به گزارش فرهنگ سار، وجود معادن با کیفیت در افغانستان با برآورد بیش از ۲ میلیارد تن و قراردادهای ۲ کشور هند و افغانستان در خصوص بهره برداری از این معادن این نوع مدل سرمایه گذاری و تفاهم نامه‌های سه جانبه را توجیه پذیرتر می‌کند.
علاوه بر این هند به عنوان اپراتور خارجی بندرچابهار نقش مهمی در اتصال این بندر به شبکه جهانی حمل و نقل دریایی دارد و می تواند در فرایند جهانی شدن کشورها به دنبال توسعه فعالیت های کسب و کار خویش از طریق جابجایی کالا به خارج از مرزهای دریایی باشند.
توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و افتتاح فاز نخست آن در سال ۱۳۹۷ نوعی توسعه اقتصاد دریا محور است که می‌تواند موجب توسعه منطقه و ایران اسلامی شود.
بندر چابهار مناسب‌ترین بندر به منظور عملیات ترانشیپی کالا در منطقه است که توافق نامه هندوستان – ایران و افغانستان نقش کلیدی آن‌را به عنوان بندری کم هزینه و امن در مسیر ارتباطی بخوبی مشخص کرده است.
چابهار به عنوان نخستین بندر ایرانی در جذب اپراتور خارجی محسوب می‌شود و این کشور در آن طرف سواحل مکران و نزدیک بندرچابهار به عنوان نخستین اپراتور خارجی نقش مهمی در جذب کالا و رونق بندر دارد.
هند تنها به عنوان اپراتور عمل می‌کند و نقشی در مدیریت بندرچابهار ندارد و این اقدام در راستای اتصال سه کشور هند، ایران و افغانستان است که طی توافقنامه‌ای بنام چابهار طراحی و برنامه ریزی شده است.
حضور کشور هند در بندرچابهار و سرمایه گذاری آن در زمینه تأمین تجهیزات بندری و احداث راه آهن و دیگر صنایع از سالهای گذشته مطرح بوده است.
موقعیت راهبردی بندر چابهار و نقش آن در تعاملات اقتصادی و تجاری منطقه‌ای سبب شده تا از تحریم‌های آمریکا مستثنی باشد و این اقدام می‌تواند نقش چابهار را در عرصه بین المللی پررنگ‌تر کند.
اعطای معافیت به بندر چابهار از تحریم‌های آمریکا فرصتی برای جذب سرمایه گذاری خارجی و توسعه زیرساختهای این بندر مهم است تا بتوان علاوه بر آبادانی استان محروم سیستان وبلوچستان، محور شرق را به توسعه رساند.
آغاز اپراتوری هند در بندر چابهار در سالهای اخیر می‌تواند سرمایه گذاران بیشتری را در استفاده از این بندر جذب کند و از طرفی استثنا شدن بندر چابهار از تحریم‌ها کمک به توسعه اقتصادی افغانستان است.
اجرای طریع طرح ساخت خطوط راه آهن از بندر چابهار به شمال سیستان وبلوچستان و اتصال به افغانستان وهم چنین انتقال کالاها از بندر چابهار به داخل شهرهای ایران می تواند زمینه رشد و توسعه منطقه محروم جنوب شرق را همانند سایر نقاط ایران فراهم کند.
قرارداد سرمایه گذاری هندی‌ها در بندر چابهار هوشمندانه و برد برد است
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در گفت وگو با خبرنگار فرهنگ سار اظهار داشت: یکی از دغدغه‌های مدیران صنعت هر کشور در حال توسعه که مدیران کشور ما به ویژه مدیران سازمان بنادر و دریانوردی نیز از این امر مستثنی نیستند، فائق آمدن بر مشکلات تأمین مالی پروژه‌ها است.
