به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ سار از روابط عمومی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، سید مرتضی سقائیان‌نژاد، شهردار قم در دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مقاله خود را با همکاری کاوه امین، استادیار برنامه ریزی شهری و دبیر گروه اندیشه‌ورز پیشرفت شهر قم و محسن رنجبر دانشجوی دکترای مدیریت تطبیقی و توسعه و معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با عنوان «تبیین مدل مفهومی شهر هوشمند با نگاه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» ارائه کرد.
وی که مقاله خود را در سالن شماره دو کنفرانس ارائه کرد در توضیح مقاله اش، گفت: بخش‌های متعددی در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، انسان، زندگی و معاش او را به عنوان موتور محرک پیشرفت معرفی کرده و بر اهمیت تعامل انسان و محیط زندگی او صحه می‌گذارد. در مبانی با اشاره به جامعیت نگاه معرفتی و معیشتی اسلام در تربیت و تامین کمال و سعادت او در دنیا و آخرت بخش مبانی دین‌شناختی و با اشاره به جنبه‌ی راهنما بودن اسلام برای رشد، تمدن‌سازی و پیشرفت فرد و جامعه و همچنین با تاکید بر خردورزی و بهره‌مندی از دانش و تجارب انسانی و ارتباط منطقی میان وحی و عقل، در تمام این نمونه‌ها ارتباط میان نگاه اسلام و میزان بهره‌مندی خردمندانه انسان از مواهب الهی قابل لمس می‌باشد. از سوی دیگر هوشمندی انسان را می‌توان در میزان خردورزی او در استفاده از ابزار در هر برهه از تاریخ بشر مشاهده کرد؛ در زمانی با اهلی کردن حیوانات و در زمان دیگر در استفاده از فناوری ارتباطات.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: در مقاله حاضر تلاش شد با تلفیق سه بینش متفاوت در باب شهر هوشمند یعنی بینش برآمده از دانشگاه، بینشی منطبق بر تجارب و توانمندی‌های اجرایی در شهرداری و بینشی برخاسته از تعمیق مفاهیم روز در حوزه، نگاه به مقوله‌ی پیشرفت از یک نگاه فناورانه به نگاهی چند وجهی با مرکزیت انسان مسلمان و با در نظر گرفتن سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی تغییر یابد.
سقائیان نژاد تاکید کرد: همگرا کردن و تقریب دیدگاه‌های منشعب از سه سپهر نام برده شده و کانونی ساختن آن در نقطه‌ای به نام «شهر هوشمند» بوده است. این فرآیند، خصوصا در مجموعه نشست‌های دوم گروه، با نگاه به دست‌یافته‌های مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و با عنایت به خصلت میزبان بودگی شهرها برای پذیرش هر نوع پیشرفت، نه تنها متمرکز بر شهر در معنای مجرد آن بود، بلکه بر تلاش برای ارتقای کنش متقابل شهر با دیگر انتظامات پیشرفت تاکید داشته است. دیگر آنکه این مدل مفهومی در حال حاضر نیز در حال بهبود و ارتقا بوده و نسخه نهایی نیست.
وی افزود: در بخش مبانی عملی (اصول) سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در بخش‌های متفاوت اشاراتی را به این پیوند میان شهر، شهروند و پیشرفت شاهد هستیم: تکریم انسان با توجه به اقتضائات طبیعی-فطری او و نیز خصوصیات شاکله‌ای و موقعیتی او که بدون شک هوشمندی نیز در این مجموعه خواهد گنجید. توامانی مصالح جمعی و منافع فردی و تقدم مصالح جمعی در صورت تزاحم که شناخت و تصمیم‌سازی در این رابطه می‌تواند معرف هوشمندی شهری باشد. خانواده محوری در تنظیم ساختارها و مناسبات اجتماعی که در مدل مفهومی شهر هوشمند، تحت شناسه خانواده هوشمند به عنوان یکی از شاخص‌ها در بخش عناصر سازنده دیده شده است. و سبک زندگی که در مدل مفهومی تحت عنوان میزان تمایل به سبک زندگی هوشند. نیل به عدالت فضایی با ایجاد فرصت‌های رشد برای همه نواحی کشور که به عنوان شاخص در زیرمجموعه مزیت ها و به عنوان مزیت نسبی در مدل مفهومی دیده شده است.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: شهر هوشمند یکی از تلاش‌های متأخر انسان برای ایجاد بستری برای حیاتِ کارآمد و موثر در جهان بوده است؛ انسانی که نه تنها در این شهر زندگی خود را ادامه می‌دهد بلکه خود به عنوان جزئی تأثیرگذار و بدون جایگزین از کلیّت شهر درآمده و در تعاملی چند سویه با سایر اجزای شهر قرار می‌گیرد. به بیان شیواتر، انسان در شهر هوشمند، به عنوان عنصر متعالی و رکن اساسی درآمده و باعث شکل گیری شهری می‌شود که حائز کیفیت هوشمندی – یکی از وصف‌کننده‌های صفات انسانی- می‌شود.
