به گزارش فرهنگ سار، به دنبال سخنان تحریک آمیز و ناقض حقوق بشر «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در حمایت از انتشار تصاویر موهن علیه پیامبر اکرم (ص)، افزون بر راه افتادن موجی از اعتراضات مسلمانان و واکنش های گسترده مقامات کشورهای مختلف به این اظهارات نژادپرستانه، منجر به بروز ناامنی در فرانسه شده است.
مجله فرانسوی «ولور اکتوئل» روز پنجشنبه از دستگیری مردی در شهر لیون که چاقویی بزرگ را بالا گرفته بود، خبر داد. همچنین در پی اقدام یک فرد مهاجم به وسیله چاقو در نزدیکی کلیسایی در شهر نیس فرانسه ۳ نفر از جمله ۲ زن کشته و تعدادی دیگر زخمی شدند. حمله تروریستی دیگری نیز در شهر «اَوینیون» فرانسه رخ داد که در آن فرد مهاجم با شلیک پلیس کشته شد.
«سارتروویل» واقع در ناحیه ایل دو فرانس (Île-de-France ) هم به دنبال حوادث نیس و اوینیون، هدف اقدامات تروریستی قرار گرفت که در جریان آن، یک خودروی بمب‌گذاری شده مقابل یک کلیسای کاتولیک در این شهر خنثی شد. یکی از قربانیان حادثه، خادم کلیسا و فرد دیگر زنی سالمند بوده که برای دعا به کلیسا رفته بود که مهاجم او را سر بریده است.
پلیس جده هم ساعتی پس از حادثه نیس اعلام کرد که یک شهروند سعودی که با یک شیء برنده به نگهبانی در کنسولگری فرانسه در جده حمله کرده بود را دستگیر کرده است.
فرانسه مجبور شده از بیم احتمال حملات تازه به اماکن دیپلماتیک و دیگر مراکز وابسته در خارج از این کشور، تدابیر امنیتی در اطراف آنها را تشدید کند. به نوشته رسانه ترکیه ای تی آر تی ، حرفها و مواضع ضداسلامی امانوئل مکرون مثل یک بومرنگ حالا به سمت خود فرانسه بازگشته و ناآرامی های روزهای اخیر در این کشور، بازتاب مواضع اشتباه رئیس جمهوری این کشور است.
سوال مهمی که جامعه بین المللی باید از دولتمردان غرب به ویژه مقامات الیزه بپرسد آن است که چرا آگاهانه یا ناآگاهانه بر سوء برداشت های بی دلیل خود از برخی قواعد و مقررات حقوق بین الملل نظیر «آزادی بیان» اصرار ورزیده و ناامنی و وحشت را نخست در سرزمین خود سبب شده و سپس احساسات جامعه وسیع مسلمانان جهان را جریحه دار می سازند؟ آیا اسلام هراسی مفری برای گمراهی افکار عمومی از بی کفایتی رهبران غرب در مهار بحران های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی است؟ آیا اظهارات مکرون چیزی جز تکرار دیدگاه های ماکیاول است که می گوید «اول انجام بده، بعد توجیه کن»؛ اگر کار نامساعدی انجام دادی آن را انکار کن و یا تفرقه بینداز و حکومت کن؟
آزادی بیان و نسبت آن با توهین به ادیان در حقوق بین الملل
آزادی بیان یکی از انواع حقوق بشر ی است که در اسناد حقوق بشری مختلفی چون اعلامیه حقوق بشر و شهروندی فرانسه، ۱۷۸۹ (ماده ۱۱)؛ اعلامیه جهانی حقوق بشر، ۱۹۴۸ (ماده ۱۹)؛ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، ۱۹۶۶ (بند های ۱ و ۲ و ۳ ماده ۱۹)؛ کنوانسیون بین المللی رفع هر نوع تبعیض نژادی، ۱۹۶۵ (ماده ۵)؛ کنوانسیون حقوق کودک، ۱۹۸۹ (بند ۲ ماده ۲، بند ۱ ماده ۱۲ و بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۳)؛ کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده آن ها، ۱۹۹۰ (بند ۲ ماده ۱۳)؛ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی های بنیادین، ۱۹۵۰ (بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۰)؛ کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر، ۱۹۶۹ (بند ۱ ماده ۱۳ و بند ۱ ماده ۱۴) و حتی اعلامیه ۱۹۹۰ قاهره راجع به حقوق بشر در اسلام (بند الف ماده ۲۲) نیز منعکس شده است.
