به گزارش فرهنگ سار، هفته وقف فرصت مناسبی است تا بار دیگر درباره اهمیت این سنت حسنه الهی که از دیرباز و حتی پیش از اسلام در بین مردم وجود داشته و با پیدایش دین مبین اسلام در مسیری روشن، منطقی، هدف‌دار و دقیق‌تری قرار گرفته، پرداخته شود.
با بررسی کتاب آسمانی اسلام، آیاتی را می‌توان یافت که با اشاره به موضوعاتی از جمله انفاق، احسان، عمل صالح و ایثار سعی شده تا انسان‌ها را به سمت وقف سوق دهد و از سوی دیگر، آیات زیادی هم وجود دارد که با نفی موضوعاتی از جمله استکبار، کسب حرام، تکاثر، طغیان و خودبینی مبارزه کرده و آدمی را به سمت وقف و اهمیت آن تشویق می‌کند.
علاوه بر آیات قرآن کریم، با نگاهی بر روایات اهل بیت (ع) در زمینه وقف با این روایت از امام صادق (ع) مواجه می‌شویم که می‌فرمایند” ۶ خصلت است که پس از مرگ مومن به مومن نفع می‌رساند، فرزند صالحی که برایش طلب آمرزش کند، قرآنی که از روی آن خوانده می‌شود، چاهی که حفر می‌کند، درختی که غرس می‌کند، صدقه آبی که جاری و مستمر می‌سازد و سنت خوبی که پس از آن پیروی شود”، که این روایت بیانگر اهمیت وقف بوده که از آن به عنوان صدقه جاریه نیز تعبیر شده است.
حال که امروز تمامی کشورهای دنیا، به ویژه ایران درگیر چالشی به نام ویروس کرونا هستند همین فرهنگ وقف که با نام‌های مختلفی از جمله نهضت مواسات و کمک مومنانه مطرح شده، توانسته بسیاری از مشکلات و نیازهای محرومان جامعه را برطرف کند و بار دیگر نشان داد که با سنت‌های الهی چگونه می‌توان مشکلات را از بین برد.
واقفان با مشاوره و فرهنگ‌سازی، موقوفه‌های خود را در زمینه‌های اجتماعی هزینه کنند
کارشناس امور وقف اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قزوین با اشاره به اهمیت این حوزه، اظهار داشت: واقفان با وقف برای آینده خود و احیا و پویایی جامعه تلاش گسترده‌ای کرده و به نوعی در زمینه نوعدوستی و کمک به افراد نیازمند جامعه تلاش می‌کنند.
حسن تقی‌پور با اشاره به اینکه موضوع وقف در تمامی زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با مردم ارتباط دارد، افزود: فرهنگ وقف باعث شده تا در بسیاری از موضوعات، دین اسلام پایدار بماند و واقفان و خیران با احداث مدارس، مراکز درمانی و به خصوص بناهای مذهبی، حسینیه‌ها و مساجد تاثیر بسیار زیادی در برپایی مراسم‌های عزاداری داشته است.
وی با اشاره به مهمترین چالش‌هایی موجود در حوزه وقف، تاکید کرد: یکی از موضوعات مهم در این بخش، انجام وقف در موضوعاتی که جامعه به آن نیاز جدی ندارد، هست و این مساله برای برطرف شدن نیازمند فرهنگ سازی، تبلیغات، اطلاع رسانی و راه‌اندازی مراکز مشاوره است.
این مسوول ادامه داد: از دیگر مشکلات حوزه وقف آن است که در گذشته اطلاع رسانی کمی در زمینه اجرای نیت واقفان انجام شده که این مساله باعث کاهش اعتماد برخی از مردم به حوزه وقف و سازمان اوقاف و امور خیریه شده بود، چالشی که امروز با توجه به تقویت حوزه اطلاع رسانی حوزه وقف در بسیاری از موارد به نقطه قوت تبدیل شده است.
تقی‌پور اضافه کرد: مردم ایران اسلامی از گذشته‌های دور در دینداری و نوعدوستی زبانزد بوده و امروز هم وقتی می‌بینند عواید موقوفات در زمینه نهضت کمک مومنانه و مواسات آثار مثبت و سازنده‌ای را در جامعه از خود برجای می‌گذارد، استقبال خود را در این زمینه افزایش داده‌اند.
اجرای صحیح فرهنگ وقف اختلاف طبقاتی را کاهش می‌دهد
یک کارشناس امور مذهبی نیز در این رابطه به فرهنگ سار گفت: ایجاد فاصله طبقاتی در برخی جوامع، به خصوص کشورهای غربی متاسفانه گریبان بسیاری از کشورهای جهان را امروزه گرفته و آنان را با چالش‌های جدی نیز روبرو ساخته است.
حجت الاسلام روح‌الله فاطمی نسب ادامه داد: ایجاد فاصله طبقاتی عوارض آزاردهنده‌ای را در جامعه ایجاد می‌کند تا جایی که با غنی شدن عده‌ای و فقیر شدن عده دیگر، مشکلاتی را در ساختار اجتماعی جوامع بوجود می‌آورد.
وی اضافه کرد: به طور حتم یکی از راهکارهای مقابله با مشکل اختلاف طبقاتی در جامعه می‌تواند موضوع وقف باشد تا جایی که با انجام آن می‌توان شاهد پویایی و احیای بخش مهمی از جامعه شد و اگر این مساله به درستی صورت گیرد، با مشارکت جدی صاحبان سرمایه می‌توان شاهد رفع بسیاری از مشکلات نیز باشیم.
به گفته این کارشناس مذهبی، خوشبختانه طی سال‌های گذشته و با توجه به تاکید منویات مقام معظم رهبری، سازمان اوقاف و امور خیریه علاوه بر امور مذهبی، در حوزه‌های اجتماعی، علمی، بهداشتی و سایر نیازهای روز جامعه ورود جدی یافته تا جایی که اقدامات صورت گرفته بسیار مطلوب ارزیابی شده است.