سقاییان نژاد گفت: در نگاه صرفا فناورانه به شهر هوشمند، ابزار هوشمند اساس شکل‌گیری ارتباط میان انسان و کلیت شهر است؛ به این معنا که انسان به عنوان شهروند این شهر، از طریق به کاربردن ابزارِ هوشمند به شهر متصل است و به این شیوه، برخی از فعالیت‌ها را به صورت تعاملی با هسته‌ی هوشمند شهر انجام می‌دهد و در نهایت نوعی وابستگی میان انسان و شهر شکل می‌گیرد. اما در نگاه جامع و با رویکرد اسلامی به شهر، حرمت و جایگاه هر شهری به ساکنان آن بازمی‌گردد. شهر نهادی است که جانی دارد و کالبدی، کالبد هر شهر ساختار فیزیکی آن است و جان هر شهر ساختار فرافیزیکی آن که از آن به شهر شرعی یاد می‌شود و در این دیدگاه است که پایه و بنیان هوشمندی شهر از صِرف «ابزار»، به «انسانِ هوشمندِ مجهز به ابزار» تغییر می یابد.
وی با اشاره به رفتار شهروندان، بیان کرد: شهروندانی که در هر برهه از زمان با به کار بردن ابزاری که متناسب با شرایط در دست داشته‌اند، هوشمندانه رفتار کرده‌اند و بر اساس این رفتار هوشمندانه، کلیتِ شهر نیز شاکله‌ای هوشمند را به منصه ظهور گذاشته است. نمونه‌هایی از این هوشمندی در کلیت‌شهری را می‌توان در اصفهانِ صفوی، ری در زمان متقدم قاجار و شیراز در قیمومیت زندیه دریافت. در این نگاه به شهر هوشمند، مفهوم شهرهوشمند نه تنها موضوعی نو محسوب نمی‌شود، بلکه سابقه‌ای طولانی و قابل بازنشانی را به نمایش می‌گذارد.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: تفاوت در دو دیدگاه ذکر شده موجب گردید تا نیاز به مدلی مفهومی برای تبیین دیدگاه اسلامی-ایرانی به مفهوم شهر هوشمند احساس شود و ایجاد چنین مدلی را برای تشریح تعریفی متعالی و منطبق بر اصول اسلامی از شهر هوشمند ضروری گرداند. در این مدل، انسان تبدیل به وجه مقوم و ابزار بدل به وجه ممیز شهر هوشمند می‌شود که در نهایت و با برقراری ارتباط معنایی میان این دو و ایجاد مفهوم انسانِ هوشمندِ مجهز به ابزارِ هوشمند، و گستراندن چتر معرفتی اسلام بر این مفهومِ نوزاده، شرایط جهت ساخت مدل اجراییِ شهر هوشمندِ اسلامی- ایرانی فراهم خواهد شد.
توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور بدون توسعه علمی کشاورزی ممکن نیست
دبیر اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: کشاورزی کشور با چالش های مهمی همچون پایین بودن بهره وری در کشاورزی، کاهش فزاینده منابع آب زیرزمینی در دشت های کشاورزی، فرسایش، شور شدن و کاهش مواد عالی خاک های زراعی، تغییر بی رویه کاربری اراضی خاصلخیز کشاورزی در حاشیه شهرها و روستاها روبروست.
