یکی از مهم‌ترین دلایل پیوستن کشورهایی چون عربستان، امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین در این گروه، ترس این کشورها از تحریم‌های دلاری آمریکا اعلام شده است. این در حالی است که کشور ما سال‌هاست به علت زورگویی‌ها و قلدرمآبی ایالات متحده در بسیاری از زمینه‌های مالی و اقتصادی، نظامی و غیره تحریم شده است. همین امر به تلنگری برای دیگر کشورها تبدیل شد تا علاقه‌مند به عضویت در گروه بریکس شوند تا از آسیب‌ها و تهدیدهای ایالات متحده در امان باشند.
کشورهای الجزایر، اندونزی، بحرین، بلاروس، بنگلادش، بولیوی، تایلند، سنگال، فلسطین، قزاقستان، کوبا، کویت، نیجریه، هندوراس، ونزوئلا و ویتنام از جمله ۱۶ کشوری هستند که به طور رسمی درخواست عضویت در بریکس را ثبت کرده‌اند.
کشورهای عضو بریکس (آبی تیره)
کشورهای در حال الحاق (نیلی)
متقاضیان عضویت (فیروزه‌ای)
در سال ۲۰۱۵ اعضای بریکس تصمیم به ایجاد یک نظام پرداختی جایگزین سوئیفت گرفتند. سرگئی ریباکوف، وزیر امور خارجه روسیه، در نشستی میان وزرای کشورهای بریکس مدعی شده بود که وزرای مالی کشورهای عضو، به دنبال راه‌اندازی نظام پرداختی جدید هستند تا کشورها در آن بر مبنای پول ملی خود به مبادلات مالی بپردازند. این اقدام در کنار تشکیل یک ارز مشترک می‌تواند اساس نظام پرداختی بریکس را شکل دهد و به عنوان قوای محرکه‌ی این گروه به عمل آید.
بریکس چه اهمیتی در جهان تک‌قطبی دارد؟
اگر نگاهی به نقشه‌ی جهان بیاندازیم خواهیم دید که پنج کشور عضو بریکس بریکس، بدون در نظر گرفتن کشورهای تازه عضوشده، نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شود و همچنین بیش از ۳۰درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارد. حال می‌توان متصور شد که پس از گسترش این گروه با عضویت کشورهایی چون ایران، ظرفیت اقتصادی و جمعیتی قابل‌توجهی به این گروه افزوده خواهد شد.
رئیس جمهور برزیل در آخرین اظهارنظر رسمی خود درباره عضویت کشورهای جدید در بریکس گفت که این گروه با عضویت کشورهای جدید در جهان وزن گرفت.
بریکس به سمت ایجاد یک ارز مشترک حرکت می‌کند تا تجارت خارجی میان کشورهای عضو آسان‌تر شود و همچنین هزینه‌های عمده در معاملات به شدت کاهش یابد. همین موضوع از جمله نقاط قوت این گروه است که به کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند تا ضمن بالابردن شاخص تولید ناخالص ملی خود، تجارت راحت‌تری با دیگر کشورها داشته باشند. در این حالت است که سایه‌ی دلار بر کشورها نابود خواهد شد.
بریکس باتوجه به ظرفیت‌هایی که دارد، می‌تواند رهبر آینده‌ی اقتصاد جهانی باشد که در آن خبری از نظام‌های پولی سلطه‌گر غرب نیست. تحریم‌های مالی و اقتصادی، فشارهای گروه‌ها و تشکل‌های اقتصادی همچون گروه هفت (G7)، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) و غیره در این شرایط بی‌اثر خواهد شد و آمریکا دیگر نقش موثری که در محاسبات جهانی تاکنون داشته، نخواهد داشت و در این حالت دیگر تصمیمات کلان در نظام اقتصادی یک حکومت و سیاست خارجه آن کشور، به لبخند یا اخم یک دولت غربی گره نمی‌خورد.