آنچه از تعاریف آزادی بیان در اسناد بین المللی فوق بر می آید، به هیچ وجه توجیهی برای توهین یا تمسخر سایر عقاید نیست. آزادی بیان تا جایی کاربرد دارد که با سایر حقوق تزاحم پیدا نکند. جریحه دار کردن احساسات و عقیده بیش از یک میلیارد مسلمان در جهان به بهانه آزادی بیان نه تنها با هیچ منطق و استدلالی قابل پذیرش نیست، بلکه مغایر با همین اسناد، کنوانسیون ها و معاهداتی است که آزادی بیان را به عنوان یک حق بشری معرفی کرده اند. برای مثال بند (۳) ماده (۱۹) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، ۱۹۶۶، صراحتاً آزادی بیان را مستلزم حقوق و مسئولیت‌های خاصی معرفی نموده است و آن را تابع محدودیت های معینی قرار داده که از جمله آن ها احترام به حقوق یا حیثیت سایرین و مواردی چون حفظ امنیت ملی یا نظم عمومی یا سلامت یا اخلاق عمومی ذکر کرده است. و یا بند (۱) ماده (۱۴) کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر، ۱۹۶۹ حق افرادی که اظهارات یا نظرهای غیر دقیق یا زننده منتشرشده عمومی توسط یک رسانه قانونی، آسیب دیده اند را در پیگیری و پاسخگویی محفوظ دانسته است. دیوان اروپایی حقوق بشر نیز در پرونده های متعددی توهین به ادیان از جمله اسلام را مشمول تعریف آزادی بیان ندانسته است.
«آزادی بیان» یا لزوم حفظ «حق حیات» شهروندان؟
ضمن محکوم کردن هر اقدام تروریستی که علیه هر کشور و ملتی در هر جای جهان رخ می دهد، و به ایجاد ناامنی ها و بحران دامن زده و زمینه های سوء استفاده از شرایط کنونی بر ضد دنیای اسلام را فراهم می آورد، باید گفت که بدون تردید، مسئولیت اولیه اوضاع کنونی، مقاماتی هستند که به جای تلاش برای دلجویی از مسلمانان و پیشگیری از تکرار اقدامات بیهوده نشریاتی چون شارلی ابدو، بر سوء برداشت های خود از مقررات حقوق بین الملل اصرار ورزیده و حتی شهروندان خود را قربانی اظهارات نسنجیده خویش می سازند. حال آنکه امروزه در اسناد حقوق بشری از «حق حیات» به عنوان حق بنیادین بشری تعبیر می شود که جایگاه بسیار مهم تری از حق آزادی بیان در نسل های مختلف حقوق بشری دارد.
مکرون با کدام استدلال و پشتوانه حقوقی معتبری حق آزادی بیان را مهمتر از سایر حقوق بشری توصیف می کند؟ سوء استفاده از الفاظ حقوق بشری و برخوردهای سلیقه ای و دوگانه کشورهای غربی نسبت به حقوق بشر و یا آزادی بیان امر جدیدی نیست و در سال های گذشته نیز همواره نسبت به اصول و موازین حقوق بین الملل سیاست های تبعیض آمیز و تفاسیر یکجانبه وجود داشته است.
همچنین پافشاری غیرضروری مقامات الیزه بر تحریک احساسات مسلمانان اثرات منفی بر اقتصاد این کشور بر جای خواهد گذارد زیرا پویش های مردمی گسترده ای علیه کالاهای این کشور به راه افتاده است. هشتگ «تحریم کالاهای فرانسوی» به دنبال اظهارات رییس جمهوری فرانسه در کشورهای عربی به ترند اول تبدیل شد که متعاقب آن کالاهای فرانسوی در بسیاری از فروشگاه های کشورهای عربی از جمله کویت، قطر، اردن، عراق و … تحریم شد.
چندی قبل وزارت خارجه فرانسه وحشت زده از اقدامات فوق، در بیانیه‌ای از کشورهای اسلامی خواست ممنوعیتی را که به دلیل حمایت «امانوئل مکرون» رییس جمهوری این کشور از اهانت به پیامبر اسلام (ص) بر کالاهای فرانسوی اعمال کرده‌اند، متوقف کنند. در این بیانیه آمده است: این دعوت‌ها برای تحریم (بایکوت) و همچنین حملات علیه کشور ما (فرانسه) که از سوی اقلیتی افراطی پیگیری می‌شود، بی‌اساس است و باید متوقف شود.
تناقض آشکار توهین به ادیان با مفهوم دموکراسی
کشورهای غربی با ژست مردم سالارانه و با تفاسیری یکسویه همواره از احترام به عقیده افراد و لزوم قانونمند کردن آن ها سخن می رانند اما آنجا که عقاید بیش از یک میلیارد و هشتصد میلیون مسلمان در جهان و حدود ۶ میلیون مسلمان در فرانسه جریحه دار می شود، هیچ کلامی از احترام و ممنوعیت نقض عقاید آنان به میان نمی آورد. آیا جز تناقض با مفهوم دموکراسی که خود بیش از هر کشوری داعیه آن را در سر می پرورانند، نام دیگری بر این رفتار می توان نهاد؟
اگرچه نمی توان با امانوئل مکرون از زبان دین و این سخن امیرالمومنین حضرت علی (ع) سخن گفت که بیان می دارد: آنچه برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند و هر چه برای خویش نمی پسندی برای دیگران نیز مپسند؛ اما شاید بتوان با او از ایده جهانشمول امانوئل کانت فیلسوف قرن هجدهم و نوزدهم میلادی سخن گفت که به عنوان یک قاعده طلایی بیان کرده است: «طوری رفتار کن که بخواهی به عنوان یک قانون کلی همه مانند آن رفتار کنند». بدون تردید مقامات غرب از جمله فرانسه نه تنها هر گونه توهینی به کشور خود را بر نمی تابند بلکه اجازه تحقیق و پرس جوی علمی راجع به هولوکاست و خط قرمزهای رژیم صهیونیستی را نیز نخواهند داد.