بهروز آقایی افزود: به بیان دیگر امروزه داشتن منابع زیرزمینی (نفت، گاز و معادن) و نیروی انسانی کارآمد برای توسعه کفایت نمی‌کند، بلکه مدیریت قوی و هوشمندانه ای که بتواند سرمایه‌های بین المللی را برای اجرای پروژه‌های تعریف شده جذب و دانش و فناوری را وارد کشور کند، فاکتور مؤثر و تعیین کننده‌ای محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: جلب نظر سرمایه گذاران نیازمند طراحی و ایجاد مدل‌های متنوع قراردادی است که یکی از آنها قرارداد ساخت و بهره برداری و انتقال یا به اصطلاح «B.O.T» یعنی (Build-operation-Transfer ) است که امروزه مورد استقبال قرار گرفته است.
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان وبلوچستان تاکید کرد: دلیل عمده استقبال از این مدل مسوولیت بسیار محدود کارفرما در قبال ریسک‌های پروژه (مالی، اجرایی و بهره برداری) بوده بطوریکه بیشترین ریسک‌های قرارداد به سرمایه‌گذار منتقل می‌شود.
آقایی ادامه داد: به همین دلیل کشورهای در حال توسعه که دارای محدودیت سرمایه و تکنولوژی بوده و آستانه تحمل پذیری ریسک بسیار پایین دارند، به این نوع قراردادها رغبت زیادی نشان می‌دهند.
وی بیان کرد: بر همین اساس بنادر در طول مدت بهره برداری از پروژه بخش خصوصی مجاز است با اعمال عوارض، اجاره بها، انبارداری و عوارض ترانزیت بار به نحو مناسب با بهره برداری از ابنیه و تأسیسات هزینه‌های ساخت، بهره برداری، نگهداری و تعمیرات، سود سرمایه خود را دریافت نموده و مطابق با مفاد قرارداد و در موعد مقرر آنها را سالم و بصورت عملیاتی به کارفرما تحویل دهد.
وی اظهار داشت: با توجه به موارد عنوان شده و نظر به اینکه بندر چابهار دروازه تجارت به کشورهای عضو IORA و کشورهای افغانستان و CIS و آسیای میانه است دارای اهمیت ویژه می‌باشد، نزدیکی این بندر به بنادر غرب هندوستان بهترین مسیر ترانزیتی هندوستان به کشورهای مذکور از منظر تجارت دریایی، خشکی، هزینه و امنیتی محسوب می‌شود.
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: در همین راستا و ارزش مبادلات تجاری ۱۷.۵ (هفده و نیم) میلیارد دلاری هندوستان با این کشورها در سال ۲۰۱۵ و پیش بینی ترانزیت ۱۶.۵ (شانزده و نیم) میلیون تنی کالا تا سالهای آینده بین بنادر هندوستان و کشورهای یادشده نقش و موقعیت بی نظیر بندر چابهار در این تبادلات از مهمترین دلایل پذیرش سرمایه گذاری هندی‌ها است.
وی بیان کرد: در کشورهای آسیای میانه همانند روسیه، اوکراین، قزاقستان و تاجیکستان پیش بینی ترانزیت حدوداً ۴۰ میلیون تنی از آنها از مسیر ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان و شرق آفریقا به عنوان کوتاه‌ترین، کم هزینه ترین و امن‌ترین مسیر، آینده درخشانی را برای شکوفایی بنادر ایران و اقتصاد دریا محور رقم خواهد زد.
چابهار نخستین بندر ایرانی در جذب اپراتور خارجی است
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: هند برای تأمین مالی توسعه بندر چابهار مشکلی ندارد و می‌تواند بدون نیاز به سایر کشورها کالاها را از طریق بندر چابهار به افغانستان و دیگر بازارهای هدف منتقل کند.
آقایی افزود: فعالیت راهبری ترمینال‌های هندی‌ها در بندرچابهار رشد و توسعه اقتصاد افغانستان را به دنبال دارد و کشور هند قرارداد تجهیز و راهبری بندر شهید بهشتی چابهار را به ارزش ۸۵ میلیون دلار برای تأمین تجهیزات امضا کرده است.
