دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۱۳:۴۳:۲۰
واضح است که امروزه رسانه‌های تصویری و شبکه‌های اجتماعی ارتباط میان ساکنان جوامع مختلف را تسهیل کرده‌اند بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که به ویژه در حوزه خبر که پر مخاطب‌ترین فرآورده رسانه‌ای است، نقش موثری در هدایت و رهبری افکارعمومی جهانیان ایفا می‌کنند
فرهنگ‌سار – علیرضا پورجعفری: هرساله با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی شاهد آن هستیم که از سوی حکام سعودی و هم‌پیمانان غربی آن، مسائلی برای تحت شعاع قرار دادن این راهپیمایی عظیم مطرح می‌شود تا قدم‌های استوار زائران اباعبدالله (علیه السلام) را در این مسیر سست کند.
پس از آنکه سران این کشورها در این خصوص سیاستگذاری می‌کنند، ناگزیر از آن هستند که برای عملیاتی کردن این سیاست‌ها، به سراغ رسانه‌ها به ویژه شبکه‌های اجتماعی آمده و با استفاده از این ابزارهای نوین رسانه‌ای سیاست‌های خود را در سطح افکار عمومی جهان پیاده‌سازی کنند.
*رسانه‌های خبری چگونه رویدادها را روایت می‌کنند؟
واضح است که امروزه رسانه‌های تصویری و شبکه‌های اجتماعی ارتباط میان ساکنان جوامع مختلف را تسهیل کرده‌اند بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که به ویژه در حوزه خبر که پر مخاطب‌ترین فرآورده رسانه‌ای است، نقش موثری در هدایت و رهبری افکارعمومی جهانیان ایفا می‌کنند؛ روزنامه‌نگاران و مدیران رسانه‌ای نیز با استفاده از نظریات و تکنیک‌های موجود در حوزه‌های خبر و رسانه به کمک سیاستمداران خود می‌آیند.
به همین منظور، یکی از ابزارهایی که روزنامه‌نگاران و مدیران رسانه‌ای برای ارائه اخبار یا بسته‌های خبری از آن به طور ویژه استفاده می‌کنند، بحث چارچوب‌بندی یا چارچوب‌سازی اخبار است؛ طبق تعریف گافمن از چارچوب، چارچوب الگویی پیشینی در ذهن است که افراد با استفاده از آن می‌توانند تجربه‌های زندگی خود را با قراردادن در این قاب‌‌ها معنادار سازند.
در واقع رسانه‌ها برای چارچوب‌سازی رویدادها و تولید معنا برای مخاطبان، از رویه‌ها و شگردهایی چون انتخاب واژگان، استعاره‌ها، کنایه‌ها، تمثیل‌ها و غیره استفاده می‌کنند تا داستان و روایتی معنادار از آنچه می‌خواهند بسازند و نظام معانی خاصی برای مخاطبان خلق کنند.
چارچوب‌ها، ساختار‌های شناختی اساسی و بنیادی هستند که «نحوه ارائه» و «ادراک واقعیت» را تعیین و به فرد کمک می‌کنند تا بتواند دنیای اطراف خود را تفسیر کند. به بیان دیگر، رسانه‌های خبری با استفاده از نظریه برجسته‌سازی به مخاطبان می‌گویند درباره «چه» فکر کنند و سپس چگونه فکر کردن را نیز در چارچوبی که از پیش ساخته و پرداخته‌‌اند، برآنان تحمیل می‌کنند.
با ذکر این مقدمه به راحتی می‌توان واقعیت آن چیزی که طی چند روز گذشته در کشور عراق رخ داد با موضوعی که برای آن برنامه‌ریزی شده و همچنین شیوه روایت رسانه‌ها از آن، چه بوده است.
*آنچه در عراق اتفاق افتاد، آنچه رسانه‌ها گفتند
واقعیت ماجرا آن است که عده‌ای از مردم عراق برای پیگیری مطالبات معیشتی، اقتصادی و شهروندی خود دست به اعتراض عمومی و رساندن صدای خود به دولت مستقر می‌زنند تا وضعیت‌شان از حال فعلی بهبود یابد که اخیرا نیز نخست وزیر عراق به این اعتراض‌ها واکنش نشان داد.
همین مساله کافی بود تا سیاستمداران سعودی و هم‌پیمانان آمریکایی‌شان از این مطالبه شهروندی سوءاستفاده کرده و با استفاده از ابزار رسانه‌ای که در اختیار دارند تلاش کنند تا روایتی دیگر از این اعتراضات مردمی در رسانه‌های خود را بیان کنند.
بررسی اخبار منتشر شده در رسانه‌هایی از جمله الجزیره و العربیه حاکی از آن است که حکام سعودی و غربی‌ها در این اقدام دو مساله اصلی را به عنوان چارچوب و محور عملیات رسانه‌ای – خبری خود قرار داده‌اند. اول آنکه تلاش کردند با چارچوب گره‌زدن این اعتراضات به پیاده‌روی اربعین حسینی، نشان دهند که دلیل اعتراضات مردم عراق پیاده‌روی اربعین و حضور سیل مشتاقان زیارت اباعبدالله الحسین (ع) در این کشور است؛ دوم تلاش کردند تا چارچوبی بسازند و در آن از زبان مردم عراق بیان کنند که دخالت‌های ایران در کشور عراق، دلیل عقب‌ماندگی‌های این کشور و مشکلات اقتصادی است.
در همین راستا، پس از مطرح شدن اخبار با این چارچوب‌ها در آنتن زنده این دو رسانه جریان اصلی، شبکه‌های اجتماعی وابسته به این رسانه‌ها و همچنین اکانت‌های ضد انقلاب نیز با منتشر کردن عکس‌هایی از جمله آتش زدن پرچم ایران و برعکس کردن تصاویر امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب که مربوط به تروریست‌های داعش در سوریه بود، تلاش کردند تا حس وطن پرستی مردم ایران را علیه عراقی‌ها بشورانند.
*پیوندی که جنگ روایت‌ها را به چالش می‌کشد
و کلام آخر اینکه، این جنگ روایت رسانه‌ها در حالی راه افتاده که پذیرایی مردم شریف عراق از زورا امام حسین(ع) در ایام اربعین طی این سال‌ها، نه تنها بر کسی پوشیده نیست بلکه در همه محافل و مجامع داخلی و بین‌المللی نیز زبانزد خاص و عام است.
همچنین این ملت شریف می‌دانند که اگر نبود جانفشانی‌ها و رشادت‌های فرزندان دلیر ایران زمین در مبارزه با داعش، هم‌اکنون عراق وضع دیگری داشت و همین موضوع کافی است تا این برادران و خواهران شیعه، ممنون ایران و ایرانی باشند که هستند و بارها نیز این مساله را به شکل های مختلف از جمله مهمان نوازی‌های چشم‌گیر اربعین عنوان کرده‌اند.
/// انتهای پیام
