداده بود که «با این‌همه پوستر، چرا پس گروه‌ها تو این دوروز اجرایی نداشتند؟ من تو این سرما مدام اومدم و دست خالی برگشتم؟» از سوی خبرنگاران متوجه شد که اجراهای تئاتر خیابانی به کمی آن‌طرف‌تر از مجموعه تئاترشهر در پهنه رودکی و خیابان شهریار، روبروی تالار وحدت منتقل شده است.
او بعد از آنکه شاهد حضور عکاسان در دوروبر خود و شکار لحظه‌ای آن‌ها از خود بود، با چهره‌ای که می‌شد از پشت ماسک نیز تشخیص داد که لبخند شیرینی بر صورت دارد خطاب به عکاسان گفت: «برای عکاسی از من کمی دیر اومدید… وقتی که جوون‌تر بودم و تو تئاتر لاله زار بازی می‌کردم باید من رو می‌دیدید! اون موقع نه قدم خمیده بود و نه مثل امروز پیر بودم مادر! تازه یکی از بازیگرای خوب نمایش‌های لاله زار بودم. حتی اسم هنری هم داشتم و مردم من رو به جای صدیقه جهانبخشی به اسم «پری» می‌شناختن…»
با گفتن این جملات از عکاسان و خبرنگاران حاضر در جمع که این‌بار آن‌ها نیز برای صدیقه جهانبخشی این مادربزرگ عشق تئاتر دست تکان می‌دادند و آرزوی طول عمر می‌کردند خداحافظی کرد و مسیر خود را به سمت پهنه رودکی تغییر داد.
به گزارش فرهنگ سار، جشنواره تئاتر فجر به‌عنوان مهم‌ترین رویداد رقابتی و جشنواره‌ای در عرصه هنر تئاتر و بازتاب‌دهنده آینه تمام‌نمای هنر انقلاب در ایام یوم‌الله دهه فجر امسال (۱۳۹۹) در حالی سی‌ونهمین دوره خود را با دبیری حسین مسافرآستانه پشت سر می‌گذارد که شرایط شیوع و گسترش ویروس کرونا در کشور مختصات برگزاری جشنواره‌ها و فعالیت‌های هنری به‌ویژه در عرصه تئاتر را با شرایط بسیار ویژه‌ای مواجه کرده است.
تعطیلی فعالیت‌های نمایشی به‌ویژه تماشاخانه‌ها و سالن‌های میزبان آثار نمایشی از یک‌سو و ازسوی دیگر برگزاری بخش اعظم این رویداد به‌عنوان مهم‌ترین رویداد عرصه تئاتر کشور در بستر فضای مجازی، ویژگی‌های این دوره جشنواره را متمایزتر از ادوار دیگر ساخته است.
همچنین دو محور «رادیوتئاتر» و «فیلم‌تئاتر» به‌عنوان دو بستر متفاوت تولید آثار نمایشی و ارائه آن به مخاطبان برای نخستین‌بار به‌عنوان بخش‌های اصلی و استوانه این جشنواره تعریف شده است.
همچنین اعلام دکتر سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر بازگشایی مجدد تالارهای نمایشی از ابتدای بهمن‌ماه با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و استفاده از ظرفیت محدود و حداکثر ۵۰ درصدی نمایش‌ها، سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر را به یکی از معدود رویداد عرصه هنری کشور در قالب جشنواره‌های هنری فجر بدل ساخته که به شکل محدود میزبان مخاطبان است.
در کنار دو بخش یادشده (رادیوتئاتر و فیلم‌تئاتر) به‌عنوان دو ستون اصلی جشنواره تئاتر فجر در گام سی‌ونهم؛ اختصاص بخش «سرباز انقلاب» به مناسبت نخستین سالروز شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ترور ناجوانمردانه شهید محسن فخری‌زاده باعث شده‌است که این رویداد بعد از مدت‌ها یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های محتوایی خود را بر حوزه تئاتر مقاومت و دفاع مقدس به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بن‌مایه‌های گفتمان فرهنگی انقلاب قرار دهد.
از دیگر بخش‌های این دوره از جشنواره می‌توان به بخش «نمایش‌های میدانی و خیابانی»، «بخش دیگر گونه‌های اجرا»، «بخش رقابتی آثار صحنه‌ای»، «بخش رقابتی برگزیدگان جشنواره‌های استانی» و «بخش رقابتی نمایشنامه‌نویسی» اشاره کرد.
سی‌ونهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه در تهران در حال برگزاری است.