وی ادامه داد: در این توافق علاوه بر فعالیت اپراتور و راهبری هند در بندر شهید بهشتی چابهار، این کشور تأمین کننده تجهیزات استراتژیک تخلیه و بارگیری از قبیل جرثقیل‌های ساحلی در قالب قرارداد BOT خواهد بود و بر اساس ماهیت این قرارداد پس از خاتمه قرارداد تجهیزات در بندر چابهار باقی خواهد ماند.
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان ادامه داد: همچنین یک خط اعتباری حدود ۱۵۰ میلیون دلاری از سوی کشور هند برای توسعه بندرشهید بهشتی باز می‌شود.
وی بیان کرد: چابهار بندری مهم و مسیری کم هزینه برای دسترسی کشورهای منطقه به ویژه افغانستان و آسیای میانه است و هم اینک زیرساختهای بندری و تجهیزات استراتژیک تخلیه و بارگیری در بندر چابهار تا میزان ۱۵ میلیون تن کالا در سال وجود دارد و فقط از نظر تکمیل راه آهن چابهار- سرخس و مسیرهای جاده‌ای فعلا با مشکل روبرو است که این هم با آغاز ریل گذاری و تخصیص اعتبار امیدواریم بزودی به نتیجه برسد.
وی با بیان اینکه فعالیت‌های عمرانی و هزینه‌های زیرساختهای انجام شده در سالهای اخیر در تاریخ ۳۵ ساله ساخت بندر بی سابقه است، خاطرنشان کرد: با همت جهادی و تخصیص به موقع اعتبار راه آهن چابهار- زاهدان- سرخس تکمیل و جاده‌های کم عرض منتهی به بندر چابهار به بزرگراه و آزاد راه ارتقا پیدا می‌کنند.
مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان افزود: طراحی، ساخت و تکمیل فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی به عنوان یک پروژه ملی است و بهره برداری از آن افتخاری برای کشور در زمینه افزایش تجارت و توسعه اقتصادی با کشورهای همجوار نظیر هند، عمان، افغانستان محسوب می‌شود.
آقایی گفت: ظرفیت‌های ایجاد شده در بندر شهید بهشتی چابهار اقتصاد کشور را به دیگر کشورهای پیرامونی پیوند خواهد زد که نمونه بارز اقتصاد مقاومتی است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی و تکمیل زیرساختهای باقیمانده خط ریلی و بندری از ضرورت‌ها توسعه چابهار است، خاطرنشان کرد: پس از تکمیل فاز نخست بندر شهیدبهشتی چابهار مهمترین کار بازاریابی، جذب سرمایه گذار و فراهم کردن شرایط برای ورود کشتی‌های مختلف به بندر است.
وی بیان کرد: چابهار با موقعیت راهبردی از کانون‌های مهم توسعه است و نقش مهمی در جابجایی کالاهای کشورهای آسیای میانه دارد.
آقایی گفت: قرارداد امضا شده با هندی‌ها یکی از هوشمندانه‌ترین مدل تجارت است و برای هر ۲ کشور ایران و هند منفعت زیادی به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه داد: کشور هند می‌تواند در بخش‌های انرژی، گاز، مراکز لجستیکی، تأسیس کارخانه‌های تولید کود اوره و کود فسفات و طرح‌های دیگر سرمایه گذاری کند.
اپراتور خارجی در ترافیک کالا و اتصال بندر چابهار به شبکه جهانی حمل و نقل کمک می‌کند
معاون امور بندری و اقتصادی اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان نیز در گفت وگو با خبرنگار فرهنگ سار اظهار داشت: مطمئناً هر کشوری که تمایل داشته باشد تا رد پای بیشتری در زنجیره تأمین و جابجایی کالا به جا بگذارد می‌بایست تلاش کند تا ساختار بنادر خود را با آهنگ تغییرات در تکنولوژی‌های مدیریت راهبری بنادر هماهنگ سازد.
