به گزارش فرهنگ سار، آبخیزداری که از دیرباز به عنوان یکی از اقدامات لازم برای ذخیره و استفاده بهینه از آب در دنیا مورد استفاده قرار می گرفت، در دهه‌های گذشته مورد بی‌مهری قرار گرفته بود ولی طی سال‌های اخیر به عنوان راهکار طلایی برای تامین بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز بخش کشاورزی آذربایجان‌غربی در دستور کار قرار گرفته است تا ضمن مدیریت منابع حوضه‌های آبخیز، حال و روز دریاچه ارومیه نیز روز به روز بهتر شود.
طبق گفته کارشناسان، سهم طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در ذخیره‌سازی آب غیرقابل انکار است و مفهوم آن را می توان در بخش مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
صاحب‌نظران این بخش تاکید دارند که با اجرای هر هکتار آبخیزداری می‌توان ۵۰۰ مترمکعب آب جدید تولید کرد؛ ضمن آنکه اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری از ۶.۵ تن فرسایش خاک و رسوب جلوگیری می‌کند.
آذربایجان‌غربی یکی از استان‌های موفق در اجرای طرح‌های آبخیزداری کشور طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود و با اجرای این طرح‌ها در زمان‌بندی تعیین شده از وقوع سیل در بسیاری از نقاط سیل‌خیز استان جلوگیری می‌شود.
طی ۲ سال گذشته دهها طرح آبخیزداری در آذربایجان‌غربی به بهره برداری رسید که موتور محرک این طرح‌ها، اختصاص بودجه مناسب از صندوق توسعه ملی بود.
آذربایجان‌غربی همچنان استان برتر کشور در اجرای طرح‌های آبخیزداری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی در گفت و گو با فرهنگ سار گفت: این استان نظیر سال‌های گذشته، امسال هم استان برتر کشور در اجرای کامل طرح های آبخیزداری شده است.
هادی قاسمی افزود: امسال قرار بود ۲۳ طرح آبخیزداری در نقاط مختلف آذربایجان غربی اجرایی شود که همه آنها با ۲۸۰ میلیارد ریال اعتبار، اجرایی شده و به بهره برداری رسید.
وی اضافه کرد: با اجرای این تعداد طرح آبخیزداری، ۱۵۰ هزار هکتار از اراضی ملی آذربایجان غربی تحت پوشش این طرح ها قرار گرفت که زمینه بهبود وضعیت آبی آنها و همچنین افزایش باروری در این مناطق فراهم خواهد شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی ادامه داد: برای اجرای این طرح ها بیش از ۶۰ هزار مترمکعب عملیات عمرانی از جمله خشکه چینی، عملیات گابیونی و بتنی ملاتی انجام شده است.
قاسمی اظهار کرد: اجرای طرح آبخیزداری در بالادست شهر ارومیه که موجب رفع مشکل سیلاب در مناطق کوهستانی این منطقه از شهر می شد، یکی از مهمترین اقداماتی بود که انجام شد و نتایج آن، بسیار درخشان بود.
وی گفت: با اجرای این طرح، در بارش قابل توجه دهها میلی متری باران طی روزهای گذشته در ارومیه، هیچ مشکلی برای ساکنان شهر ارومیه ایجاد نشد.
وی با اشاره به دیگر مزیت های اجرای طرح های آبخیزداری در آذربایجان غربی افزود: با توجه به اینکه به ازای هر هکتار عملیات آبخیز، ۵۳۰ میلیون مترمکعب استحصال آب صورت می گیرد، امسال حدود ۸۰ میلیون مترمکعب استحصال آب زیرزمینی با اجرای طرح های مصوب سال جاری انجام شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی ادامه داد: همچنین عملیات آبخیزداری انجام شده طی سال جاری از بروز یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن فرسایش خاک در استان جلوگیری کرده است.
