در ماه‌های گذشته و پس از بسته شدن سینماها که به تاخیری طولانی مدت انجامید، پخش فیلم های سینمایی به سمت اکران آنلاین رفت و به رغم تمامی بیم و امیدهایی که نسبت به استفاده از این فضای جدید برای نمایش و تماشای آثار سینمایی وجود داشت، فضای اکران آنلاین به شیوه ای رایج برای تماشای جدیدترین تولیدات بدل گشت.
البته این موضوع از همان ابتدا موافقان و مخالفانی جدی داشت که هریک با ادله ای از نظر خویش محکم نسبت به استفاده از این فضا و یا عدم استفاده از آن نکات و توصیه هایی را مطرح می ساختند.
در کنار بحث های همیشگی ترس از قاچاق فیلم که به خصوص تهدیدی جدی برای فیلم در فضای نمایش آنلاین بود، این فضا موافقان و علاقمندانی را هم داشت که در آن پتانسیل هایی برای بهبود وضعیت سینمایی کشور را که پیش تر وجود نداشت، می دیدند و آن را به عنوان زمینه هایی مثبت از گسترش این فضا تصور می کردند.
یکی از نکات قابل تامل در گسترش استفاده از فضای اکران آنلاین عدالتی است که این فضا برای دیده شدن فیلم های کم اقبال تر فراهم ساخته است.
اکران آنلاین نوعی از عدالت تبلیغاتی را محقق ساخت
شاهین شجری‌کهن منتقد سینما در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی فرهنگ سار و در توضیح پتانسیل هایی که در ماه های گذشته به واسطه اکران آنلاین تولیدات سینمایی و سریال ها محقق شده است، بیان کرد: تنوعی از آثار مستند، مستندهای بلند و فیلم های هنر و تجربه گرفته تا فیلم های جریان اصلی در حال حاضر در فضای اکران آنلاین وجود دارد که رابطه جدیدی بین مخاطب و اثر را شکل می دهند.
این موضوع آینده سینمای ایران را تغییر خواهد داد یعنی چرخه سنتی اکران و تبلیغات میدانی و پوستر و بیلبوردهای قدی جای خود را به شکل دیگری از انتخاب اثر می دهند.
وی افزود: امروز مخاطب پشت کامپیوتر خود بر اساس اطلاعات و نقدها و فهرست عوامل و … فیلم را بررسی می کند که ببیند یا نه؟
در این شکل مخاطب یا بیننده حق انتخاب بیشتری دارد تا زمانی که مخاطب توده ای به صورت مخاطب گسترده و فراگیر بر اساس تبلیغات میدانی، پوسترها و زرق و برق تبلیغاتی سالن های سینما اثر را انتخاب می کرد و طبیعتا در این جریان فیلم هایی که فاقد این تبلیغات و زرق و برق ها بودند دیده نمی شدند.
شجری کهن تصریح کرد: این جریان موضوع مهمی است که امروز و به واسطه اکران آنلاین نوعی عدالت تبلیغاتی را تاحدی برقرار کرده است که هر فیلم یک پنجره هم اندازه با سایر فیلم ها دارد، پوستر و اطلاعات آن در آن فضا وجود دارد و مخاطب تا حدودی دانسته تر تحقیق و انتخاب می کند.
در سایه اکران آنلاین فیلم‌های کم ستاره هم دیده شدند
وی در ادامه ضمن تصریح این موضوع که تبلیغات رسانه ای و بیلبوردهای شهری همچنان برای معرفی در سطح شهر وجود دارند، توضیح داد: تبلیغات همچنان وجود دارد همچنان که همیشه هم وجود داشته است اما بیلبوردهای خیابانی برای سریال های شبکه نمایش خانگی و پرستاره رانتی و پلتفرم های پولداری که در شبکه نمایش خانگی حضور دارند، مخاطب را شکار و برای توده های سرگرم طلب و تشنه سرگرمی سرمایه گذاری می کنند.
در کنار این جریان که انحصارا همه پتانسیل آن در اختیار سریال های پرستاره و دو سه فیلم جریان اصلی است، این جریان وی او دی و اکران آنلاین باعث شده است که فیلم های هنری و مستند و آثار کم ستاره هم مجالی برای بروز پیدا کنند؛ در صورتی که قبلا این مجال را نداشته اند.
این منتقد سینمایی در پاسخ به این پرسش که آیا اطلاعی از میزان دیده شدن فیلم‌های غیرجریان اصلی در این فضای فراهم شده دارد گفت: برای برخورداری از این داده ها نیاز هست تا موسسه یا موسساتی برای سنجش میزان تماشای آثار در این فضاها به بررسی بپردازند؛ سخن من در باب برابری تماشا نبود چرا که برابری حقیقتا وجود ندارد اما در کنار سیر تبلیغاتی پرطمطراق که همیشه بوده، امکانی برای انتخاب ایجاده شده است.
با توجه به شرایط غیرعادی سینما که این روزها وجود دارد و در فقدان جریان سالم ارتباطات بین سینما و مخاطب و با توجه به ضریب های کاهش یافته ناشی از کرونا و تعطیلی سینما و بلایی که پلتفرم ها بر سر سینما آوردند و انحصاری که ایجاد کرده اند و بریز و بپاشی را برای سلبریتی ها ممکن ساخته اند و مجموعه این نکات و المان های اثرگذار به نظر می رسد فیلم هایی که قبلا اصلا در هیاهوی فیلم های پرسروصدا اصلا به چشم نمی آمدند امروز بیشتر دیده می شوند.
وی افزود: حتی در مطبوعات و در فضای مجازی می بینیم که نقدها و نظرهایی درباره برخی از مستندهای بلند و فیلم های هنری داده می شود که پیش تر واقعا جز یکی دو نشریه ای که بودجه داشتند که به این فیلم ها بپردازند، جای دیگر بازتابی نداشتند.
البته تعداد دیده شدن فیلم های جدای از جریان اصلی بسیار کم است و هنوز موجی ایجاد نشده ولی در این شرایط فراهم شده، مخاطبی اندک فیلم های مقداری آبرومندتر و مستقل تر را هم می بیند.