ایران چه اهمیتی برای بریکس دارد؟
ایران، قلب حهان است و در موقعیتی بسیار خاص قرار دارد که از این جهت می‌تواند در همکاری با کشورهای عضو بریکس نقش موثری داشته باشد. کریدور شمال-جنوب ایران که از طریق آن هندوستان را به روسیه متصل می‌کند، به عنوان اولین شاخص در زمینه‌ی حمل‌ونقل میان کشورهای عضو بریکس اهمیت پیدا می‌کند.
تامین امنیت در منطقه، دیگر شاخصه‌ای است که ایران نقش موثری در آن دارد و با توجه به تجربه‌های سالیان گذشته در مقابله کشورمان با تروریسم منطقه‌ای چون داعش و سایر گروه‌های تکفیری، می‌توان ایران را قابل اطمینان‌ترین کشور در تامین امنیت منطقه با تکیه بر تجهیزات بومی و نیروی انسانی خبره‌ی آن دانست.
ظرفیت‌های اقتصادی هم شاخصه‌ی مهم دیگری است که ایران را به کشوری مهم در همکاری میان کشورهای عضو بریکس تبدیل می‌کند. ذخایر نفت و گاز، منابع غنی طبیعی و تولیدات خاص بومی از جمله این ظرفیت‌هاست.
واکنش غرب به بریکس و عضویت ایران در آن
سیاست‌مدارن ارشد غرب اعتراف کرده‌اند که بریکس و اقدامات آن از جمله تشکل یک اتحادیه ارزی، کاری متفاوت خواهد بود. جوزف سالیوان، مشاور ارشد سابق کاخ سفید، اظهار داشته که وزن کشورهای عضو بریکس از نظر شاخص تولید ناخالص ملی، نه تنها بر ایالات متحده، بلکه بر کل کشورهای گروه هفت مجموعا با هم، برتری دارد.
این سیاستمدار آمریکایی مدعی شده که بریکس می‌تواند به سطحی از خودکفایی دست پیدا کند که اروپایی‌ها سال‌ها آرزوی آن را داشتند. همچنین وی تاکید کرده که تنوع جغرافیایی یکی از مزیت‌هایی است که کشورهای عضو بریکس آن را در اختیار دارند و می‌توانند در زمینه تولید کالاها و ارائه‌ی خدمات متنوع از آن بهره‌مند شوند. سالیوان با این حال می‌گوید بریکس نمی‌تواند رقیبی برای ایالات متحده باشد؛ چراکه اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند.
دولت‌های غربی اما مواضع محافظه‌کارانه در برابر رویدادهای اخیر بریکس دارند و تلاش می‌کنند تا اثر رقابتی بریکس با سایر گروه‌های تشکیل‌یافته از دولت‌های غربی را کمرنگ جلوه دهند.
گفتنی است غربی‌ها، پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، رویکردهای سیاست خارجه ایران مبنی بر معطوف نکردن توجه به غرب و تمایل به چندجانبه‌گرایی را مورد توجه قرار دارند. آنان پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای و همچنین گروه بریکس را نوعی پیام از سوی ایران به غرب دانستند که خود را مستقل از فشارهای غرب نشان می‌دهد و تاکید دارد که می‌تواند بدون وابستگی به برجام و شرایط تعیین‌شده از سوی غربی‌ها از پس مشکلات برآید و بدون احیای برجام از انزوا خارج شود.
نگاهی اجمالی به تعاملات ایران و بریکس و آینده آن
با انتخاب آیت‌الله رئیسی در انتخابات سیزدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری، سیاست خارجه کشور دچار تغییرات کلان شد. دولت سیزدهم از سیاست‌های هشت ساله‌ی دولت روحانی فاصله گرفت و وضعیت معیشت مردم را به احیای برجام و عضویت در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) گره نزد. از جمله برگ برنده‌های دولت آیت‌الله رئیسی، معطوف‌شدن روابط خارجه به سایر کشورهای غیرغربی به خصوص دولت‌هایی چون چین، روسیه و دیگر کشورها در آفریقا بود.
انتهای پیام/
