از ابتدای اسفندماه ۱۳۹۸ همزمان با شیوع ویروس کرونا در کشور، در ابتدا بسیاری گمان می‌کردند که این ویروس به فاصله کوتاهی سایه خود را از آسمان کشورمان و همچنین دیگر نقاط جهان خواهد بست. اما با ادامه این بیماری و امواج دوم و سوم آن، که تلفات سنگین جهانی را با خود به‌همراه داشت، آرام‌آرام تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم قرنطینه خانگی و شیوه متفاوت اجرای کارها باعث شد تا شاهد تغییرات گسترده‌ای در بسیاری از امور اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جهان و به تبع آن در کشورمان نیز باشیم.
در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و در همراهی با یار مهربان شاید یکی از نخستین لطماتی که شیوع این ویروس به بدنه فرهنگ ایران وارد کرد، لغو شدن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. حال با وجود آغاز بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران بار دیگر شیوع موج سوم این ویروس در پایتخت و بسیاری دیگر از نقاط کشورمان باعث شده تا شاهد متفاوت برگزار شدن مراسم متنوع هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران و اغلب به شکل برخط باشیم.
همچنین از سوی دیگر مفهوم قرنطینه خانگی، لزوم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و دیگر شیوه‌نامه‌های بهداشتی که اغلب آنها بر خانه ماندن تاکید فراوان دارند و عدم حضور در محیط‌های اجتماعی منهای امور ضروری باعث شده تا این‌بار همراهی با بال‌های یار مهربان شیوه متفاوتی به خود گیرد.
از کتاب‌های الکترونیکی و صوتی گرفته تا کتاب‌هایی که در بستر فضای مجازی قابل خریداری، بارگیری و خواندن هستند. همچنین در این ایام چهره‌های فرهنگ و هنر کشورمان نیز تلاش کردند تا هر کدام به سهم خود بنا به رسالت فرهنگ‌سازی، پیشنهادهای خود را در همراهی با محصولات فرهنگی و هنری از جمله یار مهربان ارائه دهند.
پویش کتابخوانی ملی؛ همزمان با هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در راستای ترویج کتابخوانی پیش از این بیش از ۲۳ هزار و ۳۰۰ کتاب در حوزه کودک و نوجوان را بدون محدودیت و به صورت رایگان برای مطالعه آنلاین در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.
همچنین دسترسی به کتابخانه ملی دیجیتال با ۱۳ هزار عکس تاریخی، ۳۷ هزار نسخه خطی، ۱۵ هزار کتاب چاپی نفیس، چهار هزار کتاب چاپ سنگی، ۱۰۰ هزار پرونده و ۲۲۰ هزار پایان‌نامه برای اعضای خارج از سازمان نیز باز شده است. امکان دسترسی رایگان به برخی آثار مرجع و تخصصی انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای عموم علاقمندان بدون شرط عضویت فراهم شده است.
در کنار تمام برنامه های تدارک دیده شده حقیقی و مجازی هفته کتاب از جمله پویش ها و نشست های آسیب شناسانه و کاربردی از سوی نهادهای مختلف متولی نهادهای مختلف، این سازمان پویش «کتابخوانی ملی» را نیز با حضور و مشارکت چهره های فرهیخته، اهالی فرهنگ و هنر به منظور ارائه پیشنهادهایی برای کتابخوانی همزمان با آغاز هفته کتاب و کتابخوانی از امروز آغاز کرد.
در پویش «کتابخوانی ملی» فرهیختگان به مردم توصیه می‌کنند که چه کتابی را و به چه دلیلی بخوانند. در ادامه پیشنهادهای جمعی از چهره‌های فرهنگ، هنر، حوزه و دانشگاه چون آیت‌الله سیدمصطفی محقق‌داماد، سیدضیا موحد، لاله صدیق،نرگس آبیار و بهزاد فراهانی را با هم مرور می‌کنیم.
آیت‌الله محقق‌داماد: مطالعه کتاب‌های ادبیات کلاسیک را توصیه می‌کنم
آیت‌الله سیدمصطفی محقق‌داماد، مجتهد، حقوقدان، استاد حوزه و دانشگاه و عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران مخاطبان و دوستداران کتاب را به مطالعه کتاب‌های ادبیات فارسی توصیه کرد.
وی با اشاره به آنکه آنچه مایه پیوند ملت است، زبان، فرهنگ و ادبیات آن کشور است یادآور شد: کتاب‌های ادبیات فارسی که حاوی اخلاق، ادب و فرهنگ ما است بیشتر مطالعه شود خوشبختانه کتب ادبی ما سرشار از دستورات و سفارشات اخلاقی و آموزنده است و توصیه ام این است برای اینکه با اخلاق انسانی آشنا شویم کتب گلستان، بوستان سعدی و کلیات غزلیات سعدی بخوانید.
