هویت در شبکه های مجازی

بزرگنمایی تصویر

شاید بتوان گفت دهه هفتادی ها خوش شانس ترین نسلی اند که در حال حاضر زندگی می کنند. نسل ما همراه با تکنولوژی و دنیای مدرن بزرگ شده است. شاید درکی که ما از تکنولوژی به خصوص دنیای آنلاین داریم در هیچ نسل دیگری وجود نداشته باشد. در مقابل نسل ما که مقیم دنیای مجازی هستیم  والدینمان ایستاده اند که در مباحث دنیای مجازی از آن ها با نام نسل مهاجر یاد می شود.

به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری فرهنگ سار، امیر محمد بهامیر؛ با شکل گیری و استفاده فراگیر اینترنت مفهومی به نام دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی شکل گرفت. این شبکه ها برپایه ارتباطات و تعاملات اجتماعی ساخته شده اند تا دنیایی به عظمت بیش از ۶ میلیارد انسان بتوانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند. این مفهوم ساده بعد ها به نظریه دهکده جهانی تبدیل شد. نظریه ای که می گوید اینترنت و شبکه های مجازی می تواند دنیا را به اندازه یک دهکده کوچک تقلیل دهد، دهکده ای که تمام سکنه اش قابلیت ارتباط با یکدیگر را دارند.

شبکه های مجازی در دهه ۹۰ میلادی فعالیت خود را آغاز کردند. البته در سال های اولیه پیدایش این شبکه ها فعالیت و حتی ابزارهای ارائه شده به مخاطبان بسیار ابتدایی و ساده بوده است. مفهوم شبکه های مجازی که امروزه ما با آن ها سروکار داریم برای اولین بار در سال ۲۰۰۴ و با تولد فیس بوک شروع شده است.

فیس بوک آغاز دنیای شبکه های اجتماعی است و پدربزرگ فعلی انواع شبکه هایی که در دسترس همگی ما هستند. شبکه های اجتماعی تعاملات ما را از بعد فیزیکی به بعد غیر فیزیکی منتقل کرده اند. امروزه ما برای پیوستن و استفاده از دنیای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی نیازمند این هستیم تا بعد فیزیکی خود را تبدیل به بعد غیر فیزیکی کنیم.

من حقیقی در تعاملات مجازی

همگی ما انسان ها در دنیای واقعی دارای من حقیقی هستیم. من حقیقی یعنی آن چیزی که در دنیای واقعی از من وجود دارد، این من  ترکیبی از هویت افراد، خصوصیات، شخصیت، علایق و حتی ارتباط او با جهان پیرامونش است.

برای انتقال من حقیقی در دنیای واقعی به دنیای مجازی نیاز به یک واسطه است. واسطه ای که بتواند من حقیقی را به من مجازی تبدیل کند. تبدیلی که امروزه با مفهومی به نام آواتار ممکن شده است. آواتار که از ادیان هندی سرچشمه گرفته است در واقع کالبدی است که روح خدایان هندی برای ارتباط با دنیای واقعی در درون آن حلول کرده و می توانند با دنیای واقعی ارتباط برقرار کنند.

عملکرد آواتار در دنیای مجازی دقیقا شبیه به عملکرد آن در ادیان هندی است. آواتار ها این قابلیت را به ما می دهند تا من حقیقی خود را در دنیای واقعی به دنیای مجازی منتقل کنیم. منتهی با یک ویژگی خاص که به ما اجازه می دهد تا آواتارها را آن گونه که می خواهیم بسازیم و نه آن گونه که هستیم.

در آواتار می توانید جنسیت خود را تعیین کنید، سن خود را خودتان مشخص کنید و حتی در نوع پیشرفته تر آن که بازی های آنلاین نقش ارائه می شود می توانید حتی خصوصیات ظاهری خود مثل قد، وزن، رنگ مو و … را نیز خود شما تعیین کنید.

بر همین اساس بر خلاف دنیای واقعی که هویت شما ثابت است هویت مجازیتان نسبی خواهد بود. شما در دنیای مجازی می توانید تا بی نهایت هویت برای خود شکل دهید و در کسری از ثانیه هویت خود را عوض کنید. بحث هویت و نسبیت آن در دنیای مجازی نکته ای است که امروزه بسیاری از صاحب نظران دنیا را نسبت به آن به واکنش وا داشته است تا به پرسش هایی نظیر هویت در شبکه های مجازی چیست و چگونه عمل می کند پاسخ دهند.

بعد از شکل گیری هویت مجازی در شبکه های اجتماعی که با ظهور آواتار ها امکان پذیر شد، حال دنیای ما انسان ها از تک بعدی بودن خارج شده است و تبدیل به دنیای دو بعدی گردیده است. اگر تا قبل از ظهور شبکه های اجتماعی ما انسان ها فقط در دنیای واقعی زندگی می کردیم، حال با ایجاد این شبکه ها مفهوم دیگری به نام زندگی دوم شکل گرفته است.