حسین شهدادی افزود: در واقع ترمینال‌های بندری شامل زیرساختهای تخصصی بندری هستند که بطور اختصاصی در رابطه با حمل و نقل و جابجایی دریایی کالا و کانتینر و ارائه خدمات به شرکت‌های کشتیرانی فعالیت می‌کنند و نقش بسیار مهمی در لجستیک جهانی و مدیریت زنجیره تأمین بر عهده دارند.
وی گفت: کارکرد مؤثر و مستمر در کاهش زمان تخلیه کشتی‌ها و از طرفی ایجاد امکان دسترسی به نقاط مختلف دنیا موجب شده است بنادر به عنوان پیشران‌های توسعه( leading factors) نقش مهمی در افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها داشته باشند.
وی با بیان اینکه همین نقش راهبردی بنادر به عنوان بنگاه‌های بزرگ اقتصادی موجب شده است در سالهای اخیر سرمایه‌گذاری های گسترده‌ای با به کارگیری فناوری‌های جدید از سوی شرکت‌های فراملیتی (ترمینال اپراتورها) جهت راهبری ترمینال‌های بندری صورت گیرد، خاطرنشان کرد: طی ۲ دهه گذشته به موازات ادغام و شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ کشتیرانی، ترمینال اپراتورهای بین‌المللی تشکیل شد که به شدت در حال توسعه نیز هستند.
معاون امور بندری و اقتصادی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان گفت: از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت های « PSA», «HPH», «DP World», «AP moller terminal »و «COSCO » به عنوان پنج ترمینال اپراتور برتر دنیا اشاره کرد که به طور متوسط هر کدام از این اپراتورها در بیش از ۴۰ بندر در سراسر دنیا در حال فعالیت هستند.
شهدادی ادامه داد: نکته جالب اینکه بعضی از این شرکت‌ها مشغول فعالیت همزمان در کشتیرانی و فعالیت‌های بندری هستند که تأثیر مهمی در ایجاد جریان کالا و افزایش ترافیک بندری داشته است.
وی افزود: با نگاهی به بنادر کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان از قبیل جبل علی، صلاله، کراچی، موندرا و ناواشیوا در خواهیم یافت که تقریباً پنج اپراتور برتر دنیا در بنادر منطقه در حال فعالیت می‌باشند و متأسفانه بنادر کشورمان سهمی از همکاری‌های مشترک با این شرکت‌ها یا حداقل اپراتورهای محلی را ندارند.
وی گفت: آغاز همکاری‌های مشترک بندر چابهار با پورت اپراتور بین المللی، تجربه خوبی در راستای دسترسی آسان به بازارهای هدف می‌باشد که نتایج آن طی ۲۰ ماه گذشته به وضوح قابل مشاهده است.
معاون امور بندری و اقتصادی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: «ارتقای نقش استراتژیک بندر چابهار با پیوند منافع سایر کشورها به این بندر»، «کاهش هزینه‌های جابجایی و حمل دریایی کالا» «ایجاد جذابیت برای صاحبان کالا و کانتینر» و «تخفیف‌های قابل ملاحظه در هزینه‌های وارده بر کالا (CRC) و کشتی (VRC) در ترمینال‌های بنادر کشور هند به کالاهای مبدا و مقصد بندر چابهار از قبیل JNPT, NSIGT, BMCTPL و GTI» از نتایج بارز این همکاری‌های مشترک است.
شهدادی گفت: پر واضح است حرکت در این مسیر و فعالیت در کنار شرکت‌های بزرگ موجب ارتقا و بهبود مستمر عملکرد بنادر و کسب آمادگی جهت فعالیت در حد کلاس جهانی خواهد بود که ضروری است سیاست‌های مدیریت بنادر در این مسیر معطوف شود.