حجت الاسلام فاطمی نسب تاکید کرد: امیدواریم با تقویت هرچه بیشتر فرهنگ وقف در جامعه و ادامه نهضت کمک مومنانه و مواسات که به وسیله انتشار ویروس کرونا در کشور راه‌اندازی شده شاهد کاهش هرچه بیشتر تعداد محرومان و نیازمندان و اجرای عدالت اجتماعی در جامعه شویم.
۶۰۰ موقوفه در استان قزوین پس از انقلاب اسلامی به ثبت رسیده است
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین نیز در این رابطه با اشاره به اهمیت حوزه وقف، گفت: با توجه به اینکه انسان اجتماعی آفریده شده و نیازهای وی نیز باید از سوی جامعه مرتفع شود، لذا افراد باید به صورت مداوم با یکدیگر در تعامل بوده و ارتباط مستمر داشته باشند تا بتوانند نیازهای خود را تامین کنند.
حجت‌الاسلام سیدمصطفی مجیدی با بیان اینکه هرچند امروزه افراد برای رفع نیازهای خود با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند، تاکید کرد: بدون شک یکی از مهمترین مدل‌هایی که می‌تواند پاسخگوی نیاز محرومان و نیازمندان جامعه به روش کریمانه و بی منت باشد، موضوع وقف است که دستگیری و کمک به همنوع را در جایگاه والای الهی و انسانی به بهترین شکل ممکن به انجام می‌رساند.
وی تصریح کرد: برخلاف آنچه که در ذهن بسیاری از مردم وجود دارد و گاهی اوقات در گفتمان برخی از مسوولان مبنی بر کاهش میزان مشارکت آحاد جامعه در زمینه وقف مشاهده می‌شود، این موضوع در ۴۰ سال گذشته از استقبال و رشد بی نظیری برخوردار بوده است.
به گفته وی، در گذشته ارزش و متراژ برخی از املاک وقف شده بسیار زیاد و متفاوت بود اما امروزه خرده ملک‌ها افزایش پیدا کرده و به نوعی وقف‌ها نسبت به گذشته کوچک‌تر شده است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین با اشاره به اینکه پس از انقلاب اسلامی تعداد موقوفات رشد چشمگیری داشته، افزود: در استانی مانند قزوین ۸۱۴ موقوفه وجود دارد که از این تعداد حدود ۶۰۰ موقوفه پس از انقلاب اسلامی به ثبت رسیده است.
حجت الاسلام مجیدی تصریح کرد: البته طی چند سال گذشته با توجه به مشکلات اقتصادی پیش آمده، تعداد موقوفات کاهش یافته که امیدواریم با برطرف شدن مسایل اقتصادی مردم و ایجاد فرهنگ سازی لازم در این زمینه، دوباره شاهد افزایش آن باشیم.
وی با اشاره به خدمات اجتماعی اوقاف، اظهار داشت: وقف تفاوتی با تمامی مقوله‌های مالی در اسلام مانند خمس و زکات دارد که در آن واقف می‌تواند محل اجرای وقف را مشخص کند و همین مساله اختیار سازمان اوقاف را برای انجام اقدامات اجتماعی بیشتر کرده است.
این مسوول با اشاره به اینکه گاهی اوقات ۱۰۰ درصد خدمات اوقاف شامل امور اجتماعی می‌شود، تاکید کرد: در راستای خدمات اجتماعی اوقاف سعی کرده تا نیت واقف را به درستی اجرا کند اما در طول چند سال گذشته این موضوعات دسته بندی شده و خدمات به صورت سازماندهی و متمرکز ارایه می‌شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین ادامه داد: از ابتدای امسال هشت میلیارد تومان از محل موقوفات در حوزه خدمات اجتماعی از جمله آزادسازی زندانیان، توزیع بسته‌های بهداشتی و فرهنگی هزینه شده که این مساله بیانگر توجه اوقاف به موضوعات اجتماعی است.
حجت الاسلام مجیدی با اشاره به ورود وقف به نیازهای روز جامعه، یادآور شد: با توجه به اینکه امروزه روز به روز شاهد تغییر نیازها در جامعه هستیم حوزه وقف نیز سعی دارد تا خود را با این مساله به روز نگاه دارد و بدین وسیله تاثیرگذاری خود را در جامعه ادامه دهد.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از نیازهای علمی جامعه مانند تاسیس موسسه‌های علمی توسط وقف فراهم شده، گفت: امروز سازمان اوقاف تلاش دارد تا با توجیه واقفان، موقوفات را در نیازهای روز کشور مانند محیط زیست، فناوری‌های نوین، زوج‌های جوان، نانو، اشتغال، بیماری‌های مزمن و ناعلاج و با اتکا به مسایل دینی و انقلاب اسلامی تعریف کند.
با توجه به سخنان مسوولان و کارشناس متخصص در حوزه وقف و مشاهده آیات و روایات به این نتیجه می‌رسیم که برای رسیدن به عدالت اجتماعی و کاهش فاصله طبقاتی باید به مقوله وقف نگاه جدی و ویژه‌تری نسبت به گذشته داشته باشیم و آن را متناسب با نیازهای روز سازگارتر کنیم.
فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و مشاوره به واقفان یکی دیگر از موضوعاتی است که باید مورد توجه بیش از پیش سازمان اوقاف و امور خیریه و به خصوص رسانه‌ها قرار گیرد تا بتوانیم موقوفه‌ها را در مسیرهای بهتری که مردم و محرومان جامعه در آن حوزه مشکلات بیشتری دارند، هزینه کنیم.
