موضوع نحوه تعامل دولت بعدی ایالات متحده با جمهوری اسلامی ایران یکی از مهمترین محورهای سیاست خارجی کاخ سفید از سال ۲۰۲۱ به بعد خواهد بود. اندیشکده «مرکز امنیت آمریکایی نوین»(Center for a New American Security) در گزارشی با عنوان «در مورد ایران، دولت بعدی آمریکا باید گذشته را رها کند» به بررسی رویکردهای کلی کاخ سفید نسبت به تهران پرداخته است. دراین گزارش همچنین کارشناسان این مرکز توصیه‌های کلی در زمینه سیاست های واشنگتن در موردایران به رئیس جمهوری بعدی آمریکا ارائه کردند.
«الیزا اورز» و «ایلان گلدنبرگ» و «کالیگ توماس» نویسنده های این مطلب در گزارش خود خود آورده اند: «نه فشار و نه توافق هسته‌ای محدود به خودی خود نمی‌تواند موفق باشند. همین ۹ ماه پیش بود که با وجود بحران‌های بهداشت عمومی و اقتصادی که امروزه هم در دستورکار قرار دارند، ایالات متحده و ایران تا سرحد جنگ پیش رفتند. این واقعیت تأمل‌برانگیز ایران را به اولویت نخست دولت جدید ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ تبدیل می‌کند».
مرکز امنیت آمریکایی نوین در بخش هایی از این گزارش آورده است:
برای رفع تنش‌ها، دولت بعدی ایالات متحده باید با ایران در یک دیپلماسی جدید وارد شود ، دیپلماسی موفق با تهران به راحتی محقق نخواهد شد. ایالات متحده باید سیاست داخلی خود را نیز هدایت کند. اسرائیل و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس با نگرانی و مخالفت صریح، با چنین تعاملی رفتار خواهند کرد. علاوه بر این، بی اعتمادی عمیق، واشنگتن و تهران را از هم جدا کرده است. با وجود این، تغییر قدرت سیاسی در ایالات متحده می‌تواند فرصتی ایجاد کند تا ایران احتمالات را با «جو بایدن» بیازماید.
ایالات متحده باید مذاکره را شروع کند. واشنگتن می‌تواند از طریق اولویت قرار دادن دیپلماسی، درگیری خود با ایران را رفع و سیاست هوشمندانه و روشنی را برای خاورمیانه تنظیم کند.
شرایط سال۲۰۲۱ که دولتی جدید در آمریکا قدرت را به دست خواهد گرفت کاملا متفاوت از آن شرایطی خواهد بود که در آن دولت باراک اوباما در مورد توافق هسته‌ای با ایران مذاکره کرد. اما دولت بعدی ایالات متحده می‌تواند درس‌های ارزشمندی از تجربه دولت اوباما در توافق هسته‌ای و همچنین از فروپاشی آن به خاطر خروج دولت ترامپ کسب کند. به رسمیت شناختن این واقعیت مستلزم یک توافق هسته‌ای نیست که مشروط به تسلیم شدن ایران در مورد همه منافع خود در خاورمیانه باشد، آنگونه که مجبور به برآورده کردن ۱۲ خواسته‌ای باشد که «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۸ به عنوان شرط تخفیف تحریم ها مطرح کرد.
ممکن است دولت بایدن تلاش کند که ایالات متحده و ایران را به برجام بازگرداند که این ساده‌ترین رویکرد مذاکره خواهد بود. این برنامه، به طور معناداری برنامه هسته‌ای ایران را نیز عقب می‌اندازد و می‌تواند به ایالات متحده برای ترمیم روابط خود با اروپا کمک کند. با این حال، بازگشت به توافق می‌تواند منجر به بیزاری همیشگی مخالفان برجام، یعنی اسرائیل، عربستان سعودی و جمهوری خواهان کنگره شود. چنین پیامدی به نوبه خود در آینده، دیپلماسی با ایران را پیچیده خواهد کرد.
این گفت وگو پایه و اساسی را برای تعامل سازنده، حتی در برقراری ثبات طولانی مدت در خاورمیانه ایجاد می‌کند. از این طریق کشورهای منطقه می‌توانند بر سر عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر به توافق برسند. در عین حال، می‌توانند اقدامات مشترکی را برای حل بحران کرونا، سایر مسائل بهداشتی، بلایای طبیعی و تغییرات آب و هوایی انجام دهند. این گفتمان قادر است از طریق مکانیسم‌های چند جانبه، تنش زدایی دریایی در خلیج فارس را دنبال کند. می‌تواند کنترل تسلیحات را با محدود کردن سلاح های تهاجمی متداول، کاهش غنی سازی هسته‌ای جهت اهداف غیرنظامی و طراحی رژیم های مشترک بازرسی عملی کند.
موضع گیری مناسبتر سیاست‌های ایالات متحده در قبال ایران یک کار فوق العاده پیچیده است که به هماهنگی موثر بازیکنان متعددی نیاز دارد. انتقال قدرت سیاسی ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ می‌تواند فرصتی مهم برای انجام چنین کاری در اختیار رئیس جمهور قرار دهد اما باید گذشته را رها کرد.
*انتشار این مطلب به معنی تائید محتوای آن نیست.
