به نقل از صدا و سیما محمد جمشیدی استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران شب گذشته (شنبه) در برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به تأخیری که در نهایی شدن برجام اتفاق افتاد گفت: در آن زمان روسیه و چین مخالف تحریم تسلیحاتی ایران و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها خواستار پابرجایی این تحریم‌ها بودند و بر اساس اظهارات «وندی شرمن» معاون وقت وزارت خارجه ایالات متحده در کتاب خاطراتش؛ ایران در آن زمان حاضر شد تحریم‌های تسلیحاتی بماند و توافق برجام انجام شود.
وی ادامه داد: به این علت «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه حاضر نشد در عکس یادگاری برجام باشد و سفیر روسیه به جای وی عکس یادگاری گرفت. البته مسئولان ایرانی تاکنون به طور واضح چیزی در این باره نگفته اند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: روسیه می‌گفت که در توافق ژنو همه طرف‌ها پذیرفته اند تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به طور جامع برداشته شود و موضع روسیه و چین در این باره به طور کامل حقوقی بود و اگر ما اصرار می‌کردیم که این تحریم‌ها برداشته شود چون طرف‌های غربی به برجام نیاز داشتند آن را می‌پذیرفتند.
جمشیدی با بیان اینکه پنج سال از توافق برجام گذشت و زمان برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی فرا رسیده است گفت: اما سیاست آمریکا وادار کردن ایران به مذاکره مجدد است.
وی عنوان کرد: از نظر آمریکایی‌ها فقط وارد شدن ایران به فرآیند مذاکرات تأمین کننده منافع آنان است و برای رسیدن به این هدف فشار حداکثری در پیش گرفته اند و بر این اساس از برجام خارج شدند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: اگر پیش نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در شورای امنیت تصویب می‌شد فقط یک پیروزی سیاسی داخلی برای ترامپ بود.
جمشیدی تصریح کرد: آمریکایی‌ها با طرح پیش نویس تمدید تحریم‌های تسلیحاتی می‌خواهند توافق ملایم تری با ایران به دست آید و شکست امریکایی‌ها در شورای امنیت تاکتیکی است و بازی ادامه دارد.
وی یادآور شد: اروپایی‌ها موظف بودند بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به پیش نویس قطعنامه امریکایی‌ها رأی منفی دهند؛ اما رأی ممتنع آنان نشان دهنده همراهی اروپایی‌ها با امریکایی هاست.
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران با بیان اینکه فرانسه انگلیس و آلمان از جنایات امریکا در مقابل ایران از جمله شهادت حاج قاسم سلیمانی حمایت کردند خاطرنشان کرد: اروپا می‌تواند در مقابل آمریکا در تحولات بین المللی بایستد اما نمی‌خواهد و اراده آنان در مقابل ایران همراهی با آمریکا است.
جمشیدی تاکید کرد: اروپا منفعت خود را در ماندن ایران در برجام می‌بیند زیرا اعتقاد دارد محدودیت‌ها و مهار ایران به وسیله برجام جمهوری اسلامی ایران را مجبور به تغییر رفتار می‌کند.
وی گفت: اروپا به صراحت در بیانیه خود اعلام کرد است که حتی جدای از برجام و شورای امنیت حامی تحریم تسلیحاتی ایران است اما نمی‌خواهد برجام به هم بخورد و تحریم تسلیحاتی ایران را به روش‌های دیگری ادامه دهد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: از نواقص اصلی برجام که آن را دائم به مسئولان تذکر می‌دادیم ضمانت اجرا و مکانیسم حل اختلاف این توافقنامه است زیرا از همه طرف به نفع غربی هاست و راهی جز متعهد ماندن به برجام را برای ما باقی نگذاشته است.
