۳۱ شهریور ۵۹ صدام رییس جمهور اسبق عراق با هدف جدا کردن خوزستان از ایران و تسلط بر اروند رود و همچنین سرنگونی انقلاب اسلامی ایران و به دست گرفتن رهبری جهان عرب به ایران اسلامی تازه انقلاب کرده و درگیر با گروههای جدایی طلب حمله کرد.
امام خمینی(ره) رهبر انقلاب که مثل همیشه تکیه گاهش خدا و مردم خداجو و طبق آیات قرآنی معتقد به وجوب دفاع تا رفع تجاوز و تنبیه متجاوز بود با رهنمودهای خود مردم را به مقابله با دشمن و حضور در جبهه فراخوند.
فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش در خصوص نقش رزمندگان خراسانی در دفاع مقدس گفت: بعد از پیروزی انقلاب دشمنان به دلیل از بین رفتن منافع خود در منطقه دست به اقداماتی زدند که انقلاب را با جریاناتی که پیش بینی کرده بودند با تحریک گروهکها و مباحث قومی و قبیله‌ای از بین ببرند و نگذارند به مقصد برسد.
امیر رضا آذریان افزود: دشمنان در خوزستان، کردستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و گنبد به دنبال تجزیه و به هم ریختن کشور بودند و در آن زمان نیروی زمینی ارتش جزء نخستین گروههایی بود که در مقابل ضد انقلاب ایستاد.
وی ادامه داد: صدام از ۱۳ فروردین ۵۸ تجاوزات مرزی خود را شروع کرد و بنا به گزارشهای موجود تا ۳۱ شهریور ۵۹ و آغاز جنگ تحمیلی ۶۳۶ تجاوز مرزی انجام داد.
فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش گفت: رژیم بعث عراق در حمله به ایران تنها نبود و دو ابرقدرت آن زمان در کنار کشورهای عربی همسایه ایران و کشورهای اروپایی به کمک صدام رفتند تا او به خیال خود سه روزه خوزستان را بگیرد و در مدت یک هفته خود را به تهران رسانده و آنجا را فتح کند.
آذریان افزود: صدام در۲۶ شهریور ۵۹ قطعنامه ۱۹۷۵ الجزایر را در حضور همه خبرنگاران با بهانه تحمیلی بودن پاره و ۳۱ شهریور همان ماه به ایران حمله کرد تا کشوری که تازه انقلاب کرده و نیروی مسلح منسجمی نداشت و اختلافات سیاسی و درگیریهای داخلی اش زیاد بود را به سرعت تصرف کند.
وی با اشاره به نقش خراسان در شکست حصر آبادان اظهار داشت: در ۱۴ آبان ۵۹ امام فرمودند گفت حصر آبادان باید شکسته شود و در پنجم مهر ماه ۶۰ عملیات ثامن الائمه در کمتر از ۴۸ ساعت با رمز نصر من الله و فتح القریب انجام داد.
او ادامه داد: لشکر ۷۷ خراسان به عنوان یک یگان عمده در شرق کشور، نقشی تعیین کننده در هشت سال دفاع مقدس داشت و علاوه بر جلوگیری از پیشروی و تثبیت دشمن در سال نخست جنگ، عملیات غرور آفرین ثامن الائمه (ع) را انجام داد که این عملیات نخستین عملیات کلاسیک آفندی نیروهای مسلح بود که مبدا اساسی عملیات های بزرگ بعدی شد.
فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش گفت: این عملیات که در راستای فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر شکستن حصر آبادان صورت گرفت توسط فرماندهی و ستاد لشکر ۷۷ طرح ریزی، هدایت و اجرا شد و ۱۰ گردان پیاده سبک به استعداد ۲ هزار و ۴۰۰ نفر از سپاه پاسداران ( نیروهای مردمی) در یگانهای این لشکر به صورت ادغامی در آن مشارکت کردند و تا پایان جنگ تحمیلی این لشگر فعالانه در عملیات های غرور آفرین طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس شرکت داشت.
امیر آذریان افزود: بعد از عملیات ثامن الائمه(ع)، یک انسجام سیاسی و همدلی و اتفاق بزرگی در وحدت فرماندهی نیروهای مسلح رخ داد و نشان داد که با ایجاد قرارگاه مشترک ارتش و سپاه می شود دشمن را بیرون کرد و شکست داد.
وی ادامه داد: در همان سال آذر ۶۰ عملیات طریق القدس و سپس در دوم فروردین ۶۱ عملیات فتح المبین اجرا شد که شکستهای سنگینی به دشمن وارد کرد و دفاع مقدس درسی شد برای همه کسانی که زیر ظلم استکبار بودند و به عنوان دفاع ماندگار ثبت شد.
فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش گفت: امروز هم دفاع همچنان باقی است چون دشمنان همچنان هستند و علیه کشور فعالیت می‌کنند. در روز اول سیم خاردار و باروت هم نمی‌دادند از این رو همه سیستمهای ما در تمام مباحث زمینی و دریایی و هوایی بومی است و همچنین در سامانه موشکی و توپخانه و بالگردهای ارتش با برد بلند پرواز می‌کنند.