محمدحسن روزی‌طلب در دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مقاله خود را که با همکاری مشترک عباسعلی زالی، رئیس اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز با عنوان «بایسته‌ها و نیازهای کشاورزی دانش‌بنیان، ضرورت توسعه پایدار و تأمین امنیت غذایی کشور» تهیه کرده بود، ارائه داد.
وی که مقاله خود را در سالن شماره دو کنفرانس ارائه کرد در توضیح مقاله اش، گفت: اهمیت کشاورزی به منظور تأمین غذای مورد نیاز مردم از دوران باستان مورد توجه حکمرانان و دولتمردان سلسله‌های مختلف در طول تاریخ ایران زمین بوده است. ایرانیان باستان از حدود ۷۰۰۰ سال قبل نقش بسیار مهمی در اهلی کردن و اصلاح گونه‌های گیاهی و پرورش دام‌های اهلی داشته‌اند. ابتکار و دانش ایرانیان در توسعه علم و فناوری طراحی و حفر قنات برای انتقال آب از مناطق کوهستانی به دشت‌های حاصلخیز کشاورزی و همچنین طراحی و ساخت تأسیسات فنی برای ذخیره‌سازی و انتقال آب مورد نیاز کشاورزی موجب تحسین مجامع علمی و فرهنگی جهان قرار دارد.
روزی طلب گفت: توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور بدون توسعه علمی کشاورزی که سازگار با شرایط اقلیم خشک و نیمه‌خشک باشد مقدور نخواهد بود. امروز در جهان هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای نیست که کشاورزی پیشرفته نداشته باشد و هیچ کشوری نیست که کشاورزی پیشرفته داشته باشد ولی توسعه‌یافته نباشد. توسعه دانش‌بنیان کشاورزی و مدیریت پایدار منابع طبیعی می‌تواند زیربنای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور و ضامن سلامت جسمی و روانی مردم باشد.
دبیر اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خاطرنشان کرد: در راستای تحقق تامین امنیت غذایی با تاکید بر تولید در داخل کشور ( تدبیر ۳۵) الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برای توسعه دانش‌بنیان کشاورزی ضروری است همانند بسیاری از کشورهای جهان اقدامات اساسی در ارتباط با حمایت و پشتیبانی بیشتر دولت، افزایش بهره وری از منابع و نهاده های تولید، کاهش تصدی گری دولت و تحول در شرایط و ساختار آموزشی و پژوهشی کشاورزی کشور ایجاد شود. این تحول همچنین نیازمند افزایش دانش و مشارکت همه جانبه کشاورزان و بهره برداران و همچنین سرمایه‌گذاری بیشتر بویژه بخش خصوصی در توسعه زیر بناها و تولید نهاده های کشاورزی همچون بذر، نهال، کود، سم و واکسن می‌باشد. در چنین شرایطی تولید کنندگان و سرمایه‌گذاران کشاورزی می توانند با بهره‌گیری صحیح از منابع طبیعی و شرایط مختلف اقلیمی نقش بسیار مهمی در تامین امنیت غذایی و توسعه افتصادی کشور داشته باشند.
وی اظهار کرد: بیش از ۹۵ درصد مساحت اراضی کشور در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار گرفته است که با کمبود بارندگی و منابع آّب تجدیدپذیر و قابل دسترس مواجه است. ایرانیان در حدود ۷۰۰۰ سال پیش با توجه به نیاز برای توسعه کشاورزی و تامین غذای مورد نیاز مردم نفش مهم برجسته ای در بومی کردن و اصلاح نژاد گیاهان زراعی نظیر گندم، جو و حبوبات و همچنین اهلی کردن حیواناتی نظیر بز و گوسفند داشتند. تولید دانش و فناوری سازگار با شرایط اقلیم خشک توسط ایرانیان در حدود ۳۰۰۰ سال پیش در طراحی و احداث قنوات به منظور انتقال آّب زیرزمینی از مناطق کوهستانی به دشت های زراعی پایین دست و همچنین احداث سازه های فنی و تخصصی برای جمع آوری و ذخیره سازی آب باران و احداث شبکه های توزیع و آبرسانی برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی و شرب هنوز مورد تحسین مجامع علمی در جهان است.
