نیلوفرهای آبی نام یک تابلوی نقاشی نیست، بلکه نام مجموعه ای از آثار کلود مونه (Claude Monet) نقاش فرانسوی سبک امپرسیونیسم است که در پایان زندگی خود بارها به این موضوع پرداخت.
مونه، در سال ۱۸۴۰ در پاریس متولد شد و در سال ۱۹۲۶ در ژیوِرنی زندگی‌اش پایان گرفت. کلود مونه در نخستین نمایشگاه نقاشان امپرسیونیست که در سال ۱۸۷۴ برپا شد شرکت کرد و بعدها به عنوان یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان این سبک شناخته شد، چون کامل‌ترین بیان امپرسیونیسم را در مجموعه تابلوهای نیلوفرهای آبی آفرید. این هنرمند بیش از ۲۵۰ نقاشی از نیلوفرهای آبی تولید کرد و می توان نیلوفرهای آبی را نمادین ترین تصاویر امپرسیونیسم عنوان کرد.
مونه، خانه و باغ بزرگی در در روستای ژیورنی (Giverny) خریداری کرد و در سال ۱۸۹۰ به دلیل موفقیت در فروش نقاشی‌هایش، به اندازه‌ای مرفه شد که توانست در محل اقامت خود رودخانه ای را منحرف کند و با کمک باغبانان نیلوفرهای آبی، درختان بامبو و بید در آن بکارد. پرندگان متنوعی همچون اردک و قرقاول را در این باغ رها کرد و خانه خود را همچون یک نقاشی عظیمی طراحی کرد. مونه قبل از اینکه نیلوفرهای آبی را نقاشی کند، آنها را کاشت. این هنرمند درباره خانه خود گفته است: بهترین شاهکار من، باغ من است.
تا زمان مرگش در سال ۱۹۲۶ از هیچ مدل دیگری به‌جز نیلوفرهای باغش استفاده نکرد. سری اول مجموعه نیلوفرهای آبی که در مجموع بیست و پنج اثر است و پس از ۹ سال ، سری دوم شامل چهل و هشت بوم نقاشی شد.
خانه، باغ و برکه نیلوفرهای آبی متعلق به کلود مونه، درحال حاضر مکان فرهنگستان هنرهای زیبای فرانسه است.این خانه و مناظر اطرافش، الهام‌بخش مونه در خلق تعداد زیادی از آثارش بودند. بعد از مرگش خانه، باغ و برکه نیلوفرهای آبی، به پسرش رسید و او هم در سال ۱۹۶۶ این میراث را به آکادمی هنرهای زیبای فرانسه واگذار کرد.
مونه در سال ۱۹۰۸ درباره تداوم این مجموعه نقاشی نوشت: این مناظر آب و انعکاس به یک وسواس برایم تبدیل شده که فراتر از توان یک پیرمرد است ولی با این حال می خواهم آنچه را که احساس می کنم به این شیوه بیان کنم. من برخی از بوم های نقاشی ام را از بین بردم. من یک بار دیگر شروع می کنم و امیدوارم از این همه تلاش چیزی حاصل شود.
مونه در تمام نقاشی های نیلوفرهای آبی، روی سطح آب تمرکز دارد و هرگونه نمایش زمین و آسمان را رها می کند و فقط بازتاب آنها را در آب نشان می دهد. آسمان با ابرهای سفید خود در آب منعکس می شود. بنابراین آبی آسمان و آبی آب یکی می شوند و تنها نیلوفرهای آبی به مخاطب کمک می کند تا به درکی از این یک انعکاس ها برسد.
آثار این هنرمند در حراج های معتبر جهان همیشه موفق بوده است. یکی از آثار نیلوفرهای آبی در حراجی کریستی در لندن به قیمتی حدود ۸۰ میلیون دلار فروخته شد.
نور در آثار مونه همچون دیگر امپرسیونیست ها مهمترین ویژگی است که در مجموعه آثار این نقاش یک سوژه تحت نورپردازی متفاوت و آب و هوای مختلف به تصویر کشیده می‌شود.اولین مجموعه این نقاش با عنوان (Haystacks) خرمن‌ها که با نام کومه‌های علف خشک نیزشناخته می شود. خرمن های گندم از زوایای متفاوت و در ساعت‌های مختلف روز ترسیم شدند. در حقیقت کومه‌های علف خشکی که در زمین‌های اطراف خانه او قرار داشتند، الهام‌بخش مونه برای خلق این مجموعه تابلوهای نقاشی شدند.
مونه در ۵ دسامبر سال ۱۹۲۶ در سن ۸۶ سالگی بر اثر سرطان ریه درگذشت و در گورستان کلیسای ژی ورنی به خاک سپرده شد.