زندگی دوم و تاثیر آن بر زندگی واقعی

زندگی دوم همان زندگی است که ما انسان ها در درون دنیای مجازی داریم. فیس بوک و انواع شبکه های اجتماعی دیگر همان زندگی دوم ما هستند. نمونه قابل مثال برای زندگی دوم شاید بازی سیمس باشد. بازی که شما می توانید با ساخت یک آواتار برای خود یک زندگی دوم خلق کنید زندگی که بسیار شبیه به زندگی واقعی است اما بدون محدودیت و بدون مرز های فرهنگی اجتماعی و حتی قانونی.

دنیایی کاملا بدون قانون و محدودیت که شما در درون آن می توانید با دوستانتان تعامل داشته باشید، کار کنید و حتی پول در بیاورید. دنیایی که تمام عناصر دنیای واقعی را در خود دارد منتهی در بعد مجازی و کاملا تخیلی. هرچند که این دنیای زندگی دوم جذابیت های بسیاری دارد اما بعد آسیب های اجتماعی روحی و حتی جسمانی آن برای افراد بسیار خطرناک است.

شبکه های اجتماعی که بسیار اعتیاد آور نیز هستند این قابلیت را دارند که زندگی واقعی انسان ها را به طور کامل مختل و حتی از بین ببرند. شاید تا دهه های پیش این باور به وجود آمده بود که دنیای مجازی نمی تواند تاثیری بر روی دنیای واقعی بگذارد اما در سال های اخیر شاهد آن هستیم که این شبکه های مجازی نه تنها تاثیر بزرگی بر زندگی واقعی می گذارند حتی می توانند باعث آسیب های مادی و غیر مادی نیز شوند.

به خطر انداختن سلامت جسمانی و یا از بین بردن ارتباطات اجتماعی و منزوی کردن ما در دنیای واقعی تنها یکی از آسیب های ساده این شبکه های اجتماعی است. آسیب هایی از جمله هویت چند گانه، اختلالات شخصیتی، تغییر سبک زندگی، آزادی گرایی افراطی، کاهش تعاملات خانوادگی، ایجاد سرگرمی افراطی، اختلال رفتاری و موارد بسیار دیگری که شبکه های اجتماعی می توانند بر روی کاربران خود بگذارد.

مسئله ارزش های فرهنگی و اجتماعی در شبکه های مجازی

شبکه های مجازی با توجه به ویژگی های خاص از جمله فرا زمانی و مکانی بودن، آزادی در هویت داشتن، قابلیت دسترسی آسان و ساده آن ها، عدم پایبندی به ارزش های اجتماعی فرهنگی و حتی تبعیت نکردن از قوانین قابلیت این را دارند تا دنیای امروز ما را کاملا دگرگون سازند و حتی اجتماعات انسانی را نیز به چالش بکشند.

دنیای شبکه های اجتماعی و اینترنت بر مبنای منطق فازی بنا نهاده شده است یعنی منطقی که بر اساس صفر و یک عمل می کند. منطقی که صفر را برابر با ارزش غلط و یک را برابر با ارزش درست می داند. منطقی که پایه و اساس دنیای دیجیتال را تشکیل داده است و همه چی در درون آن مطلق است.

این دنیای ساخته شده توسط کدهای دیجیتال برای استفاده انسان ها تولید شده اند. یعنی برای دنیایی که منطق آن غیر فازی است و هیچ چیز در درون آن مطلق نیست. انسان ها به همراه ارزش ها و باور های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همگی شاخص هایی هستند به هیچ وجه توسط دنیای صفر و یک نمی توانند تحلیل شوند.

برای همین است که ابزارهایی مانند شبکه های اجتماعی باید در راستای خدمت به انسان ها به کار برده شوند و در واقع ابزارهایی هستند که توسط انسان ها کنترل می شوند. اما متاسفانه در دنیای مدرن امروزی این ابزارها هستند که انسان ها را تحت کنترل خود در می آورند.

تاثیر شبکه های اجتماعی به عنوان نمونه ای از این دنیای مدرن و تکنولوژیک محور بر روی زندگی و رفتار ما انسان ها نشان دهنده آن است که دنیای ما انسان ها در مسیر حرکت خود دچار انحراف بزرگی شده است. انحرافی که اگر درست نشود شاید سرنوشتش همانند چیزی باشد که آثار سینمایی بسیاری به آن می پردازد، یعنی نابودی انسان ها به دست مخلوق خود که همان دنیای مجازی است.

/انتهای پیام