مجموع این کتب، آثار ارزنده ای است که نباید بین ما و آنها فاصله بیافتد و توصیه من برای کتابخوانی کتاب‌های ادبی به خصوص کتاب‌های سعدی و تلخیص‌های مثنوی از بزرگوارانی همچون فیض کاشانی است.
این مجتهد و حقوقدان تصریح کرد: موقوفات بنیاد ایرج افشار کتابی را با عنوان «فرائدالادب» نوشته عبدالعظیم قریب گرکانی تجدید چاپ کرده است. این کتاب مجموعه داستان‌های مختلفی از کلیله و دمنه، مرزبان نامه، گلستان و بوستان سعدی، شاهنامه، اشعار عطار نیشابوری و دیگر شاعران گذشته را انتخاب و به صورت نثر و نظم آورده است.
آیت الله محقق داماد عنوان کرد: با کتاب‌های تاریخ ایران نیز آشنا شوید، مانند تاریخی که دکتر «عباس زریاب خویی» نوشتند، که بسیار مفید و جالب است.
وی تصریح کرد: اگر بخواهم از کتاب‌های خارجی نیز نام ببرم کتاب‌های ویلیام بلیک شاعر، عارف و نقاش بزرگ انگلستان در قرن هجدهم که همسطح شکسپیر بوده را توصیه می‌کنم. متون این مرد را بخوانید که بخشی از ادبیات بسیار زیبای انگلیسی است و ازنظر عرفانی به عرفان مولانا و محیی الدین بن عربی و عرفان‌های اسلامی نیز بسیار نزدیک و عالی است، ازجمله کتاب «نغمه‌ها» از ویلیام بلیک است که به فارسی نیز ترجمه شده است.
ضیا موحد و دعوت به مطالعه «تاریخ بیهقی»
سیدضیا موحد استاد فلسفه و منطق و شاعر با معرفی کتاب «تاریخ بیهقی» و تبیین ضرورت خواندن این کتاب در برهه کنونی گفت: «تاریخ بیهقی» با تعبیرات دلنشین و شیوه تاریخ نویسی که دارد، اثری عبرت آموز است. این کتاب یادآور می شود که اگر انسان به تاریخ آگاه نباشد اشتباه را تکرار می کند.
وی ادامه داد: ویلارد کواین فیلسوف شاخص قرن بیستم معتقد است فرهنگ مجموعه‌ای از جمله هایی است که به گونه ای منطقی درهم بافته شده اند و اگر آثار مکتوب دانشمندان گذشته و مخترعین نبود میراث فرهنگی یک نسل به نسل دیگر منتقل نمی شد.
موحد تصریح کرد: آنچه می توان از «تاریخ بیهقی» یاد گرفت عبرت آموزی از تاریخ است و حاکمان باید از تاریخ بیاموزند و کسانی که تاریخ خود را ندانند ناچار به اشتباه هستند.
لاله صدیق: برآمدن از پس مشکلات با مطالعه کتاب «خرده عادت‌ها»
لاله صدیق قهرمان ملی اتومبیل رانی و استاد دانشگاه با معرفی و توصیه به خواندن کتاب «خرده عادت ها» گفت: کتاب «خرده عادت ها» نوشته جیمز کلیر با ترجمه زهرا صادقی از جمله کتاب هایی است که مطالعه آن را به مردم پیشنهاد می دهم. این کتاب کمک می کند مشکلات زندگی به عادت های کوچک قابل حل تقسیم شوند تا بتوانیم بر مشکلاتی که به نظر بزرگ می آیند چیره شویم.
وی افزود: کتاب «خرده عادت ها» بیانگر این مطلب است که چگونه از طریق عادت‌های روزمره می توان به موفقیت‌های بزرگ و غیر قابل پیش‌بینی دست یافت. این کتاب یادآور می شود که انسان در طول زندگی خود به عنوان یک بازیگر نقشی را ایفا می‌کند که این نقش می تواند خود او و عادت‌های روزمره‌اش را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین او این قدرت را دارد که پیام‌های نافذی را از سوی خود به اطرافیان و اعضای خانواده منتقل کند و در نتیجه باعث تغییر در نحوه زندگی و عادهای روزمره شود.
صدیق خاطرنشان کرد: دلیل معرفی کتاب «خرده عادت ها» هم این بود که بگویم با مطالعه این کتاب می‌توانیم تمام رفتارهای نادرست زندگی را به خرده عادت تقسیم کنیم و اگر مشکلی بزرگ به نظر می آید که از پس آن بر نمی‌آییم، آنها را به اجزای کوچکتری تبدیل کنیم تا بتوانیم بر آنها غلبه کنیم.
