به گزارش فرهنگ سار، رسانه‌های هنری جدید، هرچند شیوه بیانی نوظهوری در هنرهای تجسمی ایران است، اما در این سال‌ها، هم هنرمندان پیشکسوت و هم هنرمندان جوان اقبال خوبی به این رسانه‌های هنری نشان دادند. از همین رو، در بعضی از ادوار جشنواره هنرهای تجسمی فجر، دیدگاه شورای سیاستگذاری بر این بود که آثار هنری راه‌یافته به جشنواره، بینارشته‌ای باشند. بر این اساس در چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، رسانه‌های هنری جدید، به‌عنوان یکی از رشته‌های دهگانه هنرهای تجسمی با زیر شاخه‌های ویدئوآرت، اینستالیشین و پرفورمنس آرت، در فراخوان آمده است.
در همین رابطه به گفت‌وگو با فرشته عالمشاه، داور بخش رسانه‌های هنری جدید در چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، ویدئو آرتیست، نقاش، هنرمند محیطی، فعال فرهنگی و محیط‌زیست پرداختیم تا صفر تا صد این موضوع را از زبان وی بشنویم.
مفهوم هنر جدید چیست؟
عالمشاه در ابتد به تعریف مفهوم هنرهای جدید پرداخت و اظهار کرد: «ویدئو آرت، پرفورمنس آرت، چیدمان، لایت آرت، ساوند آرت، دیجیتال آرت و بسیاری شاخه‌های دیگر هنری، متولدین این عصر از تغییرات هستند که همچنان هر روز بر تعداد آن‌ها افزوده شده و مرز میانشان باریک‌تر میشود.»
این هنرمند ادامه داد: «واژه هنرهای جدید بعد از حدود سال‌های ۱۳۸۰ و پس از چند نمایشگاه با رسانه‌های متفاوت وارد فرهنگ لغات هنر در ایران شد و به دلیل نو بودن نوع برخورد هنرمندان با رسانه‌های جدید، این اصطلاح رواج یافت. البته همواره انتقاداتی به این واژه وارد میشود چراکه جدید بودن خاصیتی است که کاربردش را با گذر زمان از دست می‌دهد.»
وی ضمن اشاره به این نکته که تعریف هنرهای جدید معطوف به تعریف هنرهای معاصر است، خاطرنشان کرد: «با طی شدن دوره هنرهای مدرن و شکست فضای غالب هنری توسط هنرمندان اروپایی و آمریکایی در سال‌های بعد از ۱۹۶۰ رویکردهای بسیار متفاوتی در هنر پدید آمد. این تغییر روند هنری شامل استفاده از ابزار، نوع اجرا، روش ارائه، برخورد با فضا، تکنولوژی‌های جدید و هر چیز دیگری شد.»
ویدیو آرت با فیلم‌سینمایی کوتاه متفاوت است
عالمشاه در ادامه گفت‌وگو به تفکیک ویژگی‌های ویدیو آرت از فیلم‌سینمایی پرداخت و تشریح کرد: «من با این جمله که مخاطب با دیدن ویدئو آرت تصور تماشای فیلم کوتاه را دارد موافق نیستم، چون ویدئو آرت با فیلم سینمایی چه کوتاه و چه بلند ذاتاً و اصالتاً بسیار متفاوت است. سینما صنعت سرگرمی است. فیلم روایتگر، داستان محور و سرگرم‌کننده است و در این راستا به بیان مفاهیم اجتماعی، آموزشی، سیاسی و… نیز می‌پردازد. اما ویدئو مفهوم گرا است و قصد سرگرم کردن مخاطب را به‌عنوان هدف اصلی ندارد.»
این هنرمند همچنین اظهار کرد: «همان‌گونه که هنرمند ویدئو آرتیست از ابزار تکنولوژی و برخی مفاهیم سینمایی در خلق اثر خود بهره می‌جوید یک کارگردان سینمایی نیز می‌تواند تا حدودی جهت بیان مفاهیم و لایه‌سازی مفهومی در اثرش به سمت ویدئو آرت سوق پیدا کند، کما اینکه در تاریخ سینما شاهد این دسته آثار بوده‌ایم. اما در کل این دو هنر دو مسیر و دو وظیفه کاملاً متفاوت را طی می‌کنند که گاهی به هم نزدیک شده و گاهی نیز هم‌پوشانی دارند.»
آیا سبک شخصی در ویدیو آرت دیده میشود؟
داور بخش رسانه‌های هنری جدید در چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر در پاسخ به این سوال که آیا ویدئو آرت هم دارای زیرشاخه‌هایی است که بتوان تمایز میان آن‌ها قائل شد؟ و اینکه آیا سبک شخصی هم در ویدئو آرت دیده میشود یا خیر، این چنین پاسخ داد: «برای شناخت ویدئو آرت بهترین راه دیدن آثار خوب هنرمندان است. هنرمند ویدئو آرتیست از حرکت در تصاویر برای بیان مفاهیم و اهدافش بیشترین بهره را می‌برد. به بیان دیگر تکنولوژی به مدد هنرمندان آمده تا از قدرت حرکت بخشی صدا، نور و… در بیان قدرتمند استفاده کنند.»
