به گزارش سرویس زنان «فرهنگ سار»؛ موضوعات حوزه زنان، خانواده، ازدواج، اشتغال جوانان و… ازجمله مهمترین مسائل و دغدغه‌های امروز جامعه ماست که نیازمند به نگاه جدی نمایندگان مجلس برای رسیدگی به آنها دارد.
به همین منظور به سراغ زهره الهیان رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و همچنین عضو فراکسیون زنان مجلس یازدهم رفتیم تا گفتگویی پیرامون اشتغال زنان، ازدواج جوانان و دغدغه‌های متعددی که گریبانگیر اقشار مختلف شده است، داشته باشیم.
زهره الهیان، عضو فراکسیون زنان مجلس یازدهم در گفتگو با خبرنگار «فرهنگ سار» درخصوص وضعی حمایت سازمان‌های مردم نهاد از زنان سرپرست خانوار گفت: در دهه‌های اخیر شاهد تغییر ملموس در جمعیت تحصیل‌کرده ایران بوده‌ایم. دختران نه تنها به اندازه پسران به دانشگاه راه یافته‌اند که در سال‌هایی شمار جمعیت دخترانی که به دانشگاه‌ها وارد شده‌اند، از شمار پسران پیشی گرفته است. به این ترتیب ما با میلیون‌ها زن تحصیل‌کرده‌ای مواجه هستیم که دنبال به کار گرفتن دانش و تخصص خود در بازار کار هستند.
وی در ادامه گفت: شمار زنان سرپرست خانوار در ایران در سال‌های اخیر به دلایل مختلف افزایش یافته است. افزایش نرخ طلاق یکی از دلایل این امر است. در این شرایط زنان نیاز به کار دارند و بررسی‌ها نشان می‌دهد اگرچه روی کاغذ همچنان این مردان هستند که درصد بالایی از جمعیت شاغل را به خود اختصاص داده‌اند، اما به نسبت گذشته زنان بیشتری کار می‌کنند.
نماینده مجلس یازدهم ادامه داد: این زنان ممکن است نتوانند موانع را رد کرده و در شمار شاغلان رسمی درآیند. این خود آسیبی جدی است، چراکه شغل غیررسمی در ایران برابر با محرومیت از بسیاری از حقوقی است که یک فرد شاغل باید دارا باشد.
الهیان که در دوره هشتم مجلس شورای اسلامی حضور داشت، گفت: از موضوعات مهمی که از ابتدای کار مجلس یازدهم در دستور کار قرار گرفت، بحث جمعیت و حمایت از خانواده است. امروزه خانواده های ایرانی با مشکلات عدیده ای روبه رو هستند. این مشکلات باعث شده خانواده ها کمتر به مساله فرزندآوری فکر کنند. و موانع پیش روی خانواده ها در مساله فرزندآوری مقوله ی جدی می باشد که در دهه های گذشته به آن توجه کمتری شده است. شرایطی که الان داریم شرایط مساعدی نیست، در وضعیت هشدار هستیم و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی از باب پیری جمعیت به سوی وضعیت بحران می رویم و تا سال ۲۰۳۰ در یک مدت کوتاه یک کشور با جمعیت سالمند خواهیم داشت.
وی افزود: برای حمایت از این جمعیت سالمند زیرساخت مناسب برای حمایت را نداریم. از سویی نیروی جوان و کارآمد پویا نخواهیم داشت و حداقل میزان را در سال های آینده خواهیم داشت که این باعث می شود ایران از نظر رشد اقتصادی، چرخه اقتصادی، تولید وزمینه های مرتبط و… دچار مشکلات جدی شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی با بیان اینکه همواره یکی از اقشاری که مورد توجه بوده اند زنان بی سرپرست خانوارند حتی زنان خانه دار، افزود: معمولا تسهیلاتی که به جوامع مختلف اختصاص پیدا می کند به افراد کارمند و قشر حقوق بگیر تعلق می گیرد. زنان خانه دار بخش بزرگی از مسئولیت جامعه را به دوش می کشند اما اغلب نادیده گرفته می شوند. برای بیمه این افراد تسهیلاتی قائل شده ایم. برای خانم های دانشجو شرایطی فراهم کرده ایم تا بتوانند با مدیریت زمان و برداشته شدن سقف زمانی فعلی برای فارغ التحصیلی بتوانند به ادامه تحصیل بپردازند و فرزندان خود را بزرگ کنند و دوران بارداری را سپری کنند و دوران شیردهی را بگذرانند.
الهیان در ادامه گفت: بقیه اساتید و هیئت علمی تسهیلاتی قائل شدند تا دانشجویانی که دارای فرزند هستند یا دوره بارداری را می گذرانند را برایشان امتیاز ویژه ای قائل شوند و امتیازهای مختلفی برای گروه کارمند در نظر گرفته شود. مجموعا این طرح تصمیمات خوبی برای خانواده ها در نظر گرفته و امیدواریم باعث از بین رفتن موانع و ایجاد گشایش پیش روی خانواده ها به ویژه خانواده های دارای فرزند شود.