قاسمی با اشاره به اینکه در برخی سال های گذشته، فرسایش خاک در آذربایجان غربی بیشتر از متوسط کشوری بود، اظهار کرد: هم اکنون در حالی که متوسط کشوری فرسایش ۱۶.۴ تن در هر هکتار است، این میزان در استان به ۱۵ تن رسیده که بخشی از آن به خاطر اجرای طرح های آبخیزداری بوده است.
اجرای طرح های آبخیزداری، عاملی اساسی در مقابله با آثار سیل در آذربایجان‌غربی
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی نیز در این باره گفت: اجرای طرح‌های آبخیزداری عاملی اساسی در جلوگیری از سیلاب طی سال‌های اخیر در استان بوده که باید در این خصوص قدردان زحمات انجام‌شده باشیم.
آیدین رحمانی افزود: اقدامات انجام‌شده در این بخش همچنین در حفاظت و احیای عرصه‌های ملی اثرگذاری زیادی داشته‌است.
وی اضافه کرد: افزایش آب‌های زیرزمینی از دیگر نتایج سرمایه‌گذاری دولت روی طرح‌های آبخیزداری در آذربایجان‌غربی بوده که امیدواریم این امر با قوت بیشتر ادامه یابد.
وی بیان کرد: ما همچنان در کنار تلاشگران حفاظت از منابع طبیعی هستیم و امیدواریم با اتحاد و همدلی و با توسعه عرصه‌های ملی و منابع طبیعی میراث‌دار خوبی برای نسل‌های آینده باشیم و بتوانیم منابع طبیعی سرسبز و پویا به فرزندانمان تحویل دهیم.
اجرای طرح های آبخیزداری، راهکار اساسی در راستای توسعه استفاده بهینه از آب و خاک
کارشناس و صاحب‌نظر منابع طبیعی آذربایجان‌غربی نیز در این خصوص اظهار کرد: اجرای طرح های آبخیزداری به ویژه در این برهه، مهمترین و اساسی ترین راهکار در راستای توسعه استفاده بهینه از آب و خاک به ویژه در مناطقی نظیر استان ماست.
هوشنگ داداش زاده با اشاره به اینکه آبخیزداری از جمله مواردی است که در سال‌های طولانی گذشته مورد بی توجهی قرار گرفته بود، گفت: تداوم حرکت در این مسیر با هدف ذخیره‌سازی آب اجتناب‌ناپذیر است.
وی افزود: توجه ویژه صورت گرفته در ماه‌ها و سال‌های اخیر به این بخش و اختصاص بودجه از محل صندوق توسعه ملی به این امر بهترین فرصت برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در آذربایجان‌غربی بوده که از آن به خوبی استفاده شده‌است.
وی بیان کرد: با استفاده از توان کارشناسان، اساتید دانشگاهی، صاحب‌نظران و اجرای مطالعات به هنگام و گسترده، بهترین گزینه‌های آبخیزداری باید احصا و بر روی آنها سرمایه‌گذاری شود.
وی با تاکید بر اینکه فرصت‌های زیادی در خصوص ذخیره آب از دست رفته و مشکل آب بسیار جدی است، اضافه کرد: همه نهادهای مسوول و فعالان حوزه کشاورزی باید برای اجرای طرح‌های ذخیره آب پیشقدم شوند و در مسیر بهبود یا حتی تثبیت وضعیت فعلی حرکت کنند.
آذربایجان غربی بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار عرصه ملی دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن جنگل و افزون بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار را مرتع تشکیل می دهد.
آبخیزداری به علم و هنر برنامه‌ریزی مستمر و اجرای اقدام لازم جهت مدیریت منابع حوزه‌های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک گفته می‌شود و می‌تواند به صورت مکانیکی یا بیولوژیکی باشد.
آذربایجان‌غربی از جمله استان‌های نیازمند آبخیزداری به شمار می‌رود زیرا این استان از یک سو منابع آبی لازم جهت ذخیره‌سازی و مصرف در بخش کشاورزی را دارا بوده و از سوی دیگر این بخش سهم قابل توجهی از اقتصاد منطقه را به خود اختصاص داده است.