وی همچنین اضافه کرد: «حرکت و مفهوم دو بخش اصلی در ویدئو آرت است. ویدئو آرت‌ها بر اساس نوع ساخت و نوع ارائه می‌توانند در شاخه‌های مختلفی قرار گیرند مانند ویدئو پرفورمنس، ویدئو چیدمان، ویدئو مجسمه، ویدئوهای تک کاناله یا چند کاناله و… . پس از پایان دوره ایسم‌ها و سبک‌های مشخص و چهارچوب‌های بسته، همواره هنرمندان به دنبال آزادی در نوع بیان شخصی خود بودند و اکثر هنرمندان با تجربه در این مسیر به سبک و سیاق خود دست پیدا می‌کنند.»
عالمشاه در ادامه و درباره ویژگی‌های یک ویدیو آرت خوب و هنری گفت: «برای رسیدن به یک اثر خوب بسیاری از عوامل باید دست به دست هم بدهند. ایده خوب، ابزار مناسب، انتخاب‌های درست، نمایش مناسب و از همه مهم‌تر دانش، آگاهی کافی، تسلط و توانایی هنرمند. ویدئو آرت رسانه قدرتمندی است که هنرمند را برای بیان مفهوم و ایده خود به ابزار و دانش‌های وسیعی مسلط می‌کند.»
وی همچنین اضافه کرد: «قدرت تأثیرگذاری تصویر در کنار قدرت تأثیرگذاری صدا به اضافه جذابیت و توانایی‌های مفهومی حرکت و امکانات بی‌پایان هرروزه تکنولوژی، و امکان به کارگیری تمام حواس درآن‌واحد، استفاده از قدرت جهانی فضای مجازی، استفاده از دانش‌های اجتماعی، سیاسی، روان‌شناسی، زیبایی‌شناسی و…، درگیر کردن مستقیم مخاطب با اثر و حتی به‌عنوان بخش تعیین‌کننده و مهمی از آن، استفاده درست از تمام این توانایی‌ها امکانات و ابزار در میزان تأثیرگذاری هر چه بیشتر ویدئو آرت نسبت به هنرهای دیگر دخیل است.»
این هنرمند در ادامه ضمن اشاره به این نکته که استیتمنت‌نویسی مخاطب را به ایده هنرمند نزدیک‌تر می‌کند، خاطرنشان کرد: «وقتی درباره یک جشنواره ملی صحبت می‌کنیم پیش فرض ما حضور هنرمندانی است که دارای تجربه مناسب و آگاهی و دانش کافی هستند. هنرمندی که در شاخه‌ای مانند ویدیوآرت اثر می‌سازد و خود را هنرمند معاصر می‌داند به لزوم استیتمنت نویسی و دلایل آن آگاه است. اما به طور کلی می‌توان گفت استیتمنت کمک می‌کند تا مخاطب به اثر و ایده هنرمند نزدیک‌تر شود و هنرمند با کمک این ابزار می‌تواند مخاطب را به بخش‌های دست‌نیافتنی مفهوم اثر یا پروژه خلق آن یا مواردی که هنرمند تمایل به برملا کردن یا اشتراک آن دارد هدایت کند.»
تعامل مخاطب با ویدیو آرت
عالمشاه به این سوال که نحوه تعامل مخاطب با ویدیو آرت چگونه است، این چنین پاسخ داد: «به مدد تجمیع قدرت‌های رسانه‌های مختلف و به‌کارگیری توانایی‌ها و دانش‌های گوناگون در یک رسانه همانند استفاده از تصویر، صدا، نور، حرکت، حواس، دخالت دادن مخاطب در اثر با همراهی یک ایده خوب و ارائه مناسب، ویدئو آرت می‌تواند تأثیرگذاری طولانی‌مدت و حتی فراموش نشدنی بر مخاطب خود داشته باشد.»
وی همچنین ادامه داد: «میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری اثر بر مخاطب، جریانی کاملاً دوطرفه است و به هر دو سوی این جریان بستگی دارد. از سویی به میزان آگاهی، دانش، علاقه و نوع مخاطب و از سوی دیگر به موضوع، ایده، اجرا و نحوه نمایش اثر و میزان توانایی هنرمند در تمامی این موارد. درباره مخاطب یابی یکی از نکات جذابی که در ویدئو آرت وجود دارد امکان استفاده از تکنولوژی‌های جدید در تولید و نمایش، استفاده از توانایی‌های فضای مجازی، عبور سریع و راحت از مرزها و امکان دستیابی به گستره بسیار بزرگی از مخاطبان است. این توانایی و انعطاف‌پذیری رو به رشد امکان دیده شدن هر چه بیشتر و بیش‌ازپیش را به این دسته از آثار داده است.»
به گزارش فرهنگ سار، چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر روز پانزدهم بهمن ماه افتتاح میشود و هنرمندان تا تاریخ ۱۲ دی ماه ۱۴۰۰ فرصت دارند تا آثار خود را در رشته‌های دهگانه هنرهای تجسمی که شامل: نقاشی، عکاسی، سرامیک، مجسمه، نگارگری، خوشنویسی، تصویرسازی، طراحی گرافیک، کاریکاتور و کارتون و رسانه‌های هنری جدید است، به سایت جشنواره به نشانی: fajrtajasomi.ir ارسال کنند تا پس از پایان مهلت فراخوان داوران کار انتخاب و داوری را آغاز کنند.
انتهای پیام