این نماینده مجلس درخصوص اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۰ چه مقدار به بیمه ناباروری اختصاص داده شد، گفت: بیمه ناباروری از موضوعاتی است که هم در بودجه ۱۴۰۰ طرح شده و هم در طرح جوانی جمعیت مبلغی به آن تعلق گرفته است. حدود ۳/۵ میلیون زوج جوان داریم که متاسفانه به جهت ناباروری امکان فرزندآوری را ندارند. حمایت لازم از آنها صورت نمی گیرد. به دلیل هزینه های بالای درمان باعث شده خیلی از آنها نتوانند بچه دار شوند.
وی افزود: در این طرح ما راهکارهایی ارائه دادیم. در لایحه بودجه و طرح جمعیت بودجه ای برای این گروه در نظر گرفته شده است. در طرح جمعیت گسترش مراکز درمان و ناباروری را خواستار شدیم. در دانشگاه های علوم پزشکی و مراکز درمانی تابعه مراکز درمان ناباروری ایجاد شود. هدف این است در مناطق محروم و روستاها هم این مراکز ایجاد شود.
عضو فراکسیون زنان در پاسخ به این سوال که این مراکز ناباروری خروجی لازم برای جبران کاهش جمعیت داشته‌اند یا خیر، تصریح کرد: هر چند بر اساس آمار غیررسمی ناباروری در ۱۰ تا ۱۵ درصد از زوج ها دیده می شود، اما به گفته متخصصان با توسعه علم پزشکی و پیشرفت تکنولوژی ها، اکثر نازایی ها قابل درمان است. لذا طی دو دهه اخیر گام های بلندی در رابطه با تشخیص و درمان ناباروری برداشته شده و بیش از ۷۰ درصد از زوج های نابارور با استفاده از روش های موجود صاحب فرزند شده اند.
الهیان در ادامه افزود: البته زمان را میتوان یکی از عوامل تشدیدکننده ناباروری دانست که متأسفانه برخی از زوج‌ها به دلایلی مانند مسائل مالی، دشواری رفت‌وآمد و یا توصیه‌های نادرست اطرافیان، به سراغ درمان‌های متفرقه و بی‌اثر می‌روند و با این کار شانس درمان مؤثر را از دست می‌دهند. هرچه زمان بیشتری از ناباروری گذشته باشد، احتمال تشدید علت ناباروری و دشوارتر شدن و پرهزینه‌تر شدن درمان بیشتر می‌شود که اگر در این مورد فرهنگ سازی درست انجام گیرد تعداد قابل توجهی از این مشکلات مرتفع خواهد شد
این نماینده مجلس گفت: مراکز ناباروری بعضا برقرار بوده ولی به جهت هرینه های بالای درمان ناباروری قطعا خروجی مطلوب را نداشتیم. چون توان پرداخت هزینه ها را نداشتیم.
الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی در پاسخ به این سوال که چه تسهیلاتی برای رفع مشکلات کارگران زن پیشنهاد شده، تصریح کرد: کارگران زن طیف وسیعی از زنان ما هستند که امروز چرخ اقتصاد روی دستان توانمند آنها می چرخد و در عین شغلی که به عهده دارند وظیفه مادری را به عهده دارند که بار مضاعفی بر آنها تحمیل می کند. در نظر گرفتن شرایط ویژه برای این عزیزان در طرح جمعیت مدنظر قرار گرفته از قبیل مرخص زایمان و مرخصی دوران شیردهی و ایجاد مهدهای کودک در کنار مراکزی که این ها مشغول به کار هستند و برخی تسهیلاتی که در قالب ودیعه مسکن می تواند به کمک زنان کارگر بیاید. یکی از نکات مثبت طرح جمعیت اختصاص دادن بسته های تغذیه ای و بهداشتی رایگان و یا رایانه به خانواده های با سطح درآمد پایین است که به زنان کارگر هم تعلق پیدا می کند.
وی با بیان اینکه در همه جای جهان زنان از نابرابری جنسیتی رنج می‌برند، گفت: این نابرابری خود را در مشارکت پایین اقتصادی، سیاسی، شغلی و … نشان می‌دهد. در حوزه سیاسی برخی کشور‌ها طرح تبعیض مثبت را اجرا کرده‌اند، به این معنا که با دادن امتیازاتی زمینه حضور بیشتر زنان در مناصب اجرایی و سیاسی را فراهم کرده‌اند. در سال‌های گذشته بحث تبعیض مثبت در ایران هم مطرح بود، برای مثال عنوان می‌شد که درصدی از کرسی‌های مجلس را برای زنان خالی نگه دارند. در حوزه اقتصادی و شغلی نیز میتوان تا زمان بهبود وضعیت زنان و برقراری برابری نسبی چنین تبعیض‌هایی را به وجود آورد. واقعیت این است که این رویکرد که کار کردن ویژه مرد است و خانه‌داری ویژه زن در حال کمرنگ شدن است. اکنون زنان بیشتری در جست‌و‌جوی کار هستند و فعالیت آنها ثابت کرده می‌توانند به خوبی در زمینه‌های مختلف ایفای نقش کنند.
الهیان درخصوص طرح جوانی جمعیت که مراحل آخر خود را می گذراند، تصریح کرد: این طرح تبدیل به قانون می شود که برای ۵۰ سال اجرا شود. البته در ابتدا حدود ۳ تا ۵ سال به صورت آزمایشی انجام می شود و ایرادات آن برطرف و پس از تکمیل آن قانون دائمی می شود که دستگاه ها موظف به اجرای آن و مجلس موظف به نظارت به اجرای آن است.
مصاحبه از علی پارسا