جمشیدی با بیان اینکه امریکا به طور قطع مکانیسم ماشه را فعال می‌کند اظهار داشت: آمریکایی‌ها در کمیسیون حل اختلاف برجام شرکت نمی‌کنند بلکه مستقیم در شورای امنیت و بر اساس ماده ۱۰ قطعنامه ۲۲۳۱ این کار را انجام خواهند داد.
وی ادامه داد: البته اروپایی‌ها ممکن است با آن مخالفت کنند زیرا فعال کردن این مکانیسم موجب از بین رفتن رسمی برجام خواهد شد در حالی که اروپایی‌ها می‌خواهند برجام بماند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه دو سال است که برجام تمام شده است اظهار داشت: اما اگر آمریکایی‌ها مکانیسم ماشه را فعال کنند این توافق به طور رسمی از بین می‌رود و تحریم‌های شورای امنیت بازخواهد گشت.
جمشیدی اضافه کرد: البته بازگشت تحریم‌ها اتفاق ویژه‌ای نیست زیرا تحریم‌های کنونی سنگین‌تر از قطعنامه‌های شورای امنیت است. اگر برنامه‌های شورای امنیت را بپذیریم بهتر از تحریم‌هایی است که در قالب برجام بر ایران تحمیل شده است.
وی تصریح کرد: تیم ترامپ به دنبال مذاکره با ایران نیست بلکه در پی فشار بیشتر بر کشورمان است تا بتواند در کشور آشوب ایجاد کند. هر آشوبی که در کشور ایجاد شد پس از آن امریکایی‌ها یک ضربه اساسی به ایران زدند.
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران با اشاره به اینکه آمریکا در اهداف خود ناکام بوده است تاکید کرد: اما این ناکامی به معنای دست برداشتن از فشار بر ایران نیست و قرار گرفتن کشورمان در وضع کنونی به این علت است که برجام به نفع ملت ایران نبود.
شکست آمریکا در شورای امنیت یک افتضاح برای این کشور بود
سیدحامد موسوی کارشناس مسائل امریکا نیز در این برنامه اظهار داشت: رأی نیاوردن پیش نویس آمریکایی‌ها قابل پیش بینی بود اما با این شدت برای آنان یک افتضاح شد. آمریکایی‌ها به ایران فشار می‌آورند و اروپایی‌ها می‌خواهند راه حل میانه‌ای را ارائه دهند که این سناریو بسیار برای ما مضر است.
وی ادامه داد: آمریکا وقتی از برجام خارج شد اروپایی‌ها با یک سری وعده و وعید به ما گفتند در برجام بمانید و بر این اساس سر ما کلاه رفت زیرا هم پایبند برجام هستیم و هم این توافق منافعی برای ما ندارد.
این تحلیلگر مسائل آمریکا گفت: بهترین سناریو برای آمریکایی‌ها که زیر برجام زدند ماندن ایران در برجام و نرسیدن ما به منافعمان است. پیش بینی می‌کنم آمریکا تا ۱۰ روز آینده مکانیسم ماشه را فعال کند در حالی که از نظر حقوقی به علت خروج از برجام حق این کار را ندارد.
موسوی افزود: اگر آمریکا بتواند این کار را انجام دهد مکانیسم ماشه به ضرر ما و به نفع آنان است زیرا اگر تا ۳۰ روز درباره آن تصمیم گیری نشود همه تحریم‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت بازمی‌گردد. مگر اینکه در این مدت شورای امنیت تحریم‌ها را دوباره لغو کند که آمریکا با حق وتو می‌تواند جلوی آن را بگیرد.
وی تاکید کرد: مذاکره و توافق آمریکایی‌ها با ما امکان پذیر نیست البته ترامپ به دنبال اتفاق ظاهری است تا آن را به عنوان موفقیت در داخل این کشور مطرح کند. البته سیاست خارجی چندان در انتخابات آمریکا تأثیرگذار نیست و تنها گزینه ترامپ برای پیروزی در انتخابات آینده رفع مشکلات اقتصادی و مقابله با کرونا در این کشور است.
