به گزارش فرهنگ سار، ۲۲ استاد حقوق بین الملل دانشگاه‌های معتبر سراسر جهان در بیاینه‌ای که در سایت اینترنتی یک موسسه بین المللی مطالعات حقوقی منتشر شده(voelkerrechtsblog)، تلاش آمریکا را برای استفاده از مکانیسم ماشه علیه ایران بی‌اساس دانسته و اعلام کردند تفسیر آمریکا از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مبنی بر حق استفاده از این مکانیسم نادرست است. لذا کاخ سفید در تاریخ ۱۵ اوت (۲۵ مرداد) پیش نویس قطعنامه‌ای را به شورای امنیت ارائه کرد تا بتواند تحریم تسلیحاتی ایران را که براساس برجام در ۲۷ مهرماه امسال به پایان می‌رسد، تمدید کند. اما این اقدام با مخالفت اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت مواجه شد. پس از آن آمریکا تلاش کرد تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را احیا کند و در این راستا به شدت به دنبال حمایت کشورهای شورای امنیت برآمد.
اما با گذشت ۵ روز از این شکست، آمریکا در تاریخ ۲۰ اوت (۳۰ مرداد) به صورت رسمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد که قصد راه‌اندازی سازوکار حل اختلاف تعبیه‌شده را در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دارد. سازوکاری که از آن به عنوان “مکانیسم ماشه” یاد می‌شود و می‌تواند توسط یکی از اعضای حاضر در برجام در پاسخ به عدم پایبندی تعهدات ایران راه اندازی شود.
وزیر خارجه آمریکا مدعی است که آمریکا براساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از “حقی آشکار” برای به کار گرفتن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران برخوردار است.
ایالات متحده در ماه‌های اخیر شکست‌های دیپلماتیک پیاپی را مقابل ایران متحمل شده است. لذا تقلای کنونی برای فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها می‌تواند ضربه مهلک‌تری بر اعتبار جهانی آمریکا فرود آورد.
اما در بیانیه یادشده از سوی ۲۲ استاد مطرح حقوق بین الملل ۱۲ کشور دنیا، اعتبار ادعای ایالات متحده برای شروع “مکانیسم ماشه” از نظر حقوق بین الملل مورد بررسی قرار گرفته است.
در این بیانیه آمده است: از دیدگاه حقوق بین الملل، نخستین واقعیت اساسی این است که ایالات متحده دیگر یکی از اعضای برجام بشمار نمی‌رود. چراکه این کشور در ماه می۲۰۱۸ (اردیبهشت ۹۷) از این توافق بین المللی خارج شد. لذا ادعای آمریکا مبنی بر تفسیر قطعنامه ۲۲۳۱ و تعبیر عنوان مشارکت کننده بر این اساس درست نیست، زیرا این قطعنامه کشوری را به عنوان مشارکت کننده به برجام اضافه نکرده و تنها این توافق و اعضای محق آن را ضمیمه کرده است.
در این بیانیه تاکید شده است که از نظر منطقی، کشوری که خود به حضور در یک توافق بین المللی پایان داده، درواقع مشارکت خود را در این توافق رد کرده است و لذا واجد شرایط لازم برای راه‌اندازی مکانیسم مشخص شده در برجام توسط شورای امنیت علیه کشور مذکور نیست.
از سوی دیگر براساس مقدمه قطعنامه ۲۲۳۱، برجام منجر به ترویج و تسهیل توسعه روابط اقتصادی و تجاری عادی و همکاری با ایران می‌شود و شورای امنیت خواستار اجرای کامل این امر مطابق جدول زمانی است. بنابراین مطابق قطعنامه ۲۲۳۱، هر یک از اعضای برجام باید عملا و به طور موثر به تعهدات مندرج در توافقنامه‌ای که توسط قطعنامه ذکر شده تایید شده، پایبند و به تعهدات ناشی از برجام متعهد باشند.
اما باید تاکید کرد آمریکا تا تاریخ ۱۴ می۲۰۲۰ (۲۵ اردیبهشت) ۱۲۹ تحریم علیه ایران اعمال کرده است و بدیهی است دولت «دونالد ترامپ» با این کار به تعهدات خود در قبال برجام عمل نکرده است.
نتیجه این اقدامات این است که از نظر حقوقی موضع قانونی بیان شده توسط کشورهای باقیمانده در برجام مبنی بر اینکه ایالات متحده حق ندارد مکانیسم “ماشه” را آغاز کند، به لحاظ حقوقی درست است.
در تاریخ ۱ سپتامبر (۱۱ شهریور) هم ۵ عضو باقیمانده در برجام شامل فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه و چین همراه با نماینده ایران که در شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام شرکت کرده بودند، بر اهمیت حفظ برجام و مردود بودن اقدامات یکجانبه گرایانه واشنگتن در اعاده تحریم‌های سازمان ملل تاکید کردند.
دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۱۱:۲۸:۵۰