آذریان افزود: لشگر ۷۷ خراسان در طول هشت سال دفاع مقدس پنج هزار و ۳۶۷ شهید، ۲۸۰ مفقود الاثر، ۲ هزار ۸۶۵ آزاده و ۱۵ هزار و ۹۴۹ جانباز در راه حفظ تمامیت ارضی و حفظ آرمانهای انقلاب اسلامی تقدیم کرد.
حضور سپاه خراسان در جنگ
فرمانده سپاه امام رضا(ع) خراسان رضوی هم با بیان این که همزمان با روزهای ابتدایی دفاع مقدس تعداد زیادی از رزمندگان در صحنه دفاع از مرزهای سرزمینی کشور حضور یافتند افزود: نخستین تیپی که از خراسان شکل گرفت تیپ ۲۱ امام رضا (ع) بود و سپس تیپ‌های جوادالائمه (ع)، امام صادق(ع) و لشگر پنج نصر و دیگر یگانهای تخصصی تشکیل شدند.
سردار سرتیپ پاسدار یعقوبعلی نظری افزود: خراسانی ها در تمام لحظات دفاع مقدس از شرق تا غرب کشور حضور یافتند و رشادت‌های بسیاری از خود نشان دادند. خراسان در دفاع مقدس از جمله استان‌های فعال در زمینه دفاع از کشور شمرده می‌شد و خراسانیها از غرب تا جنوب کشور در همه میدانها حضور داشتند.
وی با بیان این که کل شهدای بسیج و سپاه استان خراسان بیش از پنج هزار و ۷۰۰نفر پاسدار، بسیجی و سرباز است افزود: بیشتر این افراد در عملیاتهای خیبر، کربلای چهار و کربلای پنج به شهادت رسیدند.
فرمانده سپاه امام رضا(ع) خراسان رضوی گفت: هم اینک حوزه دفاع از نظام فقط در بخش نظامی نیست و اعتقاد داریم در هر جایی که دشمن هست و هدفش خدشه به نظام، کشور و مردمی که نظام مقدس اسلامی را تشکیل می‌دهند باشد وظیفه داریم وارد عمل شده و دفاع کنیم. به عبارتی دیگر ماموریت سپاه، دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی به صورت عام است.
نقش مهم در پاتک قبل از عملیات
مدیر مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس سپاه امام رضا(ع) خراسان رضوی هم گفت: نیروهای سپاه پاسداران خراسان از نظر حجم نیرو در عملیات والفجر هشت، کربلای چهار، کربلای پنج و خیبر حضوری گسترده داشتند.
علی علی‌مددی افزود: یگانهای سپاه در خراسان بیشترین نقش را در عملیاتهای والفجر سه و عملیات میمک (عاشورا) بر عهده داشتند. همچنین در پاتک قبل از عملیات کربلای فقط لشکر پنج نصر و ۲۱ امام رضا (ع) توانستند در میان نیروهای عمل کننده جلوی دشمن را بگیرند و در ادامه دیگر یگانها هم وارد عمل شدند.
تقدیم ۱۷ هزار شهید
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی هم با بیان این که بیش از ۲۵۰ هزار نفر از این استان در قالب نیروهای مختلف به جبهه اعزام شدند افزود: نیروهای رزمنده خراسان، پیش از شروع جنگ و با حضور ضد انقلاب در غرب کشور در منطقه حاضر شدند و با شروع جنگ این حضور بیشتر شد.
سردار حسینعلی یوسفعلی زاده افزود: خراسان در جنگ از نظر جغرافیا و فاصله از خط مقدم دورترین نقطه بود اما نقشی ممتازتر از دیگر استانها ایفا و بیش از ۱۷ هزار شهید تقدیم کرد که نشانگر حضور ایثارگرانه خراسان در هشت سال جنگ تحمیلی است و همیشه هفت تا ۱۰ درصد نیروها از خراسان تامین می‌شد.
وی ادامه داد: خراسان ۱۷ هزار و ۲۸۳ شهید، ۴۹ هزار و ۶۹۹ جانباز و سه هزار و ۳۹۵ آزاده در راه استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران و حفظ استقلال، آزادی و تمامیت ارضی کشور تقدیم کرده است.
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی با اشاره به حضور نیروهای جهاد سازندگی خراسان در جبهه های حق علیه باطل هم گفت: شهیدان محمد طرح‌چی طوسی، سید هاشم ساجدی ، سید محمد رضوی که از شهدای برجسته جهاد سازندگی هستند متعلق به این استان هستند.
یوسفعلی زاده افزود: در سال ۱۳۶۵ یکی از اقدامات مهمی که توسط این نیروهای جهادی انجام شد ساخت پل بعثت بر روی رودخانه اروند بود که با توجه به جزر و مد این رودخانه کار بسیار بزرگی بود و این پل نقش مهمی در جابه جایی ادوات و نیروهای نظامی برای عملیات والفجر هشت انجام داد.
