با وجود تاثیری که رسول ملاقلیپور بر سینماگران نسل بعد از خودش گذاشت (مثل بهرام توکلی در «تنگه ابوقریب») سینمای او دست نیافتنی و تکرار نشدنی باقی ماند.
سفر به چذابه، نجات یافتگان، هیوا، قارچ سمی و مزرعه پدری یادگارهای بیتکرار سینمای ایران از ۸ سال دفاع مقدس، همچنان در قله هستند و دست نیافتنی. بهترین لحظههای جنگی نفسگیر و تاثیر گذارترین فصلهای دلیری بهترین فرزندان این سرزمین برای دفاع از وطن را در سینمای گرم و پر احساس او دیدیم.
در این سالهای فقدان ملاقلی پور، سینمای جنگ به لحاظ امکانات (چیزی که او به سختی به دستش میآورد) و تکنیک (که تسلط چشمگیری بر آن داشت و خوب میدانست چگونه خاکریزی که زیر آتش دشمن است را به تصویر بکشد و شب عملیات را جوری دکوپاژ کند که تماشاگر خود را در میانه آتش و خون ببیند) پیشرفتهای قابل ملاحظهای داشته و حتی نگاه ملاقلی پور به جنگ در این سالها به فیلمهای دیگر تسری یافته است. آنچه غایب است امضای شخصی است و فردیتی که فیلمهای رسول ملاقلیپور را با تمام تفاوت هایشان به یکدیگر پیوند میداد.
فیلمهای دوره اول فیلمسازی ملاقلیپور با تمام خام دستیهایشان، انعکاس صادقانه درک و دریافت او از جنگ بودند. فیلم پارتیزانی بلمی به سوی ساحل و فیلم حماسی و قهرمان پردازانه افق همان قدر برخاسته از دل فیلمساز بودند که فیلم تلخ و تراژیک پرواز در شب.
ملاقلیپور در حیطهای بیالگو و بدون پشتوانه فیلم ساخت. همه تجربه سینمای ایران از فیلمسازی جنگ در تکرار الگوهای فیلمهای خارجی خلاصه میشد، که خوب یا بد، ربطی به جنگی که ملاقلی پور از نزدیک دیده بود نداشت. اگر قائل به این موضوع باشیم که سینمای دفاع مقدس، ژانر اختصاصی سینمای پس از انقلاب است، رسول را باید یکی از معماران اصلی و آغازگر این ژانر بدانیم. سینمایی که با فیلمهای او شناسنامه پیدا کرد و سالها نادیده گرفته شدن، بیمهری و کم توجهی هم مانع تلاشش برای ارتقای این ژانر نشد.
ترکیب دیریاب قریحه فیلمسازی و تنفس در فضای جبهه در رسول ملاقلیپور به تمامی حاضر بود. اغلب فیلمسازان سینمای جنگ، یا اولی را نداشته یا کمتر داشتهاند، یا از دومی بیبهره بودهاند. از دل ترکیب قریحه ناب و تجربه هم نفسی و همسنگری با رزمندگان است که شاهکاری چون سفر به چذابه خلق میشود. اینکه فیلمسازی با کمترین اطلاع از مبانی جریان سیال ذهن، منسجمترین روایت سینمای ایران را مبتنی بر این جریان بنا کند، نشانهای است آشکار از قریحهای ناب و منحصر به فرد.
اندوه ملاقلیپور بر از دست رفتن فرزندان ایران، دفاعش از مبانی و خشمش علیه ریاکاری، از اصالت نگاهش میآید. فیلمهایش امضایی شخصی دارند و برخوردار از کاریزمای خالقشان و بهرهمند از حس و حالی صادقانه در هنگامه خلق که چونان سندهای تصویری قابل اتکا و باورپذیر از ۸ سال دفاع باقی ماندهاند و گرد کهنگی بر پیکرشان ننشسته است.
حدود ۱۴ سال از درگذشت رسول ملاقلیپور گذشته و او همچنان زندهترین فیلمساز سینمای جنگ است.