بهزاد فراهانی و رونمایی از نخستین کتاب داستان در پویش کتابخوانی ملی
بهزاد فراهانی بازیگر و فیلمنامه نویس با پیوستن به پویش «کتابخوانی ملی» از انتشار نخستین کتاب خود در حوزه ادبیات داستانی خبر داد و گفت: برای نخستین بار در این پویش اعلام کنم که به تازگی پا از ادبیات نمایشی فراتر گذاشتم و به سمت ادبیات داستانی رفته ام و کتاب «پنجاه و پنج داستان کوتاه» را که شرح زندگی خودم از کودکی تا امروز است نوشته ام. سعی کردم با این کتاب یادگار خوبی از خودم برای مردم به جای بگذارم که برگه سبزی است تفحه درویش.
هر انسان اهل ادب و فرهنگ، از کودکی کتاب را رفیق و همراه خود داشته است. به اعتقاد من کتاب معلم بزرگ، نگهدار اسرار و رفیق مهربانی برای انسان است و اندیشیدن را به او می آموزد. اما همواره از این مهم غافل بوده ایم و فرهنگ سازی در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی نشده است.
این فیلمنامه نویس گفت: من کارمند قدیمی سازمان صدا و سیما هستم. در طول سال ها کار در این سازمان آنقدر که تبلیغ خوردنی‌ها را دیده‌ام تبلیغ کتاب را ندیده‌ام. شاید به ندرت برنامه‌ها برای کودکان با محوریت قصه خوانی برای آنها ساخته شده باشد.
وی افزود: متاسفانه ما مبلغان خوبی برای زبان و ادبیات فارسی نبوده و نیستیم، یادمان رفته صاحب چه کشوری هستیم. فراموش کردیم بزرگان ادبیات ایران با غیرت تلاش کردند تا زبان و ادبیات فارسی در این سرزمین باقی بماند و حال اینکه ما به عنوان میراث داران باید با ترغیب و ترویج کتاب و کتابخوانی برای ماندگار شدن داشته های ایران مان به ویژه برای نسل جوان تلاش کنیم.
این بازیگر و کارگردان تئاتر ادامه داد: زیباترین کتابی که در چند سال اخیر خواندم «پیر پرنیان اندیش» نام دارد کتابی درباره هوشنگ ابتهاج شاعر زمانه، حافظ دوران و سایه ادبیات ایران. توصیه می کنم به نسل جوان و همنسلان خودم که این کتاب را مطالعه کنند.
رمان «کوری» پیشنهاد نرگس آبیار به عاشقان کتاب
نرگس آبیار نویسنده و کارگردان با پیوستن به پویش «کتابخوانی ملی» با معرفی کتاب «کوری» و تبیین ضرورت خواندن این کتاب در برهه کنونی گفت: این کتاب درباره جامعه ای مدرن است که به یکباره دچار یک بیماری مسری به نام نابینایی می شود که تشابه عجیبی به جهان کنونی و شیوع ویروس کرونا دارد و فکر می کنم خواندن این کتاب در شرایط فعلی مفید است.
وی یادآور شد: کتاب «کوری» به سرگشتگی بشر امروز اشاره دارد. داستان این کتاب درباره فردی است که با نگاه کردن به یک نور سفید کور شده است. این نور سفید استعاره از پیشرفت تکنولوژی در جهان مدرن است که موجب می شود بشر نتواند حقیقت را ببیند و رفته رفته از خودش فاصله می گیرد.
آبیار افزود: نکته مهم کتاب «کوری» حضور یک زن بینا در داستان به عنوان یک راهنما است. در واقع ژوزه ساراماگو نویسنده این کتاب با حضور یک زن به عنوان تنها فرد بینا، کرامت به زنان داده است که توجه این نویسنده به وجود زن به عنوان یک راهنما قابل توجه بود.
کارگردان فیلم «نفس» ادامه داد: یکی از شباهت‌های کتاب «کوری» با داستان «فیل در تاریکی» مولانا این است که در هر دو کتاب انسان های نابینا و یا افرادی که به طور موقت چشم شان در تاریکی نمی بیند، وجوهی از واقعیت و حقیقت را می‌بینند و وجوه دیگر را از دست می‌دهند.
وی اظهار داشت: کتاب «کوری» وجهه مهم دیگری نیز دارد. درباره جامعه مدرنی است که به یکباره دچار یک بیماری مسری به نام نابینایی می شود که شباهت عجیبی به جهان کنونی ما با توجه به شیوع ویروس کرونا دارد و فکر می کنم خواندن این کتاب در شرایط فعلی مفید است. زیرا کرونا به عنوان یک بیماری مسری جهان را به دو نیم تقسیم کرده است و آداب اجتماعی، روابط و خیلی مسائل دیگر را نیز تحت شعاع و تغییر قرار داده است.
