به گزارش فرهنگ سار، بی شک از ویژگی‌های اساسی اقتصاد کشور ما اتکاء شدید به صادرات نفت خام است و به این علت افت و خیزهای قابل توجهی در درآمدحاصل از آن وجود دارد که باعث بروز عدم تعادل ساختاری در بخش‌های گوناگون می‌شود.
عدم تحقق درآمدهای پیش بینی شده دولت از محل صادرات نفت خام بر اجرای طرح‌های عمرانی و زیربنایی کشور تأثیرگذار است.
توجه ویژه به توسعه صادرات غیرنفتی به عنوان یک استراتژی شاخص، از جمله روش‌های دستیابی به رشد پیوسته و مستمر اقتصادی است که به عنوان یکی از راهبردهای اصلی اقتصاد کشور مطرح است این راهبرد علاوه بر خارج کردن اقتصاد کشور از ساختار تک محصولی؛ منجر به بهبود تراز پرداخت‌های ارزی و افزایش قدرت کشور در بازارهای جهانی می‌شود.
رشد اقتصادی در مناطق مرزی و کمتر برخوردار از آنجا دارای اهمیت است که تهدید پذیری اقتصادی در این مناطق هزینه‌های سنگین‌تری را تحمیل می کند اگر در مناطق مرزی و شهرهای اطرافش صادرات صورت نگیرد بی شک قاچاق برادری نامانوس برای آن خواهد شد قصیده قاچاق و مضراتش برای ایران اسلامی و کشورهایی همانند ما آنقدر وسیع است که در این گزارش نمی‌گنجد.
سیستان و بلوچستان یکی از مناطق و استان‌هایی است که بیشترین مرزهای خاکی و آبی را دارد سابقه تاریخی این استان در مبادلات تجاری و قرار داشتن در مهمترین مسیر تجاری دنیای قدیم(جاده ابریشم) و نیز مراودات قومی و فرهنگی و اجتماعی مرزنشینان با کشورهای همسایه این استان پهناور کشورمان را همواره در یک موقعیت صادراتی خاص قرار داده است.
ظرفیت های فراوان این استان در صادرات محصولات غیرنفتی و وجود بازارهای گسترده افغانستان و پاکستان که به تمامی کالاهای تولیدی ایران نیاز دارند و کشورهای حاشیه اقیانوس هند گنجی بزرگ را برای کشور تدارک دیده که با بهره گیری از این ظرفیت ها و فرصت ها می توان اقتصاد کشور را متحول کرد.
توسعه صادرات غیرنفتی
موقعیت منحصر به فرد صادراتی سیستان و بلوچستان
توسعه شهرهای مرزی بیشترین وابستگی را به موقعیت جغرافیای و فاکتورهایی مانند مبادلات اقتصادی و صادرات دارند.
موقعیت خاص جغرافیای سیستان و بلوچستان در کنار وجود بنادر شهیدبهشتی و شهید کلانتری در چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران زمینه‌های صادرات این استان را پررنگ‌تر ساخته است.
وجود بازارچه ها و گذرهای مرزی مزیت دیگر این استان برای صادرات محصولات غیرنفتی است.
حال باید دید چه محصولاتی بیشتر از این استان پر موقعیت صادر می‌شود و چه میزان رشد یا کاهش صادرات در سالجاری داشته و چه کشورهایی میزبان کالاهای صادراتی ما هستند.
رییس سازمان صنعت ، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ سار گفت: مصالح ساختمانی(سیمان)، میوه، نخودخام، گاز، گوگرد، خرما و صیفی جات، پودرلباسشویی، قیر، محصولات سرامیکی و کیسه پلاستیکی از عمده کالاهای صادراتی از سیستان و بلوچستان است.
داود شهرکی افزود: افزون‌بر ۸۱۱ میلیون دلار کالا در ۶ ماهه نخست سالجاری از گمرگات، بازارچه‌های مرزی و منطقه آزاد چابهار به وزن ۵۹۴ هزار تن صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال از لحاظ ارزش ۷۴ درصد افزایش داشته است.
پاکستان، افغانستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی ترکیه یکه تاز در عرصه تجاری مهمترین میزبانان محصولات صادارتی سیستان و بلوچستان هستند.
برای روشن تر شدن این موضوع به سراغ معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان رفتیم و در ادامه میزان صادرات به کشورهای مختلف را جویا شدیم.
مقاصد صادرات غیرنفتی از سیستان و بلوچستان
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان مجموع صادرات انجام شده از طریق گمرگات و بازارچه های مرزی این استان به کشور پاکستان در ۶ ماهه امسال را ۴۱۳ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۱۹۶ دلار ذکر کرد و گفت: این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۸۵ درصد افزایش داشته است.
محمدرفیع سلطان‌زاده ادامه داد : میزان صادرات از طریق گمرکات سیستان و بلوچستان به کشور پاکستان در مدت یادشده ۷۳ میلیون و ۱۰۱هزار و ۷۶۵ دلار و صادرات از طریق بازارچه های مرزی استان به کشور پاکستان نیز برابر با ۳۴۰ میلیون و ۳۹۷ هزار و ۴۳۱ دلار بوده است.