روزی طلب با برشمردن چالش های بخش کشاورزی کشور، گفت: کشاورزی ایران با توجه به افزایش جمعیت و نیاز به خود اتکایی در تولید محصولات اساسی به منظور افزایش ضریب امنیت غذایی با چالش های مهمی همچون پایین بودن بهره وری در کشاورزی، کاهش فزاینده منابع آب زیرزمینی در دشت های کشاورزی، فرسایش، شور شدن و کاهش مواد الی خاکهای زراعی، تغییر بی رویه کاربری اراضی خاصلخیز کشاورزی در حاشیه شهرها و روستاها روبرو است. گرم شدن کره زمین و تغییر اقلیم نیز اثرات مخربی در توسعه پایدار کشاورزی، حفظ محیط زیست و بهره برداری پایدار منابع طبیعی کشور دارد.
دبیر اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در پایان گفت: لذا ضرورت دارد با ایجاد تحول در ساختار اجرایی دولت برای کاهش تصدی گری، تغییر در نگرش سیاست مداران و برنامه ریزان کشور در اهمیت و نقش بخش کشاورزی و منابع طبیعی برای توسعه پایدار اقتصادی و تامین امنیت غذایی کشور، تحول در رسالت، ساختار و وظایف دانشگاهها و موسسات پژوهشی کشاورزی برای ارتباط نزدیک و نهادینه با کشاورزان و تولید کنندگان، افزایش دانش و اطلاعات کشاورزان و ترویج فناوری های مناسب و سازگار مناظق مختلف، مشارکت فعال تشکل های کشاورزی و تولید کنندگان و همچنبن سرمایه گذاری بیشتر دولت و بخش خصوصی برای توسعه صنایع وابسته و تولید نهاده های اصلی ( بذر، نهال، کود، سم و مواد شیمیایی، ماشین الات، واکسن) برای تولید محصولات کشاورزی و غذایی در راستای توسعه کشاورزی دانش بنیان و مدیریت صحیح منابع طبیعی با این چالش های مقابله کرد.
به گزارش فرهنگ سار، دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی؛ تبیین و بایسته های اجرا از روز چهارشنبه آغاز شده و تا امروز (پنجشنبه) به صورت مجازی ادامه دارد. در این کنفرانس ۷۴ مقاله علمی به صورت شفاهی و ۱۲ مقاله پوستری از سوی پژوهشگران و اندیشمندان ارائه و سپس نقد و بررسی می شود.
این مقالات در حوزه های کلیات و ساختار سند الگو، تبیین بایسته های اجرای سند الگو ر حوزه سیاسی و اجتماعی، تبیین معنویت در فرازهای سند الگو، تبیین و بایسته های اجرای تدابیر حوزه علم و آموزش و پرورش، تبیین مبانی ایران شناختی و بایسته های اجرای تدابیر در حوزه های آمایش، فناوری و نوآوری، کشاورزی و امنیت غذایی، حکمرانی و مدیریت پایدار محیط زیست، فرهنگ، جمعیت، خانواده و سلامت است.
آیت الله ابوالقاسم علیدوست، حجت‌الاسلام حمیدرضا شاکرین، ابراهیم برزگر، علیرضا صدرا، غلامرضا جمشیدیها، محمدحسین پناهی، حجت الاسلام مسعود آذربایجانی، محمود حکمت‌نیا، علی اکبر موسوی موحدی، بهزاد سلطانی، محمدسعید جبل عاملی، اسماعیل شیعه، حسین سالارآملی، حجت‌الله حاجی حسینی، عباسعلی زالی، محمد شاهدی، سیدمحمدحسینی، محمدعلی کی نژاد، عباسقلی جهانی، محمدحسن روزی طلب، غلامعلی افروز، سوسن باستانی و مسعود شفیعی از رؤسا و اعضای هیات رییسه اندیشکده‌های مختلف مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مدیریت جلسات را بر عهده دارند.
همچنین میزگردی با موضوع زیست بوم اجرای تدابیر فناوری و نواوری در سند الگو در این مراسم دو روزه از سوی اندیشکده چرخه نوآوری برگزار می شود.
