علیرضا پورجعفری – روزنامهنگار و کارشناس رسانه: در یکی دو روز گذشته اخبار مختلفی درباره کشته شدن تعداد زیادی از سربازان رژیم جعلی و همچین حمله حزبالله به مقر ص.ه.ی.و.ن.ی.س.ت.ه.ا در شمال سرزمینهای اِشغالی، در رسانههای دنیا مخابره شده است؛ اما چرا این اخبار علیرغم انتشار در رسانههای خبری نتوانسته گفتمانسازی کند؟ مسالهای که در مورد آسیب دیدن جبهه مقاومت، درست بر عکس است. در این یادداشت به بررسی این مساله خواهم پرداخت
اَمپریالیسم در لغت به معنی سلطنتطلبی است؛ امپریالیسم را شاید بتوان در معنای اصطلاحی آن به «سلطهجویی انحصاری» تعبیر کرد. یكی از جلوههای امپریالیسم در جهان، «امپریالیسم خبری» است كه از شكلهای سلطه دنیای غرب بر جهان امروزی بوده و با گستردهتر شد ارتباطات و توسعه استفاده مردم دنیا از رسانههای اجتماعی شکل جدیدتری به خود گرفته است. امپریالیسم خبری در حقیقت به معنی سلطهجویی انحصاری در شریانهای خبررسانی جهان است.
برای نخستین مرتبه واژه امپریالیسم خبری را «یورهوك كنن» رییس جمهور فنلاند در گردهمایی كارشناسان ارتباطی یونسكو در دانشگاه تامپر فنلاند در سال ۱۹۷۱ عنوان كرد. او در سخنرانی خود ضمن انتقاد به وضعیت ارتباطی نامطلوب بین كشورهای غربی و سایر ممالك گفت: «كارشناسانی كه در اینجا اجتماع كردهاند، در بررسیهای خود نشان دادهاند كه كشورهای غربی و سایر ممالك در حال توسعه در زمینه اطلاعات، تحت تاؤیر شدید صادرات ممالك صنعتی غربی و به ویژه قدرتهای بزرگ قرار دارند. به گونهایی كه میتوان وضعیت حاكم در سطح بینالمللی را «امپریالیسم خبری» توصیف كرد.»
یکی از کارکردهای امپریالیسم خبری کارکردی است به نام پرداختن به ارزشهای خبری مطابق میل دستاندركاران؛ در این کارکرد رسانهها خبری عمدتاً با طرح مسائل نمایشی و در حقیقت كماهمیت، اذهان مخاطبان بینالمللی خود را از پرداختن به حقایق فاجعهآمیز جوامع تحت سلطه باز میدارد. میتوان به این تعریف موارد مثل بزرگنمایی شکست طرف مقابل و خفیف نشان دادن شکستهای جبهه خودی را هم اضافه کرد. در تعریفی دیگر از این کارکرد، از سانسور هم نباید غافل شد؛ سیاستی که در دنیای رسانهای امروز دنبال ارائه تصویری خاص از یک رویکرد رسانهای و سیاسی راجع به کشورهاست.
به عنوان مثال، شانزدهم دی ماه بود که رسانه آمریکایی اینترسپت در گزارشی مطرح کرد شبکه CNN در پوششدهی اخبار فلسطین و اراضی اشغالی در موضوع جنگ غزه، با انتشار تولیدات خبری خود از دفتر این شبکه در قدس اشغالی، در حال اجرای دقیق سیاستهای سانسور ارتش رژیم ص.ه.ی.و.ن.ی.س.ت.ی است. اینترسپت نوشت که تمامی خبرنگاران شبکه سیانان که در حوزه اراضی اشغالی و فلسطین فعالیت میکنند، چه از خاورمیانه گزارش بدهند و چه از آمریکا یا هر جای دیگری در جهان، باید تولیدات خبری خود را پیش از انتشار، برای بازبینی به دفتر این رسانه در قدس اشغالی بفرستند که از سانسور ارتش رژیم ص.ه.ی.و.ن.ی.س.ت.ی تبعیت میکند.
سیانان نیز مانند دیگر رسانههای آمریکایی موافقت کرده است که تصاویر ضبطشده در نوار غزه را در ازای دسترسی محدود به این منطقه، پیش از انتشار در اختیار واحد سانسور ارتش بگذارد و این انتقاد کسانی را به دنبال داشته است که میگویند سانسور به معنای ارائه تصویری فیلترشده از رخدادهای این منطقه است.
بنابراین در پاسخ به سوالی که در ابتدا مطرح شد باید گفت، با گستردهتر شدن استفاده از رسانههای اجتماعی امپریالیسم خبری شکل جدیدی به خود گرفته و برای کنترل افکار عمومی در جهان به مدلهای مختلفی از جمله اعمال سانسور شدید و در مواردی هم به قلب موارد روی آورده است. لذا به همین جهت است که به طور کلی اخبار شکست رژیم جعلی حس منفی کمتری را نسبت به ضربات احتمالی که جبهه مقاومت در صحنه نبرد با آن رو به روست، ایجاد میکند