وی کشور افغانستان را از دیگر مقاصد کالاهای صادراتی سیستان و بلوچستان عنوان کرد و افزود: مجموع صادرات از گمرگات و بازارچه‌های مرزی این استان به کشور افغانستان در ۶ ماهه سالجاری ۵۰۷ میلیون و ۲۴۹ هزار و ۵۸۹ دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۳۲ درصد افزایش داشته است.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان بیان کرد: میزان صادرات از طریق گمرکات سیستان و بلوچستان به کشور افغانستان در مدت یادشده ۲۹۱ میلیون و ۳۰۴هزار و ۱۵۳ دلار و صادرات از طریق بازارچه‌ها به آن کشور ۲۱۵ میلیون و ۹۴۵ هزار و ۴۳۶ دلار بوده است.
رشد ۸۵ درصدی صادرات از سیستان و بلوچستان به پاکستان و ۱۳۲ درصدی به افغانستان آن هم در شرایط تحریم بین المللی نشان از توجه دولت به نگاه ویژه رهبری بر اقتصاد مقاومتی غیر وابسته، اقتصاد غیر نفتی و معشیت مرز نشینان دارد.
زیر ساخت‌های صادارتی
برای توسعه صادرات غیرنفتی باید به موارد مختلفی از زیرساخت‌های جاده‌ای، هوایی، دریایی و ریلی گرفته تا نیروی انسانی با انگیزه و بعضا دارای مهارت ودر کنار آن بررسی سیاست‌های موجود در یک منطقه و رایزنی های بین المللی اندیشید.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان صادرات را به عنوان عنصر موثر و کلیدی در توسعه اقتصادی کشور بیان و بر آمادگی زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی برای بکارگیری استراتژی‌های صادراتی تأکید کرد و افزود: توسعه صادرات و ورود صحیح به بازارهای جهانی و حفظ شرایط ماندگاری در آنها حاصل نمی‌شود مگر با ایجاد یک راهبرد مشخص و پایدار صادراتی که بصورت قانون غیر قابل تغییر درآمده و هر کدام از دستگاه‌های اجرایی مرتبط با امر صادرات و همچنین اتحادیه‌ها و تشکل‌های صادراتی و سازمان‌های خدمات‌رسانی تجاری از قبیل بانک‌ها، بیمه و حمل و نقل به وظایف خود به خوبی عمل کنند و در جامعه نیز آمادگی فرهنگی تولید بهترین کالا برای صادرات بوجود آید.
داود شهرکی براهمیت موقعیت استراتژیک سیستان و بلوچستان صحه گذاشت و تصریح کرد: به دلیل همسایه بودن این استان با پاکستان و افغانستان و همچنین وجود بنادر شهیدبهشتی و شهید کلانتری در چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، این استان از ظرفیت بالایی برای پیشرفت بویژه درحوزه‌ی صادرات برخوردار است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان ادامه داد: موضوع بازرگانی خارجی بویژه بخش صادرات غیرنفتی همواره از مهمترین مسائل مورد نظر سیاست‌گذاران اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی ایران بوده و توجه خاص در برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را معطوف خود داشته است.
برای فراهم آوردن زیرساخت‌ها لازم توسعه صادرات اقدامات گوناگونی انجام گرفته که یکی از مهمترین آنها توسعه راه آهن چابهار- زاهدان – مشهد -سرخس است که در این زمینه اقدامات خوبی انجام گرفته این پروژه ملی با روی کار آمدنش به صورت نهایی قطعا توسعه صادرات غیرنفتی را در سیستان و بلوچستان و کل کشور توسعه خواهد داد.
با ساخت این راه‌آهن و عبور آن از شهرستان‌های نیکشهر، ایرانشهر و خاش به زاهدان و در نهایت ایستگاه آخر میلک در مرز افغانستان اتصال ریلی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه به آب‌های آزاد جنوب از طریق کشورهای افغانستان و ترکمنستان اتفاق خواهد افتاد.
روند صعود توسعه صادارت غیر نفتی
سال‌هایی که ما ایرانیان نفت را شناختیم شاید به تزریق پول ارزی به کشور کمک کرد و ما تواستیم از ظرفیتهای این صادرات استفاده کنیم اما با گذشت زمان کشورهایی را دیدیم که نفت و گاز نداشتند اما سهم مهمی در میان کشورهای مرکز قدرت جهان حساب می‌شدند مثلا ژاپن کمتر کسی است که این روزها از رهاورد بازارهای ژاپنی نچشیده باشد و حتی در خانه‌اش یک محصول ساخت این کشور را نداشته باشد اما سووال اینجاست چه شد که اینگونه شد دو کشور مثل ایران و ژاپن با دوساختار که تقریبا شباهت زیادی داشتند یکی بر اقتصاد نفتی تاکید و دیگری از پتانسیل نیروی انسانی و دیپلماسی اقتصادی استفاده کرد.
سیستان و بلوچستان دریا، مرز، همسایگان با اشتراکات فرهنگی و جمعیت جوان مستعد و آماده‌ی کار را توامان با هم دارد ویژگیی که در کمتر استان کشور ما پیدا می‌شود.
در گفت و گویی که با مسوولان اقتصادی سیستان و بلوچستان داشتیم رشد صادرات این استان به ۲ کشور افغانستان و پاکستان به صورت نمونه بررسی شد اما باید در نظر داشت که هنوز به ابتدای راه نزدیک شده‌ایم و این میزان صادرات تنها ذره‌ای از ظرفیت و توانمندیهای فراوان این استان است.
